Sản phụ tự bỏ điều trị basedow vì mang bầu
TS Nguyễn Quang Bảy, Phó trưởng khoa Nội tiết (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, sản phụ L.T.C (18 tuổi, huyện Thường Xuân, Thanh Hóa) đến bệnh viện trong tình trạng khó thở, mang thai. Qua khai thác tiền sử được biết, cách đây một năm, bệnh nhân bị basedow, điều trị thuốc viên không rõ loại. Từ khi mang thai, bệnh nhân thấy các triệu chứng ổn định nên đã tự bỏ điều trị. Trong quá trình mang thai bệnh nhân cũng không đi khám định kỳ.
Tại bệnh viện, kết quả siêu âm cho thấy, tình trạng cường giáp của bệnh nhân rất nặng, tổn thương thận, suy tim. Kết quả siêu âm thai thấy có một thai, ngôi chưa ổn định, nặng 1,293g; các cơn co tử cung không rõ, siêu âm màng phổi thấy tràn dịch màng phổi hai bên.
BS Đỗ Tuấn Anh (khoa Nhi) cho biết thêm, trước sinh, bệnh nhân mệt mỏi, sốt cao, mạch nhanh, huyết áp cao, khó thở, thở nhanh. Thai nhi có giai đoạn máy thưa, thiểu ối, nguy cơ thai chết lưu trong tử cung. Lúc này, gia đình đứng trước lựa chọn cứu sống mẹ hoặc con.
“Tình trạng của bệnh nhân hết sức nguy kịch. Chúng tôi đã nghĩ đến trường hợp, ở tình trạng sản phụ suy tim như thế này có thể gây tình trạng cơn bão giáp trạng. Nếu bệnh nhân lên cơn bão giáp trạng thì tỷ lệ tử vong là 99%. Muốn điều trị tốt cho mẹ thì lại ảnh hưởng đến con. Bệnh nhân khó thở mà suy tim, nếu cho dùng thuốc lợi tiểu lại thải nước làm giảm ối nuôi thai. Sản phụ này bị basedow nên hoocmon tuyến giáp sẽ qua nhau thai vào máu, vì thế thai nhi cũng gần như bị cường giáp, rất bé. Lúc đó, chúng tôi chỉ lựa chọn phương án điều trị tối ưu cho hai mẹ con”, BS Bảy cho hay.
Bệnh viện đã tiến hành hội chẩn đa khoa gồm sản, nhi, tim mạch, thận, dược và chẩn đoán sản phụ bị basedow, suy tim, tăng huyết áp, tiền sản giật, thai 30 tuần, viêm phổi. Bệnh viện đã monitro liên tục, cho thở ô-xy, truyền thuốc chữa suy tim, thuốc hạ huyết áp, thuốc điều trị bệnh cường giáp…
Sau hai tuần điều trị, sản phụ đã tỉnh táo, ăn uống tốt, hết sốt, hết khó thở, đi lại nhẹ nhàng, chân hết phù; tình trạng ối ổn định.
Đến ngày 5-10, khi thai được 32 tuần tuổi, bệnh nhân chuyển dạ nên bác sĩ chỉ định mổ đẻ. Sau 30 phút thực hiện, kíp mổ đã lấy ra em bé nặng 1,6kg.
BS Tuấn Anh cho biết, trên bệnh nhân sơ sinh thiếu tháng mà mẹ bị mắc basedow (bệnh lý liên quan đến hoocmon hay chuyển hóa), sản phụ khi bị bệnh không phát hiện hoặc phát hiện không được chẩn đoán và theo dõi hợp lý thì gần như 100% sẽ ảnh hưởng tới thai nhi. Một trong những đánh giá ngay ban đầu là trẻ sinh ra afgar dưới 7 điểm. Và đối với con của sản phụ C, bé có chỉ số afgar chỉ dưới 4 điểm – suy hô hấp mức độ trung bình thấp và 5 phút sau đạt 7 điểm nên được nằm lồng ấp, hồi sức sơ sinh.
