Được gặp nguyên Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Choummaly Sayasone ở nhà riêng của ông nằm trên đại lộ Kamphengmeuang tại Thủ đô Vientiane vào một buổi sáng đẹp trời, đã 84 tuổi nhưng ông còn rất minh mẫn. Chia sẻ với chúng tôi, ông cho biết rất buồn khi nghe tin nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu từ trần. Bồi hồi nhớ lại những kỷ niệm xưa với người đã khuất, ông bảo khi nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu còn trẻ, tham gia cách mạng ông đã được biết đến. Lúc đó dân tộc Việt Nam đang trong cuộc đấu tranh giành độc lập từ tay thực dân Pháp.
Bồi hồi nhớ lại những kỷ niệm xưa, nguyên Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Choummaly Sayasone bảo, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu là một chiến sĩ cách mạng trưởng thành trong gian khó, trải qua nhiều cương vị, nhưng ở mỗi một nhiệm vụ được giao đều hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc. Là người đã tham gia chiến dịch Lam Sơn 719, từng trực tiếp tham gia chiến đấu trên nhiều chiến trường, am hiểu về con đường Hồ Chí Minh, con đường mà nhân dân Việt Nam đã sử dụng để thống nhất đất nước. Trong giai đoạn đảm nhiệm chức vụ lãnh đạo trong quân đội, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu vừa là người chỉ huy, tham mưu và phụ trách nhiều lĩnh vực quan trọng, giải quyết tốt công tác chính sách hậu phương, góp phần quan trọng vào việc xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam trở nên ngày một chính quy, tinh nhuệ. Về công tác Đảng, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu là người quan tâm đến công tác xây dựng Đảng và đào tạo cán bộ, đảng viên.
Nhớ về người đồng chí của mình khi được giao trọng trách cao nhất của Đảng, nguyên Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Choummaly Sayasone nhấn mạnh, trải qua nhiều chức vụ quan trọng và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đồng chí Lê Khả Phiêu đã được tin tưởng và được bầu làm Tổng Bí thư Ban Chấp hành T.Ư Đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là niềm vinh dự và tự hào đối với đồng chí Lê Khả Phiêu cũng như phản ánh phẩm chất năng lực của người cán bộ kiên trung. Trên cương vị đó, đồng chí đã cống hiến hết mình và có nhiều công lao trong việc đưa đất nước Việt Nam đến với những bước phát triển mới trên tất cả các lĩnh vực. Có thể nói, trong thời điểm này, đất nước Việt Nam gặp không ít khó khăn, nhưng bằng phẩm chất kiên trung của người chiến sĩ cách mạng, kế thừa truyền thống của các thế hệ lãnh đạo đi trước, đồng chí đã chỉ đạo tập trung phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết vấn đề đời sống của nhân dân, xử lý tình trạng thoái hóa biến chất của một số cán bộ, đảng viên cũng như các vấn đề khác trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Đồng chí Lê Khả Phiêu là người cán bộ thông minh sắc sảo, là vị lão thành cách mạng kiên trung.
Nói về những kỷ niệm của nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đối với cách mạng Lào cũng như công cuộc xây dựng đất nước Lào, nguyên Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Choummaly Sayasone nhớ lại, trong rất nhiều dịp gặp và làm việc, ông nhận thấy nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu là một trong những lãnh đạo cao cấp của Việt Nam am tường về cách mạng Lào, ủng hộ hết mình đối với đường lối cách mạng, phát triển của đất nước Lào, nhất là khi Lào đang gặp khó khăn. Khi đảm nhiệm chức vụ lãnh đạo cao cấp trong quân đội, đồng chí Lê Khả Phiêu luôn quan tâm đến việc gặp gỡ, trao đổi với cán bộ và đồng chí lãnh đạo cấp cao của Lào. Ông bảo mỗi khi gặp nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, trên tinh thần đồng chí, đồng đội gắn bó, cả hai đã trao đổi nhiều nội dung xoay quanh tình hình của mỗi nước, các vấn đề xây dựng sự hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai nhà nước và quân đội hai nước cũng như tình hình khu vực và quốc tế. Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu cũng là người có công lao trong việc góp phần hỗ trợ Lào xây dựng lực lượng, đào tạo và tập huấn cán bộ, các vấn đề liên quan đến quốc phòng, an ninh.
