Theo đó, cuộc bầu cử diễn ra trong bối cảnh đất nước ta đã trải qua hơn 75 năm độc lập, 35 năm tiến hành công cuộc Đổi mới, đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã thành công rất tốt đẹp và đề ra các mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ xây dựng và phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước được củng cố, tăng cường, tạo nền tảng, tiền đề vững chắc để phát triển đất nước nhanh và bền vững.
Trong lịch sử 15 lần tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội, không kể giai đoạn đất nước có chiến tranh, chưa bao giờ cuộc bầu cử lại diễn ra cam go với nhiều khó khăn, thử thách như cuộc bầu cử lần này, khi mà cùng lúc vừa phải tổ chức cuộc bầu cử thành công, đúng pháp luật, vừa phải bảo đảm an toàn trong điều kiện phòng, chống đại dịch Covid-19 và thực hiện tốt nhiệm vụ phục hồi, phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, đời sống và an toàn cho người dân.
Cuộc bầu cử luôn được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất, sát sao, toàn diện, đồng bộ của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và sự vào cuộc, chung sức đồng lòng, đoàn kết thống nhất của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ, đồng thuận của đồng bào cử tri cả nước.
Cuộc bầu cử lần này có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, thể hiện ở số lượng cử tri tham gia bỏ phiếu. Với gần 70 triệu lá phiếu tại 84.767 khu vực bỏ phiếu, cử tri đã lựa chọn trong số gần 45 vạn người ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp để bầu chọn những người thực sự tiêu biểu, xứng đáng cả về phẩm chất, đạo đức và năng lực, trí tuệ đại diện cho mình tham gia vào các cơ quan quyền lực nhà nước ở Trung ương và địa phương.
Trong bối cảnh khó khăn, tác động, ảnh hưởng của dịch bệnh, nhiều cử tri ở vùng sâu, vùng xa, phương tiện đi lại khó khăn hoặc đang phải điều trị hoặc thực hiện cách ly y tế để phòng, chống dịch bệnh Covid-19 nhưng vẫn hăng hái, tích cực tham gia bỏ phiếu bằng ý chí và tinh thần dân tộc.
Vì vậy, tỷ lệ cử tri đi bầu cử lần này rất cao, đạt 99,60% tổng số cử tri cả nước. Lần đầu tiên, cử tri tại thị trấn Trường Sa (đảo Trường Sa Lớn), tỉnh Khánh Hòa đã bỏ phiếu bầu cử cùng thời điểm với cuộc bầu cử trên đất liền vào ngày 23-5-2021, thể hiện quyết tâm rất lớn và là bước tiến quan trọng trong công tác tổ chức bầu cử, tăng cường sự gắn kết giữa lãnh thổ Việt Nam trên đất liền và các đảo xa bờ.
Ủy ban Thường vụ thống nhất đánh giá: Cuộc bầu cử được chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo, chủ động, chuyên nghiệp, sáng tạo, với tinh thần trách nhiệm rất cao, nắm bắt nhanh nhạy, xử lý kịp thời mọi tình huống phát sinh. Nếu như các cuộc bầu cử trước đây được chuẩn bị trong vòng sáu tháng trước khi diễn ra bầu cử thì cuộc bầu cử lần này đã được chuẩn bị sớm hơn, từ giữa năm 2020, ngay sau khi Quốc hội quyết định thành lập Hội đồng Bầu cử quốc gia tại kỳ họp thứ 9 (tháng 5-2020).
Thành công của cuộc bầu cử cho thấy sức mạnh tổng hợp của nhân dân và của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, thể hiện sinh động tinh thần yêu nước, đại đoàn kết dân tộc và niềm tin vững chắc của nhân dân đối với chế độ xã hội chủ nghĩa, với Đảng và Nhà nước, để lại nhiều dấu ấn tốt đẹp, được dư luận trong nước, đồng bào ta ở nước ngoài và truyền thông quốc tế ghi nhận, đánh giá cao.
Cuộc bầu cử là minh chứng cho thấy càng trong khó khăn, thử thách, lòng yêu nước, truyền thống đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường vượt qua khó khăn và khát vọng vươn lên, vốn là những giá trị cơ bản làm nên sức mạnh Việt Nam, càng được trỗi dậy, phát huy và lan tỏa mạnh mẽ hơn.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, Chánh Văn phòng Hội đồng Bầu cử quốc gia Bùi Văn Cường chỉ ra một số hạn chế liên quan việc rà soát danh sách cử tri, phát thẻ cử tri; ở một vài nơi, tỷ lệ người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân là phụ nữ, người dân tộc thiểu số chưa đạt so với quy định; cơ cấu đại biểu trúng cử có nơi chưa đạt, vẫn có nơi bầu chưa đủ số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã; một số khu vực bầu cử còn để xảy ra nhầm lẫn trong việc đóng dấu phiếu bầu, sai sót về in phiếu bầu…
Theo Tổng Thư ký Quốc hội, các sai sót, khiếm khuyết nói trên chỉ mang tính cá biệt, không phổ biến và phần lớn đều đã được các cơ quan, tổ chức phụ trách bầu cử khắc phục, xử lý kịp thời theo thẩm quyền.
