"Chiến thắng Điện Biên Phủ", bộ phim tư liệu quý

Hàng binh Pháp trong chiến dịch Điện Biên Phủ.
Hàng binh Pháp trong chiến dịch Điện Biên Phủ.

Bộ phim tài liệu Chiến thắng Điện Biên Phủ ra đời trong những ngày tháng hào hùng của dân tộc, không chỉ đánh dấu cột mốc trong lịch sử điện ảnh mà còn có giá trị tư liệu lịch sử to lớn.

Với một tập thể làm phim khá đông đảo, gồm những nghệ sĩ nổi tiếng như Nguyễn Tiến Lợi, Nguyễn Hồng Nghị, Nguyễn Phụ Cấn, Nguyễn Quang Lục, Nguyễn Đăng Bảy, Ngọc Quỳnh, Nguyễn Như Sĩ, Nguyễn Thụ... Họ đã theo bước các đoàn quân và dân công đi mở chiến dịch lịch sử, ghi lại những hình ảnh chân thực, sống động. Những thước phim toàn cảnh giao thông hào của quân ta bao vây tập đoàn cứ điểm Điện Biên, cảnh quân Pháp kéo cờ trắng ra hàng, v.v... đã vượt ra ngoài phạm vi những cảnh trong một bộ phim tài liệu và trở thành tư liệu có một không hai.

Bên cạnh những giá trị tư liệu có được nhờ phát huy cách làm những phim tài liệu trước đó, phim Chiến thắng Điện Biên Phủ  còn nổi bật ở giá trị chính luận, toát ra từ lời bình qua những hình ảnh sinh động như Bác Hồ đến thăm, nói chuyện với bộ đội trước khi chiến dịch bắt đầu; Bộ Chính trị Trung ương Đảng bàn bạc quyết định mở chiến dịch; các chiến sĩ đọc thư nhà, v.v...

Phim Chiến thắng Điện Biên Phủ   còn đánh dấu sự trưởng thành của điện ảnh dân tộc. Giá trị nghệ thuật của tác phẩm này bộc lộ qua hình tượng người chiến sĩ quân đội nhân dân Việt Nam trong giai đoạn chống thực dân Pháp được thể hiện rực rỡ, sâu sắc. Yếu tố nghệ thuật đó được thể hiện một phần nhờ sự xúc động thật sự của những người cầm máy quay trong tập thể tác giả bộ phim.

Tự thân nhiều cảnh riêng biệt của từng nhà quay phim tham gia xây dựng tác phẩm Chiến thắng Điện Biên Phủ cũng đã đạt tới giá trị nghệ thuật cao. Đó là những thước phim chứa đựng tâm hồn, xúc cảm, cách đánh giá, thái độ và tình cảm của người cầm máy. Sức truyền cảm mạnh mẽ toát ra từ mỗi cảnh phim: Bộ đội kéo pháo qua núi, văn công biểu diễn ngoài chiến hào, chiến sĩ đọc thư Bác trước giờ xuất kích, những nét mặt, bàn tay chiến sĩ đào hào giao thông...

Với giá trị tư liệu, chính luận và nghệ thuật cao, phim tài liệu Chiến thắng Điện Biên Phủ được tặng giải Bông Sen vàng trong dịp tổng kết sáng tác 20 năm thành lập ngành điện ảnh tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 2 (1973). Vì chiến thắng Điện Biên Phủ có một ý nghĩa vô cùng lớn lao đối với nhiệm vụ giáo dục truyền thống chiến đấu cho quân đội, về sau, các nhà điện ảnh quân đội đã sử dụng tư liệu trong phim Chiến thắng Điện Biên Phủ để dựng lại bộ phim Kỷ niệm mười năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, và những hình ảnh trong bộ phim này sẽ mãi là những tư liệu quý, có giá trị đối với các thế hệ người Việt Nam.