Tác động dây chuyền

Theo thông lệ hàng năm, những tháng sau Tết Nguyên đán là khoảng thời gian trầm lắng của thị trường hàng điện tử. Vào thời điểm này, sức tiêu thụ của hầu hết các mặt hàng điện tử gia dụng đều giảm mạnh. Nhóm sản phẩm duy nhất còn tiêu thụ khá là hàng điện lạnh, nhờ thời điểm này thời tiết nóng bức. Nhưng diễn biến trong những tháng đầu năm nay lại khác hẳn. Ông Nguyễn Văn Đạo, Phó tổng giám đốc Công ty Samsung Vina, cho biết thị trường trong hơn một tháng qua vẫn sôi động không kém những tháng trước Tết, doanh số bán các mặt hàng vẫn tăng mạnh, nhất là hàng điện tử cao cấp, như ti vi LCD. Ông khẳng định: “Sự thành công của các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán là nguyên nhân chính của tình hình trên”.

Không riêng gì ngành điện tử, sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán đã có ảnh hưởng dây chuyền đến một số ngành công nghiệp khác trong quý đầu năm nay, góp phần giúp những ngành này đạt mức tăng trưởng cao hơn hẳn so với cùng kỳ các năm trước. Rõ nét nhất có lẽ là ngành công nghiệp ô tô. Theo số liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), lượng ô tô của các thành viên hiệp hội tiêu thụ được trong hai tháng đầu năm tăng tới 105% so với cùng kỳ. Riêng ô tô du lịch tăng tới 220%, mức tăng cao nhất từ trước tới nay.

Ngành sản xuất vật liệu xây dựng cũng đạt mức tăng trưởng khá cao, nhờ sự khởi sắc của thị trường địa ốc. Ông Phạm Chí Cường, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam, cho biết dù giá cả tăng trong hơn hai tháng qua, nhưng mức tiêu thụ thép của thị trường vẫn tăng mạnh, góp phần đưa sản lượng thép sản xuất trong nước trong ba tháng đầu năm tăng 22,3%. Đáng chú ý nhất là mặt hàng gạch ốp lát. Sau gần hai năm phát triển chậm chạp, tưởng chừng như thị trường đã bão hòa, nay lại bất ngờ tăng mạnh trở lại với tốc độ trên 30%.

Với ngành công nghiệp nói chung, những tháng đầu năm nay đã thành công ngoài mong đợi, xét trên khía cạnh tốc độ tăng trưởng. Trong quý 1-2007, công nghiệp tăng 16,6%, cao hơn hẳn so với mức tăng 14,4-14,7 trong quý 1 của hai năm trước đó. Thành công của ngành công nghiệp một phần là do sức mua của thị trường nội địa tăng, với tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tăng tới 23,1%, tăng gần bốn điểm phần trăm so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong quý 1-2007, Việt Nam cũng đã thay đổi một số chính sách về giá cả đối với các sản phẩm quan trọng. Theo quyết định của Chính phủ, từ đầu năm các mặt hàng xi măng, thép, phân bón, giấy, than được đưa ra khỏi diện quản lý về giá, để thực hiện cơ chế giá theo thị trường (ngoại trừ giá than bán cho các nhà máy điện). Riêng xăng, dầu, tuy vẫn nằm trong diện kiểm soát, nhưng Chính phủ cũng không dùng ngân sách bù lỗ giá xăng nữa. Còn điện, giá bình quân đã tăng 10 đồng/kwh và các chính sách ưu đãi về giá điện đối với một số ngành công nghiệp không còn nữa.

Những thay đổi trên, nhất là liên quan đến mặt hàng than và điện, đã có tác động trực tiếp đến mặt bằng giá của một số ngành hàng. Giá xi măng tăng khoảng 20.000 đồng/tấn. Giá thép xây dựng tăng trên 1 triệu đồng mỗi tấn. Với thép xây dựng, ngoài yếu tố giá phôi nhập khẩu tăng, thì việc điều chỉnh chính sách giá điện tác động mạnh nhất. Ông Phạm Chí Cường cho biết, những năm trước, các nhà máy sản xuất phôi thép được mua điện theo giá ưu đãi, nhưng từ năm nay phải chịu mức giá như các ngành công nghiệp khác. Ông nói: “Chỉ riêng việc thay đổi này đã khiến các nhà máy luyện thép mất thêm 220 tỷ đồng tiền điện trong năm 2007”.

Một thay đổi về mặt chính sách đáng lưu ý nữa là việc Chính phủ ban hành nghị định cho phép các cá nhân và nhà đầu tư nước ngoài được trực tiếp xuất, nhập khẩu hàng hóa không do mình sản xuất, và được thiết lập mạng lưới để tham gia vào thị trường bán lẻ tại Việt Nam, trong một số trường hợp. Quyết định này về lâu dài sẽ có tác động mạnh đến hoạt động thương mại của nhiều doanh nghiệp trong nước, đồng thời làm cho sức ép cạnh tranh trong thị trường dịch vụ phân phối trở nên quyết liệt.