Thực tế cho thấy, tình hình hoạt động của tội phạm ma túy phía ngoại biên đối diện vẫn diễn biến rất phức tạp. Hầu như nguồn ma túy được vận chuyển từ khu vực “Tam giác vàng” qua các tỉnh bắc và trung Lào thuộc các huyện của hai tỉnh nước bạn Lào và tỉnh Sơn La. Tại đây, ma túy được các đối tượng trao đổi mua bán hoặc pha trộn phụ gia, đóng ép lại chờ thời cơ vận chuyển vào Việt Nam, hoặc vận chuyển sang nước thứ ba để tiêu thụ. Trong đó, loại ma túy chủ yếu là heroin, ma túy tổng hợp, ma túy dạng đá và thuốc phiện.
Cùng với đó, địa bàn ngoại biên đối diện là nguồn cung cấp ma túy cho những người nghiện ở Việt Nam sang mua để sử dụng tại chỗ hoặc mua về Việt Nam sử dụng, bán lẻ kiếm lời, hình thành nên các tụ điểm phức tạp về ma túy phía ngoại biên; tình trạng trồng, tái trồng cây thuốc phiện vẫn còn xảy ra và khó kiểm soát như địa bàn ngoại biên đối diện với các đồn biên phòng.
Đặc biệt, các đối tượng mua bán, vận chuyển ma túy đã hình thành các đường dây khép kín từ bên kia biên giới câu kết, móc nối với các đối tượng trong khu vực biên giới Sơn La hay các đối tượng nội địa và một số tỉnh lân cận khác mua bán, vận chuyển từ ngoại biên vào Việt Nam.
Thượng tá Phạm Thái Hòa, Trưởng phòng Phòng, chống ma túy và tội phạm, Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La, chia sẻ: Được xác định là lực lượng chủ công, xung kích trong phòng, chống tội phạm ma túy khu vực biên giới, những trinh sát đặc nhiệm của Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La hầu như không có ngày nghỉ khi phải hoạt động liên tục tại những địa bàn phức tạp về trật tự xã hội, điểm nóng về tội phạm ma túy, phối hợp các đồn biên phòng và lực lượng chức năng tiến hành công tác nghiệp vụ cơ bản, xác minh các đường dây, ổ nhóm mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy ở khu vực biên giới và ngoại biên đối diện.
Từ những tin tức nắm được, Phòng Phòng, chống ma túy và tội phạm đã tham mưu, đề xuất với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La xây dựng các kế hoạch nghiệp vụ, chuyên án đấu tranh hiệu quả với tội phạm địa bàn khu vực biên giới. Thời gian qua, đơn vị đã quán triệt, nâng cao ý thức trách nhiệm, chất lượng hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, chiến sĩ; tham mưu cho cấp ủy đảng, chính quyền địa phương xây dựng, củng cố hệ thống chính trị tại các cơ sở ngày một vững mạnh; tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân tham gia phòng, chống ma túy, không tiếp tay, bao che cho hoạt động của tội phạm ma túy; đẩy mạnh các chương trình, mô hình phát triển kinh tế nhằm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân khu vực biên giới.
Chia sẻ về các giải pháp đã và đang được các lực lượng phòng, chống ma túy vùng biên giới tại Sơn La triển khai, Thượng tá Phạm Thái Hòa, cho biết thêm: Thời gian qua, lực lượng phòng, chống ma túy của Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La đã tích cực thực hiện tốt công tác nghiệp vụ cơ bản và chú trọng công tác điều tra cơ bản, phát hiện nguồn lập án đấu tranh, tăng cường nắm tình hình từ xa, nhất là công tác nắm tình hình hoạt động của tội phạm ma túy phía ngoại biên; phân tích dự báo sát, đúng, kịp thời phát hiện phương thức, thủ đoạn hoạt động mới của tội phạm ma túy để phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn.
Thời gian qua, tỉnh Sơn La cũng đã chỉ đạo lực lượng Bộ đội Biên phòng, Công an tỉnh thực hiện có hiệu quả Bản ghi nhớ hợp tác phòng, chống ma túy và tội phạm qua biên giới với lực lượng phòng, chống ma túy các tỉnh giáp biên giới của nước bạn Lào; duy trì thường xuyên công tác trao đổi thông tin, tình hình về hoạt động của tội phạm ma túy ở khu vực biên giới hai nước Việt Nam-Lào; thực hiện có hiệu quả công tác tham vấn, hỗ trợ nghiệp vụ cho nước bạn Lào trong đấu tranh với vụ án, chuyên án ma túy lớn, thực hiện có hiệu quả Chương trình quốc gia giải quyết về ma túy.
Đặc biệt là Công an tỉnh và Bộ đội Biên phòng tăng cường lực lượng, giải pháp phối hợp điều tra, xác minh các đối tượng, đường dây hoạt động về ma túy nhằm ngăn chặn ma túy từ xa và từ ngoài biên giới; làm tốt công tác bảo vệ nội bộ không để các đối tượng câu móc, lôi kéo cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị tham gia hoặc tiếp tay cho tội phạm ma túy.
Song song với công tác bảo đảm an ninh trật tự khu vực biên giới, thời gian qua, thực hiện chủ trương của Bộ Công an Việt Nam về xây dựng trụ sở cho công an nước bạn Lào tại các bản biên giới giáp Việt Nam, Công an tỉnh Sơn La đã tập trung xây dựng, bàn giao 51 trụ sở công an tại các bản biên giới thuộc năm huyện của hai tỉnh Houaphanh, Louangphabang.
Thượng tá Nguyễn Tuấn Anh, Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an tỉnh Sơn La cho biết: Nhằm ngăn chặn hiệu quả hoạt động của tội phạm ma túy tại tuyến biên giới Việt Nam-Lào, các phòng nghiệp vụ của Công an tỉnh Sơn La và Công an các tỉnh của nước bạn Lào có chung đường biên giới sẽ tiếp tục tăng cường trao đổi cung cấp thông tin qua đường dây nóng, cũng như trao đổi trực tiếp giữa lãnh đạo các đơn vị để nắm diễn biến tình hình tội phạm ma túy; xác minh thông tin về các đối tượng cầm đầu đường dây ma túy lớn, tạo điều kiện, hỗ trợ nhau khi có yêu cầu đấu tranh và truy bắt tội phạm ma túy.
Tình hình buôn bán, vận chuyển trái phép chất ma túy khu vực biên giới Sơn La so với trước đây đã giảm nhiệt đáng kể; hoạt động vận chuyển ma túy có vũ khí nóng hay dùng vũ khí chống trả ở khu vực biên giới Sơn La đã không còn. Đặc biệt, trong cuộc chiến với ma túy ở vùng biên giới, các lực lượng chức năng ở Sơn La luôn nhận được sự đồng thuận, giúp đỡ của nhân dân khu vực biên giới. Qua đó, thế trận biên phòng toàn dân trong phòng, chống tệ nạn ma túy được hình thành vững chắc tại địa bàn biên giới và trong các cộng đồng dân cư.