Sẽ xử lại vụ án dân sự liên quan nhà số 36 Nguyễn Thị Diệu, TP Hồ Chí Minh

Vụ tranh chấp mua bán căn biệt thự này chỉ là một vụ án dân sự, đã được xét xử sơ thẩm và phúc thẩm trong năm 2005; cơ quan thi hành án dân sự TP Hồ Chí Minh đã phải tạm hoãn cưỡng chế thi hành án lần ba, đã gây sự chú ý trong dư luận thời gian qua bởi tính phức tạp của nó.

Căn nhà số 36 Nguyễn Thị Diệu, phường 6, quận 3 (TP Hồ Chí Minh) thuộc sở hữu Nhà nước; vợ chồng bà Nguyễn Thị Thanh Tao, cán bộ lão thành cách mạng và ông Lê Văn Trang được thuê để ở từ sau năm 1975. Ngày 15-9-1999, bà Tao ký hợp đồng bán nhà cho bà Dương Thị Bạch Diệp ở 179 bis Hai Bà Trưng, phường 6, quận 3 (TP Hồ Chí Minh) với giá 1.600 lượng vàng SJC.

Mặc dù bà Diệp biết rõ nguồn gốc căn nhà, nhà đang chờ Nhà nước bán hóa giá, nhưng vẫn đặt cọc 390 lượng vàng để mua căn nhà nói trên. Ðến hẹn thanh toán, do không đủ tiền trả, ngày 27-8-2000, bà Diệp có thỏa thuận với vợ chồng ông Lê Hồng Phương ở đường Cách mạng Tháng Tám, TP Hồ Chí Minh bằng biên bản với nội dung "ngày 2-9-1999 bà Diệp có ký hợp đồng mua bán căn nhà số 36 Nguyễn Thị Diệu của bà Tao với giá mua 900 lượng vàng và sang lại hợp đồng mua bán căn nhà trên cho ông Lê Hồng Phương".

Mặc dù bà Tao đã ký hợp đồng bán nhà cho bà Diệp, song bà Tao đã đồng ý việc bà Diệp sang lại hợp đồng mua bán nhà, nên đã ký hợp đồng bán nhà cho ông Phương với giá 900  lượng  vàng,  trong  đó cóthỏa thuận "tất cả những hợp đồng trước đây giữa bà Nguyễn Thị Thanh Tao và bà Dương Thị Bạch Diệp đã được hủy bỏ và không còn giá trị pháp lý...

Nếu sau khi bà Tao đã nhận tiền của ông Phương mà bà Tao đổi ý không bán cho ông Phương thì bà Tao phải đền bù gấp đôi số vàng đã nhận của ông Phương". Theo hồ sơ vụ án, thực tế hợp đồng nói trên và biên bản thỏa thuận bán nhà giữa ông Phương và bà Diệp là giả tạo, mục đích để bà Diệp vay ông Phương 1.000 lượng vàng trả nợ đợt 2 cho bà Tao, lãi suất 3% để thanh toán tiền mua nhà 36 Nguyễn Thị Diệu.

Sau khi UBND TP Hồ Chí Minh bán hóa giá nhà cho bà và cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở cho bà Tao vào đầu năm 2003, việc mua bán bất thành do có mâu thuẫn trong nội bộ gia đình bà Tao. Do không thể tiếp tục thực hiện thỏa thuận tại hợp đồng ngày 27-8-2000 bán nhà cho vợ chồng ông Phương, bà Tao đã đơn phương chấm dứt hợp đồng.

Do đó, ông Phương đã khởi kiện bà Tao ra TAND quận 3; trong khi đó bà Tao lại khởi kiện bà Diệp và con gái bà Diệp tại TAND TP Hồ Chí Minh. Ngày 4-2-2005, TAND TP Hồ Chí Minh đã xét xử sơ thẩm và ngày 20-5-2005, Tòa phúc thẩm tối cao tại TP Hồ Chí Minh tiến hành xét xử phúc thẩm vụ tranh chấp trong việc mua bán biệt thự 36 Nguyễn Thị Diệu.

Tại các bản án dân sự sơ thẩm và phúc thẩm, HÐXX xác định hợp đồng mua bán giữa các bên là hợp đồng vô hiệu về hình thức, bởi hợp đồng không công chứng; mua bán nhà thuộc sở hữu Nhà nước. Tuy nhiên, bà Tao đơn phương chấm dứt hợp đồng trong khi ông Phương đã thực hiện đầy đủ các bước thủ tục như hợp đồng và bà Tao đã nhận 800 lượng vàng của ông Phương (chiếm 89% trị giá đất nhà 36 Nguyễn Thị Diệu tại thời điểm ký hợp đồng).

