Sơ cứu và chăm sóc khi bị ong đốt

* Thưa bác sĩ, xin ông cho biết trẻ bị ong đốt thường do nguyên nhân nào?

Bác sĩ Bạch Văn Cam: Hằng năm cứ vào mùa hè là số trẻ nhập viện vì ong đốt tăng lên rất nhiều, nguyên do thường gặp là trẻ em đi chơi vào dịp nghỉ hè và chọc phá tổ ong. Qua số liệu thống kê tại BV Nhi Đồng 1, số trẻ bị ong đốt nhập viện trong 5 năm từ 2001 đến 2005 là 252 trường hợp, trung bình là từ 40 đến 60 trường hợp mỗi năm, thường là ở các tỉnh chuyển đến.

* Loại ong nào đốt gây nguy hiểm?

Bác sĩ Bạch Văn Cam: Tất cả các loại ong, thậm chí chỉ một con ong mật đốt đều có khả năng gây ra biến chứng nguy hiểm là sốc phản vệ, có thể gây tử vong cho trẻ trong vòng vài phút đến vài giờ. Dấu hiệu nghi ngờ bị sốc phản vệ là nổi mề đay, than mệt, tay chân lạnh, mạch yếu hoặc không có mạch.

Tuy nhiên trong các loài ong thì ong vò vẽ gây nhiều biến chứng hơn cả như suy thận cấp, tan máu, tiêu cơ, suy gan thường xuất hiện 1 đến 3 ngày sau khi ong đốt. Ong vò vẽ có thân dài, bụng thon, mình vàng có vạch đen, thường làm tổ trên cây và mái nhà.

* Có phải trường hợp nào bị ong đốt cũng cần đưa đến cơ sở y tế?

Bác sĩ Bạch Văn Cam: Phần lớn các trường hợp trẻ bị ong đốt thường là nhẹ có thể để chăm sóc và theo dõi tại nhà. Chỉ đưa đến cơ sở y tế khi trẻ bị sốc phản vệ hoặc bị ong vò vẽ đốt trên 10 vết. Cần theo dõi sát trẻ trong vòng 6 giờ đầu và đưa đi cấp cứu nhanh ở cơ sở y tế gần nhất khi phát hiện có một trong những dấu hiệu nghi ngờ trẻ bị sốc phản vệ kể trên.

Khi chăm sóc trẻ ở những ngày sau, người nhà phải theo dõi lượng nước tiểu và màu sắc nước tiểu. Nếu thấy trẻ tiểu ít hơn bình thường, nước tiểu chuyển sang màu đỏ hoặc đen, vàng da, vàng mắt, khó thở, trẻ than mệt thì cũng phải đưa trẻ nhập viện ngay.

* Khi bị ong đốt, cần phải sơ cứu như thế nào, thưa bác sĩ?

Bác sĩ Bạch Văn Cam: Cần thực hiện sơ cứu cho trẻ như sau:

- Nếu bị ong mật đốt, lấy vòi chích của ong ra bằng cách khều nhẹ hoặc dùng nhíp lấy ra vì hầu hết sau khi đốt, ong đều để lại vòi chích và túi nọc ở vết đốt trên da trẻ.

 - Tránh nặn ép bằng tay vì có thể làm nọc độc lan ra

- Rửa sạch vùng bị chích bằng xà bông và nước ấm. Bôi dung dịch sát trùng như Povidine 10% hoặc cồn 700 lên vết đốt mỗi ngày 2 lần

- Có thể chườm lạnh lên vết đốt để giảm đau và giảm sưng, cho trẻ uống thuốc giảm đau Paracetamol liều lượng 1 lần uống: 10-15 mg cho mỗi kg cân nặng, một ngày uống 4-6 lần

- Chăm sóc và theo dõi sát trẻ, đưa đến cơ sở y tế ngay nếu có một trong những dấu hiệu nguy hiểm cần nhập viện kể trên.

Bác sĩ Bạch Văn Cam khuyến cáo các bậc phụ huynh, thầy cô, người lớn ở địa phương cần giáo dục trẻ em không được chọc phá tổ ong và tránh đi vào nơi có nhiều bụi rậm vì trẻ rất hiếu động, tò mò, nghịch ngợm và không lường được hết nguy hiểm cho mình.