Nhằm làm phát lộ các dấu vết của tường thành, bậc cấp, đồn phòng thủ của Di tích lịch sử và kiến trúc cấp quốc gia Hải Vân Quan, phục vụ nghiên cứu và xây dựng dự án quy hoạch trùng tu tổng thể công trình, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế và Bảo tàng Lịch sử Quốc gia phối hợp thực hiện khai quật di tích này theo Quyết định ngày 28-3 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Sau một tháng tiến hành khai quật khảo cổ tại di tích Hải Vân Quan thuộc thị trấn Lăng Cô (huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên -Huế) và phường Hòa Hiệp Bắc (quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng), đơn vị khai quật đã tiến hành đào hai hố sâu 2 m xuống lòng đất trên diện tích hơn 100 m2, làm xuất lộ bậc cấp bằng đá, móng cổng Hải Vân Quan thời Minh Mạng, lối đi lên di tích cùng nhiều vết tích thời sau nữa.
Trưa 14-5, trao đổi với phóng viên Nhân Dân điện tử, ông Hoàng Văn Thưởng, cán bộ phòng nghiên cứu, sưu tập - Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cho biết: Trong gần một tháng nay chúng tôi đã đào sâu hơn 2 m và làm xuất lộ toàn bộ cửa gọi là cổng Huế phía bắc đèo Hải Vân. Nhìn chung đất, đá rất nhiều nên khó khăn trong quá trình khai quật các vết tích gốc, đặc biệt có những tầng lớp chồng lên nhau, kể cả vết tích cũ và mới nên chưa thể khẳng định được niên đại của các vết tích này. Khoảng một tháng nữa thì toàn bộ khu vực khai quật này sẽ phát lộ tất cả những giá trị còn nằm sâu trong lòng đất. Từ đó, có những cứ liệu khoa học để các nhà trùng tu dựa vào cơ sở đó để trùng tu lại nguyên trạng Di tich quốc gia Hải Vân Quan.
Đợt khai quật này kéo dài đến tháng 9-2018, thực hiện trên tổng diện tích 600 m2 và sẽ làm xuất lộ toàn bộ khu vực chung quanh Hải Vân Quan. Công tác khai quật nhằm mục đích làm phát lộ các dấu vết của tường thành, bậc cấp, đồn phòng thủ của Hải Vân Quan, phục vụ cho việc nghiên cứu và xây dựng dự án quy hoạch trùng tu tổng thể công trình. Những hiện vật khai quật được sẽ tạm thời lưu giữ, bảo quản tại Bảo tàng cổ vật Cung đình Huế.
Được biết, sau khi kết thúc đợt khai quật này, các đơn vị liên quan sẽ có báo cáo sơ bộ và tiếp tục nghiên cứu hoàn tất báo cáo khoa học trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để có phương án quy hoạch trùng tu tổng thể công trình.
Sau đây là một số hình ảnh phóng viên Nhân Dân điện tử ghi nhận hiện trường khai quật ngày 14-5:
Nhiều lớp đá xuất lộ tại hố cổng Huế phía bắc.
Xuất lộ phần móng cổng Hải Vân Quan thời Minh Mạng.
Hơn 100 m2 cổng Huế phía bắc đèo Hải Vân được khai quật.