Về một số công việc cần triển khai, đồng chí Bùi Văn Cường đề nghị tiếp tục chỉ đạo công tác thông tin, tuyên truyền rộng rãi, sâu sắc về kết quả và những thành công, ý nghĩa của cuộc bầu cử; xem xét, giải quyết khiếu nại về kết quả bầu cử đại biểu Quốc hội. Họp Hội đồng Bầu cử quốc gia để xem xét, xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội đối với người trúng cử (dự kiến 12-7-2021); cấp giấy chứng nhận đại biểu Quốc hội khóa XV cho những người trúng cử.
Trên cơ sở tổng kết công tác bầu cử của Ủy ban bầu cử các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, của Chính phủ và Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội đồng Bầu cử quốc gia sẽ tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác bầu cử (dự kiến 15-7-2021).
Việc tổng kết phải gắn với chức trách, nhiệm vụ của từng cơ quan trong công tác bầu cử theo quy định; đánh giá toàn diện, sâu sắc về những kết quả đạt được, những hạn chế, nguyên nhân, rút ra những bài học kinh nghiệm và đề xuất các kiến nghị cụ thể, trong đó có kiến nghị về sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện pháp luật về bầu cử phù hợp, thích ứng với bối cảnh, tình hình mới, đặc biệt là việc phòng, chống đại dịch Covid-19…
Phát biểu ý kiến kết luận nội dung thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Hội đồng Bầu cử quốc gia nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ các ý kiến phát biểu; tiếp tục hoàn thiện Báo cáo tổng kết cuộc bầu cử.
Trong đó, lưu ý đánh giá, rà soát, bổ sung làm nổi bật, tô đậm hơn nữa những kết quả lần đầu tiên đạt được trong quá trình tổ chức bầu cử; có sự phân tích, so sánh với nghị viện các nước về tỷ lệ nữ đại biểu đạt được tại cuộc bầu cử Quốc hội khóa XV; bổ sung về ý nghĩa của hoạt động tăng cường bồi dưỡng kỹ năng cho các ứng cử viên đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân; phân tích rõ hiệu quả của ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức bầu cử, việc tổ chức tiếp xúc cử tri bằng hình thức trực tuyến…
Đồng thời, đánh giá rõ nét đóng góp của các lực lượng y tế, công an, quân đội, lực lượng cơ sở… trong tổ chức thành công cuộc bầu cử; đánh giá hiệu quả sâu rộng của công tác thông tin tuyên truyền đối với thành công của cuộc bầu cử.
Chủ tịch Quốc hội khẳng định, qua báo cáo của Hội đồng Bầu cử quốc gia và ý kiến phát biểu tại phiên họp, cho thấy cuộc Bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 đã diễn ra dân chủ, bình đẳng, đúng pháp luật, bảo đảm an toàn, tiết kiệm và thành công rất tốt đẹp. Đây thực sự là Ngày hội toàn dân, là sự kiện chính trị trọng đại của đất nước; là nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn dân được chuẩn bị kỹ lưỡng, công phu, diễn ra trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 bùng phát đợt thứ tư, với nhiều diễn biến phức tạp nhưng đã được tổ chức an toàn, tình hình an ninh trật tự, an toàn xã hội được bảo đảm. Kết quả này, đã được dư luận trong nước cũng như bạn bè quốc tế ghi nhận và đánh giá cao.
Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Bầu cử quốc gia, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cảm ơn sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; sự phối hợp của Chủ tịch nước; Chính phủ; Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các cấp, các ngành, các tổ chức phụ trách bầu cử từ Trung ương đến địa phương, cùng cử tri và nhân dân cả nước đã phát huy cao độ tinh thần yêu nước, đoàn kết vượt qua thách thức làm nên thành công tốt đẹp của cuộc bầu cử, cũng là bước đầu trong thành công của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
Theo báo cáo kết quả bầu cử, cơ cấu thành phần đại biểu Quốc hội khóa XV đã giảm đại biểu kiêm nhiệm làm việc trong các cơ quan hành pháp, tư pháp, tăng tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách. Tuy tỷ lệ đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách chưa đạt 40% so với quy định nhưng lần đầu tiên trong các nhiệm kỳ Quốc hội, tỷ lệ đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách trúng cử cao, đạt 38,6% tổng số đại biểu Quốc hội.