Nguyên Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Choummaly Sayasone xúc động chia sẻ: Tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc tới lãnh đạo Đảng, Nhà nước, nhân dân Việt Nam và gia đình đồng chí Lê Khả Phiêu. Kính chúc đồng chí nơi suối vàng yên giấc ngàn thu. Là những người còn sống chúng tôi xin hứa, sẽ tiếp tục sự nghiệp cách mạng của đồng chí, bảo vệ và giữ gìn mối quan hệ truyền thống hữu nghị vĩ đại mẫu mực Lào - Việt Nam.
Được tin nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu từ trần, ngày 14-8, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Bounnhang Vorachith, dẫn đầu Đoàn đại biểu Đảng, Nhà nước CHDCND Lào, Chủ tịch Quốc hội Lào Pany Yathotou dẫn đầu Đoàn đại biểu Quốc hội nước CHDCND Lào, nhiều lãnh đạo các ban, bộ, ngành của Lào, đại diện Liên hợp quốc, các tổ chức quốc tế, đại sứ quán đã đến Đại sứ quán Việt Nam và các Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại Lào viếng, đặt vòng hoa.
Xúc động ghi sổ tang tiễn biệt nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Lào viết, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam anh em mất đi nhà cách mạng, nhà lãnh đạo kính yêu, Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào chúng tôi mất đi một đồng chí cùng chung chiến hào cách mạng, mất đi người đồng chí gần gũi, thân thiết, người đồng chí cùng chung lý tưởng và hết mực chân thành. Đồng chí đã luôn có đóng góp quan trọng trong việc tăng cường và vun đắp mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai nước Lào - Việt Nam.
Trong lễ viếng trọng thể và trang nghiêm theo nghi lễ ngoại giao tại Đại sứ quán Việt Nam, chúng tôi đã chứng kiến những giọt nước mặt đã rơi khi đại biểu Lào không kìm nén được cảm xúc. Các bạn Lào biết rằng, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đã không thể quay lại thăm lại đất nước Lào thân thiết một lần nữa như dự kiến (**), người đồng chí chung một chiến hào, người bạn Việt Nam với những tình cảm chân thành, nồng hậu đã ra đi mãi mãi.
Sau khi cùng cán bộ, nhân viên Đại sứ quán Việt Nam tại Lào thắp nén hương, kính cẩn nghiêng mình tưởng nhớ nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, Đại sứ Việt Nam tại Lào Nguyễn Bá Hùng đã bồi hồi, xúc động ghi vào sổ tang, đồng chí Lê Khả Phiêu đã cống hiến cả cuộc đời, tâm sức và trí tuệ cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, cũng như sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Đồng chí Lê Khả Phiêu từ trần, Đảng, Nhà nước, quân đội và nhân dân ta mất đi một nhà lãnh đạo kiên trung, người chỉ huy xuất sắc, nhà lãnh đạo luôn quan tâm, chăm lo đến cuộc sống của nhân dân. Đại sứ Nguyễn Bá Hùng bày tỏ lòng thành kính và gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới gia quyến nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu.
Là những thế hệ trẻ sau này, sinh sống và trưởng thành tại Lào, anh Lê Anh Đức, Phó Chủ tịch Thường trực Hội người Việt Nam Thủ đô Vientiane cho biết, cộng đồng kiều bào Việt Nam tại Lào rất thương tiếc khi nhận được tin nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu từ trần. Sau khi vào viếng nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu tại Đại sứ quán Việt Nam, anh chia sẻ, mặc dù chưa được gặp nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu lần nào, nhưng qua thông tin từ quê nhà trước đây, anh cũng được biết về những đóng góp to lớn của nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đối với Việt Nam. Anh bảo, khi biết tin đồng chí Lê Khả Phiêu mất, trong lòng thật nhiều cảm xúc thương tiếc, hụt hẫng bởi bản thân, gia đình và cộng đồng kiều bào tại Lào thấy đất nước mình mất đi một nhà lãnh đạo cao cấp tài ba, đất nước Lào mất đi một người đồng chí, một người bạn. Bịn rịn chia tay chúng tôi rời Đại sứ quán Việt Nam tại Lào, anh Lê Anh Đức nói, anh và cộng đồng kiều bào sẽ cố gắng biến nỗi đau buồn này trở thành động lực, để có đóng góp nhiều hơn nữa cho đất nước Lào nơi anh đang sinh sống, góp phần nhỏ bé của mình vun đắp mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào ngày càng xanh tươi, đâm hoa kết trái.
---------------
(*) Ngày 5-3-1998, Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu thăm chính thức Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Nguồn: Báo Nhân Dân.
(**) Năm 2017, nhân chuyến thăm Việt Nam, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Bounnhang Vorachith mời, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đã nhận lời sẽ đi thăm Lào. Nguồn: Báo Điện tử Đảng Cộng sản.
