Chiến dịch có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh các tập đoàn thuốc lá đang thúc đẩy việc tiêu thụ các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt nhằm vào thanh thiếu niên.
Trên thế giới, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử đang gia tăng trong giới trẻ. Ở Mỹ tăng từ 11,7% năm 2017 lên 27% năm 2019; 2/3 số người hút thuốc lá điện tử là thanh thiếu niên. Nghiên cứu tại 13 quốc gia Đông Âu: 2,6% thanh thiếu niên không hút thuốc lá đã từng thử hút ENDS ít nhất ba lần.
Tại Việt Nam, theo Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), tính đến năm 2019, có khoảng 2,6% thanh, thiếu niên trong độ tuổi từ 13 đến 17 đang sử dụng thuốc lá điện tử. Thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng đều chứa chất nicotine gây nghiện, có thể gây nguy hại đến hệ hô hấp và tim mạch của chính người hút và cả những người chung quanh.
Trước tình trạng hút thuốc lá ở giới trẻ ngày càng tăng cao, Chiến dịch “Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử” được phát động nhằm nâng cao nhận thức của đoàn viên, thanh niên về tác hại của thuốc lá, phát huy vai trò xung kích của cán bộ, đoàn viên, thanh niên trong công cuộc tham gia phòng, chống tác hại của thuốc lá; xây dựng lối sống lành mạnh cùng môi trường không khói thuốc trong thanh niên Việt Nam.
Sự kiện còn là hoạt động thức tỉnh thế hệ trẻ về những tác hại của các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử và thuốc lả nung nóng đối với người dân Việt Nam, qua đó kêu gọi các bạn trẻ thực hiện cam kết không sử dụng thuốc lá và thuốc lá điện tử.
Qua gần 35 năm đổi mới đất nước, Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu trong sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe con người nhưng cũng đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức mới về sức khỏe của người dân trong quá trình phát triển. Trong đó, tác hại của thuốc lá chiếm một phần lớn gây nguy hại tới sức khỏe của người dân Việt Nam, đặc biệt là thanh thiếu nhi.
Chính vì vậy, trong những năm qua, Trung ương Đoàn tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến tác hại của thuốc lá trong mỗi cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu niên, cung cấp các thông tin, nội dung cốt lõi của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; xây dựng mạng lưới hơn 200 Báo cáo viên thực hiện công tác tuyên truyền trên toàn quốc; các hoạt động hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá (31-5), Tuần lễ quốc gia không thuốc lá (từ ngày 25 đến 31-5) và các quy định về cấm hút thuốc tại nơi làm việc. Chỉ đạo các đơn vị báo chí - xuất bản, phát thanh truyền hình của Đoàn đăng tải nội dung tuyên truyền về phòng chống tác hại của thuốc lá; xây dựng các sản phẩm truyền thông trên internet, các ứng dụng về nội dung, hoạt động của Đoàn lồng ghép tuyên truyền, phổ biến Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá. Trên website doanthanhnien.vn đã xây dựng chuyên mục và thường xuyên đăng tải các bài viết, thông tin hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá.
Các cấp bộ đoàn tiếp tục phát động xây dựng các câu lạc bộ “Nói không với khói thuốc”; mô hình “Cơ quan không khói thuốc lá”; “Chi đoàn không khỏi thuốc lá”, “Trường học không khói thuốc lá”... đưa nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào kế hoạch hoạt động hằng năm; đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ của cơ quan. Bên cạnh đó, bắt đầu từ năm 2018, Trung ương Đoàn đưa nội dung tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá vào Bộ tiêu chí chấm điểm hằng năm để đánh giá, chấn điểm bình xét và thi đua cuối năm đối với các tỉnh, thành đoàn, đoản trực thuộc.
Trong năm 2020, trước tình hình diễn biến của dịch bệnh Covid-19, hạn chế các sự kiện đông người, Trung ương Đoàn đã đổi mới hình thức tổ chức hoạt động, tăng cường các hoạt động tuyên truyền online, trên internet, mạng xã hội. Điển hình là cuộc thi “Thanh niên nói không với thuốc lá” đã thu hút 16,3 triệu lượt tiếp cận hashtag #nosmokingchallenge. Cùng với đó là nhiều cuộc thi, hoạt động truyền thông, đào tạo, tập huấn tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá.
Lễ phát động Chiến dịch “Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử” là một trong những hoạt động thiết thực, cụ thể của Đoàn trong việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức của đoàn viên, thanh niên và tác hại của thuốc lá, qua đó xây dựng lối sống lành mạnh, môi trường không khói thuốc lá trong thanh niên Việt Nam.
Tại lễ phát động này, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đề nghị các cấp bộ Đoàn tiếp tục nghiên cứu, đổi mới, tăng cường công tác tuyên truyền các quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, đưa nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào kế hoạch hoạt động hằng năm, quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc; tổ chức các buổi tập huấn, nói chuyện chuyên đề, truyền thông, trực tiếp, lồng ghép tuyên truyền về tác hại của thuốc lá và đưa quy định về việc hạn chế hoặc không hút thuốc trong các sự kiện, hoạt động của Đoàn các cấp, hướng dẫn xây dựng môi trường không khói thuốc... Đồng thời, kêu gọi các đoàn viên và thanh niên hãy là những người tiên phong, cùng chung tay xây dựng cuộc sống không khói thuốc lá, cùng nhau nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử để bảo vệ sức khoẻ cho chính bản thân, cho gia đình và cho cộng đồng.
Qua lễ phát động đã có gần 1.000 sinh viên ký cam kết online “Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử”, thông qua thao tác quét mã QR code được kết nối đến trang vn0khoithuoc - trang web chính thức của chiến dịch.