Dù rất bận rộn sau chuyến công tác đột xuất vào xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé để kiểm tra thực trạng châu chấu tre từ bên kia biên giới tràn sang, ông Bùi Ngọc Sơn, Chi cục Phó Chi cục Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Điện Biên), vẫn dành thời gian trao đổi với chúng tôi về thực trạng, diễn biến gây hại của loài châu chấu tre trên địa bàn.
Như thông tin ông Bùi Ngọc Sơn cung cấp, đợt xuất hiện, gây hại của châu chấu tre tại xã Sín Thầu lần này không phải lần đầu. Trước đó, từ năm 2015, châu chấu tre đã xuất hiện tại huyện Điện Biên. Sau đó, liên tiếp các năm từ 2016 đến 2019, châu chấu tre xuất hiện, gây hại tập trung tại năm huyện trên địa bàn tỉnh, gồm: Điện Biên, Mường Chà, Điện Biên Đông, Mường Nhé, Nậm Pồ, với tổng diện tích nhiễm hơn 2.943 ha, trong đó có hơn 100 ha cây trồng là cây lương thực.
Trong những tháng đầu của năm 2020, châu chấu tre đã xuất hiện tại các huyện: Điện Biên, Mường Chà, Điện Biên Đông, Mường Nhé, Nậm Pồ với diện tích 72 ha. Ngày 28-6, lại xuất hiện một đàn châu chấu tre di thực từ biên giới giáp Lào (khu vực cửa khẩu quốc tế Tây Trang) vào huyện Điện Biên, TP Điện Biên Phủ với số lượng lớn, di chuyển nhanh và gây hại hơn 90 ha tre, trúc, lúa nương.
Mới đây nhất, ngày 16-7, lại có một đàn châu chấu tre khổng lồ di thực từ hướng biên giới Lào và Trung Quốc vào ba bản thuộc xã Sín Thầu (huyện Mường Nhé), gồm: Tả Kố Khừ, Tá Miếu, Lỳ Mà Tá.
Do số lượng đàn lớn, mật độ dày (từ 200-300 con/m2) nên ngay khi vào địa bàn, châu chấu tre đã gây hại hơn 60 ha, trong đó có 40 ha cây rừng và 20 ha cây ngô đang giai đoạn phun râu, chín sáp.
Kiểm tra thực địa, đoàn công tác Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh xác định, có 2 ha ngô bị thiệt hại hơn 70%; 3 ha bị thiệt hại từ 30-70% và 15 ha thiệt hại dưới 30%. Đến ngày 25-7, phần lớn đàn châu chấu tre lại di chuyển ngược về huyện Giang Thành (tỉnh Vân Nam - Trung Quốc); một phần di chuyển từ xã Sín Thầu sang xã Sen Thượng và huyện Mường Tè (tỉnh Lai Châu).
Hiện tại, mật độ đàn châu chấu trên địa bàn xã Sín Thầu thấp, chủ yếu trên cây họ tre, trúc; trên cây lương thực có nhưng không nhiều.
Ngay khi phát hiện châu chấu tre di thực vào địa bàn, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Điện Biên đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn trực thuộc phối hợp, hỗ trợ các huyện có châu chấu tre tổ chức theo dõi, kiểm tra, nắm chắc diễn biến mức độ gây hại, đồng thời xác định chính xác thời gian châu chấu nở để phòng trừ ngay từ khi châu chấu đẻ trứng hoặc châu chấu non.
Về phía UBND các huyện có châu chấu tre cũng chủ động xây dựng kế hoạch phòng chống, bố trí nguồn ngân sách ưu tiên tổ chức tập huấn, tuyên truyền và đặc biệt hỗ trợ vật tư phun phòng trừ kịp thời, bảo đảm an toàn, ngăn châu chấu tre tăng đàn nhanh chóng.
Theo chỉ đạo, hướng dẫn của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Điện Biên, đến thời điểm này (ngày 27-7), toàn tỉnh đã phun thuốc hóa học diệt trừ châu chấu tre được 28,2 ha cho hiệu quả đạt từ 80-95%. Số diện tích còn lại chưa phun trừ vì châu chấu tre liên tục di chuyển đàn, chưa ổn định địa bàn cư trú.
Nhận định diễn biến, mức độ sinh trưởng, gây hại của châu chấu tre trong thời gian tới, ông Bùi Ngọc Sơn, cho biết: Từ nay đến tháng 8-2020 là thời gian di chuyển, gây hại mạnh và cũng là chu kỳ sinh trưởng của châu chấu tre. Do vậy, nguồn thức ăn của châu chấu (cây họ tre, trúc) sẽ ngày càng cạn kiệt thì khả năng châu chấu gây hại trên cây trồng nông nghiệp (lúa, ngô, cỏ chăn nuôi…) sẽ nặng nề hơn.
Đáng nguy hiểm là, khi nguồn thức ăn cạn kiệt châu chấu sẽ di chuyển sang các xã, huyện khác, bởi vậy, nếu không phòng trừ kịp thời, rất có thể thêm nhiều địa phương xuất hiện nạn châu chấu tre gây hại; việc diệt trừ sẽ càng vất vả, tốn kém hơn.
Để phòng trừ châu chấu tre hiệu quả, trong ngày 27-7, ông Bùi Minh Hải, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Điện Biên đã có công văn gửi UBND các huyện đã phát hiện tình trạng châu chấu tre gây hại, đề nghị tập trung theo dõi hướng di chuyển của đàn châu chấu, nắm bắt nguồn di chuyển vào địa bàn từ các vùng lân cận, giáp biên… để kịp thời áp dụng biện pháp phòng trừ thủ công hoặc máy phun dạng khói khi châu chấu gây hại cây trồng và thời điểm châu chấu co cụm ghép đôi đẻ trứng.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Điện Biên cũng đề nghị các huyện cần quan tâm tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn biện pháp kỹ thuật phòng, chống châu chấu cho chính quyền cơ sở, đoàn thể, chủ rừng và các hộ dân để nâng cao hiệu quả giám sát thực địa phục vụ công tác phát hiện, khoanh vùng, đánh dấu khu vực châu chấu tre làm tổ, ghép đôi mùa sinh sản.
Đặc biệt, để ngăn chặn nguy cơ châu chấu tre bùng phát thành dịch, gây hại trên cây trồng, trong điều kiện, khả năng của ngành, ông Bùi Minh Hải, cho biết: Sở đã chỉ đạo Chi cục Bảo vệ thực vật nghiên cứu ứng dụng chế phẩm sinh học, thử nghiệm thiết bị bay không người lái để phun phòng.
Sở cũng đề nghị UBND tỉnh Điện Biên chỉ đạo Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng Điện Biên kiến nghị Bộ Quốc phòng hỗ trợ thiết bị bay không người lái để phun thuốc diệt trừ châu chấu tre khi có diễn biến phức tạp; phối hợp chính quyền các cấp và cơ quan chuyên môn điều tra, nắm bắt thông tin về tình hình và các biện pháp phòng, chống châu chấu tại các địa bàn giáp ranh với hai nước Lào, Trung Quốc để có thông tin chủ động theo dõi, phòng trừ trong địa bàn, nhất là các huyện giáp biên, như: Mường Nhé, Nậm Pồ, Mường Chà, huyện Điện Biên.
