Phát huy vai trò các tôn giáo trong bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu

Chương trình phối hợp phát huy vai trò các tôn giáo tham gia BVMT và ứng phó với BÐKH giai đoạn 2015 - 2020 (gọi tắt là Chương trình) được Ban Thường trực Ủy ban T.Ư Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN và MT) cùng đại diện 40 tổ chức tôn giáo trong cả nước ký ngày 2-12-2015 với năm nội dung và bảy mục tiêu, giải pháp. Trên cơ sở đồng thuận, nhất trí của lãnh đạo cấp cao đại diện cho các tôn giáo và Bộ TN và MT, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam đã ký quyết định thành lập Ban Chỉ đạo Chương trình; Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam phối hợp cùng Bộ TN và MT ban hành hướng dẫn việc thực hiện Chương trình/Kế hoạch phối hợp; đồng thời tiến hành khảo sát, đánh giá nhu cầu, khả năng đáp ứng của từng tôn giáo về tham gia BVMT và ứng phó BÐKH tại các địa phương...

Trên cơ sở các văn bản hướng dẫn của T.Ư, Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam các tỉnh, thành phố cũng đã phối hợp Sở TN và MT, cùng các tổ chức tôn giáo trên địa bàn ký kết Chương trình/Kế hoạch phối hợp triển khai BVMT và ứng phó với BÐKH trên địa bàn. Thông qua các văn bản hướng dẫn này, các địa phương tổ chức tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức của các tổ chức tôn giáo, các chức sắc, chức việc, nhà tu hành và đồng bào có đạo trên địa bàn thực hiện nghiêm các chủ trương, đường lối của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quản lý, sử dụng tài nguyên thiên nhiên hợp lý và BVMT, ứng phó với BÐKH trong sản xuất, kinh doanh và hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội tại địa phương mình.

Phó Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, Trưởng Ban Chỉ đạo Chương trình Ngô Sách Thực cho biết: Sau bốn năm triển khai thực hiện, Chương trình đã đạt được những kết quả bước đầu rất quan trọng. Cách thức triển khai Chương trình phối hợp khá đồng bộ, bài bản, có nhiều sáng tạo, phù hợp giáo lý, giáo luật của tôn giáo, đặc điểm tình hình các địa phương và yêu cầu thực tiễn đang đặt ra. Các tôn giáo đã xây dựng được nhiều mô hình phù hợp điều kiện cụ thể của từng địa phương và từng tôn giáo, đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và làm thay đổi thái độ, hành vi, thói quen của các chức sắc, chức việc, nhà tu hành, đồng bào các tôn giáo và người dân ở cộng đồng trong công tác BVMT, ứng phó với BÐKH.

Tại các địa phương, các nội dung của Chương trình phối hợp được lồng ghép vào việc triển khai thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, như cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh", phong trào "Toàn dân tham gia BVMT"... đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ của các cấp ủy, chính quyền, MTTQ, các ngành và các đoàn thể, sự hưởng ứng tham gia tích cực của các tổ chức, cá nhân, các tầng lớp nhân dân cũng như các cộng đồng tôn giáo. Qua đó, hình thành cơ chế hỗ trợ hiệu quả, phát huy nội lực, tự quản trong nhân dân kết hợp với sự hỗ trợ của Nhà nước, nguồn lực xã hội trong xây dựng môi trường sống xanh, sạch, đẹp. Ðến nay, cả nước đã có hơn 1.000 mô hình điểm của các tôn giáo về BVMT và ứng phó với BÐKH, giảm nhẹ rủi ro do thiên tai được triển khai. Ở nhiều địa phương, các tổ chức tôn giáo đã triển khai, xây dựng mô hình hiệu quả, cách làm hay, tiêu biểu: TP Cần Thơ có mô hình "Xử lý rác thải, xây dựng lò đốt rác, trồng cây xanh, bình chữa cháy" ở Hảo Hòa Tự của Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Hòa Hảo phường Tân Lộc, quận Thốt Nốt; tỉnh Quảng Nam có mô hình "Tổ đoàn kết tôn giáo với công tác BVMT" tại chùa Long Quang, thị trấn Núi Thành, mô hình "Cơ sở tôn giáo cảnh tịnh, thanh nhã và gương mẫu" của các tôn giáo trên địa bàn huyện
Quế Sơn...

Để tiếp tục phát huy vai trò, nguồn lực của các tổ chức tôn giáo tham gia BVMT, ứng phó với BÐKH, thời gian tới, MTTQ các cấp cần phối hợp các ngành chức năng và các tổ chức tôn giáo tuyên truyền, phổ biến các chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác BVMT, ứng phó với BÐKH đến mọi tầng lớp nhân dân. Vận động chức sắc, tín đồ các tôn giáo tích cực tham gia thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động do MTTQ Việt Nam và các đoàn thể phát động, tích cực tham gia hưởng ứng các hoạt động BVMT, ứng phó với BÐKH tại gia đình và cộng đồng dân cư. Mặt khác, các bộ, ngành liên quan hằng năm có kế hoạch bố trí kinh phí để hỗ trợ các tổ chức tôn giáo thực hiện kế hoạch BVMT và ứng phó với BÐKH; tiếp tục xây dựng các mô hình tự quản về môi trường ở khu dân cư tôn giáo gắn với thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, giảm nghèo bền vững. Khuyến khích và hỗ trợ cộng đồng phát triển các mô hình thành phố bền vững về môi trường; làng sinh thái; phân loại rác thải tại nguồn theo phương thức giảm thiểu, tái chế, tái sử dụng. Ðồng thời công khai các chỉ số về môi trường; kết quả kiểm tra, xử lý vi phạm về môi trường để người dân biết và giám sát...