Chụp CT liều thấp để phát hiện sớm bệnh ung thư phổi

Trong các khuyến nghị được đưa ra, các chuyên gia đề xuất khẩn cấp chuyển đổi từ chụp X-quang ngực truyền thống sang một quy trình tiên tiến hơn được gọi là chụp cắt lớp vi tính (CT) liều thấp.

Quy trình này sử dụng máy tính với tia X liều thấp để tạo ra một loạt các hình ảnh, từ đó có thể phát hiện các bất thường ở phổi, bao gồm cả các khối u. Một nghiên cứu lâm sàng tại Hoa Kỳ với hơn 50.000 người tham gia đã cho thấy tỷ lệ tử vong do ung thư phổi giảm 20% ở nhóm những người được sàng lọc với CT liều thấp (247 trường hợp tử vong trên 100.000 người/ năm) so với nhóm sử dụng phương pháp chụp X-quang ngực truyền thống (309 trường hợp tử vong trên 100.000 người/ năm) nhờ có thể phát hiện ung thư sớm hơn.

Những thay đổi này sẽ có tác động đáng kể trong việc cải thiện sống còn cho người dân khu vực châu Á, vì cứ mỗi 5 trường hợp mắc ung thư phổi trên thế giới thì có 3 trường hợp thuộc khu vực châu Á tương đương khoảng hơn 1,3 triệu bệnh nhân. Riêng tại Việt Nam, mỗi năm, ước tính có hơn 180.000 ca ung thư mới mắc, trong đó có khoảng 26.000 ca là ung thư phổi.

Theo ý kiến đồng thuận của chuyên gia, bệnh nhân có các bất thường được phát hiện trong quá trình kiểm tra sức khỏe định kỳ và thường xuyên tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ được khuyến cáo tầm soát bằng phương pháp CT liều thấp mỗi năm một lần. Còn người hút thuốc lá nặng có nguy cơ cao nên thực hiện việc này hai lần một năm.

Ở hầu hết các nơi trong khu vực châu Á, CT liều thấp vẫn chưa được triển khai trong các chương trình khám sàng lọc, tầm soát ung thư phổi định kỳ do những thách thức như cảm nhận của người dân về chi phí phải bỏ ra, tỉ lệ chi trả của bảo hiểm y tế, sự thiếu hụt về cơ sở hạ tầng và nhân lực, sự né tránh của các cá nhân có nguy cơ cao, cũng như thiếu hướng dẫn chuyên môn rõ ràng.

Để khắc phục những khó khăn này, các chuyên gia khuyến nghị tăng tỷ lệ tiếp cận với các chương trình khám sàng lọc phổi và chăm sóc tiếp theo bằng cách xây dựng một chương trình chuẩn hóa để theo dõi và lưu trữ thông tin chẩn đoán sau khi sàng lọc với CT liều thấp cho bệnh nhân, và xem xét các giải pháp chăm sóc toàn diện sức khỏe phổi, ví dụ như một chương trình khám sàng lọc, tầm soát ở cấp quốc gia.

Theo PGS,TS Nguyễn Viết Nhung, Chủ nhiệm Bộ môn Phổi, Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội, Chủ tịch Hội Phổi Việt Nam, nguyên Giám đốc bệnh viện Phổi Trung ương, tại Việt Nam, việc sàng lọc ung thư phổi bằng chụp CT phổi liều thấp đã được khuyến cáo trong “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ” của Bộ Y tế từ năm 2018. Tuy nhiên, việc thực hành đến nay còn nhiều hạn chế.

“Khuyến nghị được đồng thuận của các chuyên gia khu vực châu Á một lần nữa thúc giục chúng ta phải hành động tích cực, khẩn trương hơn nữa, trong đó quan trọng nhất là cần áp dụng phương pháp sàng lọc với CT liều thấp như một công cụ sàng lọc chính. Đối với người hút thuốc 20 bao/năm trở lên hoặc những người không hút thuốc nhưng gia đình có tiền sử mắc ung thư phổi, tuổi từ 50 đến 75 tuổi là đối tượng cần đưa vào chương trình sàng lọc này nếu chúng ta thực sự mong muốn giảm tử vong vì ung thư phổi”, PGS,TS Nguyễn Viết Nhung cho biết.