Theo hội đồng định giá nhà ngày 24-6-2004, căn nhà này trị giá 3.780 lượng vàng (chênh lệch so với giá bán theo hợp đồng ngày 27-8-2000 là hơn 2.880 lượng vàng), nên bà Tao phải bồi hoàn thiệt hại 89% giá trị hiện nay và trả số tiền đã nhận 800 lượng vàng cho ông Phương, tổng cộng thành 3.611 lượng vàng. Song, thực tế cơ quan Thi hành án dân sự TP Hồ Chí Minh bán đấu giá căn nhà này cũng chỉ được 3.505 lượng vàng. Việc định giá của HÐXX chênh lệch với giá bán đấu giá thực tế, gây thiệt hại cho bà Tao khoảng 240 lượng vàng.

Ngay sau đó, nguyên đơn, bị đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan khiếu kiện gay gắt gửi đơn đến nhiều cơ quan Ðảng và Nhà nước. Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng, Phó Trưởng BCÐ TƯPCTN giao cho Văn phòng BCÐ TƯPCTN theo dõi, đôn đốc, chỉ đạo các cơ quan liên quan tạm dừng thi hành bản án phúc thẩm dân sự về tranh chấp ngôi nhà nói trên.

Theo Văn phòng BCÐ TƯPCTN, qua tài liệu chứng cứ vụ việc cho thấy, trong ba hợp đồng nói trên, chữ ký của bà Tao trong hợp đồng bán nhà giá 900 lượng vàng với bà Diệp ngày 2-9-1999 là giả; còn trong hợp đồng bán nhà giá 1.600 lượng vàng với bà Diệp ngày 15-9-1999 và trong hợp đồng bán nhà giá 900 lượng vàng với ông Phương là thật.

Ngoài ra, bản án sơ thẩm và phúc thẩm của hai cấp tòa sơ thẩm và phúc thẩm tuyên xử có nhiều điểm chưa có căn cứ pháp luật, như chưa kiểm tra, đánh giá chứng cứ trước khi xét xử: sử dụng băng hình làm chứng cứ chưa giám định nội dung băng camera ông Phương quay là thật hay giả, xác định thiệt hại và tính giá bồi thường thiếu căn cứ pháp lý, cần được kháng nghị xét xử giám đốc thẩm.

Mâu thuẫn nổi bật trong hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm là đã tuyên hợp đồng vô hiệu, lại buộc lỗi bà Tao không thực hiện hợp đồng; công nhận nội dung hợp đồng ký kết giữa ông Phương và bà Tao mua bán nhà với giá 900 lượng vàng, nhưng lại không chấp nhận cam kết của hai bên về bồi thường khi đơn phương hủy hợp đồng, mà buộc bồi thường theo tỷ lệ % ngôi nhà thỏa thuận của hai bên.

Cũng theo quan điểm của Văn phòng BCÐ TƯPCTN, các bên cùng có lỗi trong việc làm hợp đồng vô hiệu, vì đều biết nhà 36 Nguyễn Thị Diệu đang thuộc sở hữu Nhà nước nhưng vẫn ký hợp đồng mua bán hoặc biết là hợp đồng giả để vay tiền vẫn thống nhất ký, không phải chỉ mình bà Tao có lỗi như Tòa tuyên xử.

Liên quan đến vụ việc nói trên, ngày 22-5-2007 vừa qua, Tòa án NDTC đã có quyết định kháng nghị số 80/2007/KN-DS đối với bản án dân sự phúc thẩm số 161/DSPT ngày 20-5-2005 của Tòa phúc thẩm Tòa án NDTC tại TP Hồ Chí Minh về vụ án tranh chấp dân sự liên quan ngôi nhà 36 Nguyễn Thị Diệu, đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án NDTC xét xử giám đốc thẩm, hủy bản án dân sự phúc thẩm, giao hồ sơ vụ án cho Tòa phúc thẩm Tòa án NDTC tại TP Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật; tạm đình chỉ việc thi hành bản án dân sự phúc thẩm nêu trên cho đến khi có quyết định giám đốc thẩm. Dư luận đang chờ đợi một phiên tòa được xét xử lại thật khách quan, công bằng, tránh oan sai.