Sau khi điều trị, đến ngày 15-10, sản phụ đã tỉnh, tình trạng cường giáp ổn định, không sốt, không khó thở, chân không phù, đi lại nhẹ nhàng. Còn bé đã tự thở, hiện đã ăn được sữa như trẻ bình thường, mỗi bữa 30ml và ở gần mẹ, cân nặng 1,7kg. Hiện tại, mẹ con sản phụ vẫn đang được tiếp tục theo dõi, điều trị tại bệnh viện.
Sau hai tuần được mẹ tròn con vuông, sản phụ L.T.C cho biết, trong suốt quá trình chuẩn bị sinh con, chị không được gia đình cho biết về tình trạng nguy kịch đối với mình và thai nhi. 18 tuổi đã làm mẹ, C cho hay, suốt quá trình mang thai, em chỉ siêu âm thai ở phòng khám tư nhân hai lần và không nói cho bác sĩ sản biết tình trạng bệnh cường giáp của mình. Khi có thai, bệnh nhân C cũng nghĩ chỉ cần bỏ thuốc điều trị basedow giai đoạn mang bầu sẽ không ảnh hưởng gì đến sức khỏe của mình và con.
“Chúng tôi gặp nhiều phụ nữ bị basedow mà bỏ thuốc điều trị khi mang thai. Đó là sự thiếu hiểu biết. Trong khi thực tế, với những phụ nữ như thế này vẫn có thuốc liều lượng phù hợp, an toàn cho thai. Bệnh hoàn toàn điều trị được khỏi nếu được phát hiện sớm và nên điều trị khỏi trước khi mang thai”, BS Tuấn Ngọc cho hay.
Cách đây một tháng, Bệnh viện Bạch Mai cũng xử trí cho một sản phụ tại Vĩnh Phúc mắc basedow bị suy tim nặng, sinh con lúc 30 tuần. Sản phụ này bị suy tim nặng nên phải phải điều trị đốt phóng xạ vì không đáp ứng thuốc. Con bệnh nhân cũng phải nằm viện hơn một tháng.
Sản phụ bị cường giáp: Chớ liều tính mạng cả mẹ và con
Cường giáp là tình trạng tuyến giáp tăng sản xuất hoocmon tuyến là thyroxin và triiodothyronin. Tuyến giáp đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình chuyển hóa của cơ thể. Trong cường giáp, lượng thyroxin của tuyến giáp quá nhiều trong cơ thể thúc đẩy sự trao đổi chất được tăng cao đến mức độ bất thường. Đối với bệnh tuyến giáp thì có hai dạng là cường giáp và suy giáp.
BS Bảy cho biết, tại Bệnh viện Bạch Mai, tỷ lệ các sản phụ bị cường giáp khoảng 0,5% và bị suy giáp khoảng 2% số phụ nữ mang thai sinh nở tại đây.
 |
Phụ nữ nên tầm soát tuyến giáp định kỳ để phát hiện bệnh.
Nếu phụ nữ bị cường giáp trong thai kỳ thì dễ bị ngộ độc thai nghén, nguy cơ sảy thai lớn. Diễn biến sẽ âm thầm hơn với sản phụ bị suy giáp. Nếu sản phụ bị suy giáp trong ba tháng đầu thì bé bị các dị tật, chậm phát triển tinh thần, trí tuệ. Nếu suy giáp nặng, khi sinh ra sẽ thấy ngay trẻ không phát triển.
BS Bảy khuyến cáo, phụ nữ bị cường giáp nếu đang điều trị thì phải điều trị khỏi, khi nào ngừng thuốc thì mới nên có thai. Nếu trong thời gian điều trị mà có thai thì phải gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và sử dụng thuốc hợp lý. Những người có nguy cơ bị cường giáp là những trường hợp có bệnh tuyến giáp từ trước, bướu cổ; trong gia đình có người thân bị bệnh tuyến giáp; lần trước có thai cũng bị tuyến giáp; những phụ nữ có tiền sử sảy thai, thai chết lưu không rõ nguyên nhân.
Tại Bệnh viện Bạch Mai, mỗi năm có khoảng 10-12 ca sản phụ bị tuyến giáp đến điều trị trong tình trạng nguy kịch. Hiện tuyến dưới chưa xử trí được những ca sản phụ phức tạp như thế này nên nếu phụ nữ bị basedow mà mang bầu nên được theo dõi sớm tại các bệnh viện chuyên về nội tiết tại Trung ương.