Các cơ cấu kết hợp như tỷ lệ đại biểu là phụ nữ, trẻ tuổi, đại biểu là người dân tộc thiểu số, đại biểu tái cử đều đạt hoặc vượt so với chỉ tiêu đặt ra. Đặc biệt, lần đầu tiên trong các nhiệm kỳ Quốc hội, tỷ lệ đại biểu Quốc hội trúng cử là người dân tộc thiểu số đạt 17,84% - cao nhất từ trước đến nay; tỷ lệ đại biểu Quốc hội trúng cử là phụ nữ cũng đạt hơn 30% - cao nhất từ Quốc hội khóa VI trở lại đây. Trình độ chuyên môn của những người trúng cử đại biểu Quốc hội khóa XV cũng cao hơn so với nhiệm kỳ trước (tỷ lệ trên đại học đạt 78,56%, cao hơn 16% so với khóa XIV).
Tổng số cử tri cả nước gồm 69.523.133 cử tri; tổng số cử tri đã tham gia bỏ phiếu là 69.243.604 cử tri (đạt 99.60%). So với cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021, tổng số cử tri của cuộc bầu cử lần này nhiều hơn 2.037.651 cử tri và số lượng cử tri tham gia bỏ phiếu cũng nhiều hơn 2.194.513 cử tri, cao hơn 0,25% so với nhiệm kỳ trước.
Theo báo cáo của các địa phương, trong cuộc bầu cử, cử tri cả nước đã bầu đủ 500 đại biểu Quốc hội khóa XV. Tuy nhiên, trong quá trình xem xét xác nhận tư cách người trúng cử, Hội đồng Bầu cử quốc gia đã có nghị quyết không xác nhận tư cách của người trúng cử đại biểu Quốc hội khóa XV đối với một trường hợp tại đơn vị bầu cử số 01 thuộc tỉnh Bình Dương vì không bảo đảm tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội theo quy định của pháp luật. Do đó, đã có 499 người trúng cử đại biểu Quốc hội khóa XV (đạt 99,8%).
Trong danh sách trúng cử đại biểu Quốc hội khóa XV, đại biểu là phụ nữ: 151 người (tỷ lệ 30,26%); đại biểu là người dân tộc thiểu số: 89 người (tỷ lệ 17,84%); đại biểu trẻ dưới 40 tuổi: 47 người (tỷ lệ 9,42%); đại biểu là người ngoài Đảng: 14 người; đại biểu khóa XIV tái cử hoặc đã từng là đại biểu Quốc hội các khóa trước: 203 người (tỷ lệ 40,68%); đại biểu lần đầu tham gia Quốc hội: 296 người (tỷ lệ 59,32%).
Về trình độ chuyên môn: trên đại học: 392 người (tỷ lệ 78,55%), trong đó: Tiến sĩ: 144 người, Thạc sĩ: 248 người; đại học: 106 người (21,24%); dưới đại học: 01 người (tỷ lệ 0,20%). Về học hàm: Giáo sư, Phó Giáo sư: 32 người (tỷ lệ 6,40%).
(Theo Báo cáo kết quả cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026)
Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV dự kiến khai mạc ngày 20-7-2021
Tiếp tục chương trình làm việc phiên họp thứ 57, chiều 14-6, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc chuẩn bị Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí dự kiến kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV họp phiên trù bị vào chiều ngày 19-7, khai mạc ngày 20-7. Tuy nhiên, kỳ họp này gồm nhiều nội dung quan trọng, việc dự kiến bế mạc sáng 3-8-2021 (tổng thời gian 11,5 ngày làm việc) như đề xuất của Tổng Thư ký Quốc hội chưa sát tình hình thực tế, cho nên cần tiếp tục nghiên cứu chỉnh lý phù hợp.
Về dự kiến Chương trình kỳ họp, được xây dựng theo hướng: Không tiến hành công tác tổ chức, nhân sự liền mạch từ đầu đến cuối mà bố trí xen kẽ với các nội dung khác để vừa thực hiện đúng thẩm quyền, quy trình, thủ tục, vừa tiết kiệm thời gian. Tuy nhiên, các ý kiến đề nghị cần tập trung hoàn thiện công tác tổ chức, nhân sự trước để thuận lợi cho việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ theo quy định.
Về nội dung chương trình kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí bổ sung các nội dung về: xử lý tài chính cho Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) khi thanh toán khoản bù giá trong bao tiêu sản phẩm Dự án Liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn theo cam kết của Chính phủ; trình Quốc hội xem xét, quyết định kế hoạch vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025 cùng các kế hoạch tài chính 5 năm và đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025; bổ sung nội dung trình Quốc hội khóa XV xem xét, quyết định chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững giai đoạn 2021-2025...
Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, đã tăng cường công tác chỉ đạo, chủ động, phối hợp với cơ quan hữu quan tiếp tục nghiên cứu, cải tiến công tác chuẩn bị, phục vụ về thông tin, tài liệu, tuyên truyền, báo chí, bảo đảm các điều kiện về cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, công nghệ thông tin, an ninh, an toàn, lễ tân, hậu cần, phòng, chống dịch bệnh... nhằm phục vụ tốt nhất cho kỳ họp.
Các phiên họp: khai mạc, bế mạc; thảo luận về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước sáu tháng đầu năm, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm năm, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020 dự kiến được bố trí phát thanh, truyền hình trực tiếp.
