Tại các trung tâm huấn luyện quốc gia, bếp ăn trở thành mắt xích chiến lược, tiếp năng lượng và nuôi dưỡng khát vọng chiến thắng của đoàn thể thao Việt Nam hướng tới SEA Games 33.
Dinh dưỡng cho lực lượng mũi nhọn
Tiến sĩ Phạm Hoàng Tùng, Giám đốc Trung tâm Huấn luyện vận động viên trẻ quốc gia nhấn mạnh, công tác dinh dưỡng được xây dựng xuyên suốt từ nhiều năm chứ không chỉ gói gọn trong các kỳ đại hội. Khẩu phần của tuyển thủ được thiết kế theo đặc thù môn tập, yêu cầu của Ban huấn luyện và mức tiêu hao năng lượng sau mỗi buổi tập. Lực lượng trọng điểm, nhất là những gương mặt được xác định tranh chấp Huy chương vàng, bạc, đồng tại SEA Games 33 đã được rà soát từ hơn một tháng nay và đã bước vào chế độ dinh dưỡng tăng cường.
Tiến sĩ Tùng cho biết, mức ăn chuẩn hiện tại dành cho vận động viên tập huấn dài ngày là 320.000 đồng/ người/ngày. Trong giai đoạn chuẩn bị SEA Games, mức hỗ trợ được nâng lên 480.000 đồng/người/ngày. Các khẩu phần được tính đủ hàm lượng năng lượng, ưu tiên nhóm hấp thu nhanh, tăng khả năng phục hồi, giúp tuyển thủ duy trì trạng thái sung sức trong chu kỳ tập nặng. “Tôi xuất thân là vận động viên, sau đó làm thầy rồi làm quản lý nên luôn đặt mình vào sự hy sinh của các em. Dinh dưỡng và khoa học ứng dụng trong huấn luyện là yếu tố tôi dành nhiều tâm sức”, Tiến sĩ Tùng chia sẻ. Trung tâm còn tổ chức các chương trình tập huấn, hội thảo để đội ngũ bếp và cán bộ quản lý cập nhật kiến thức mới về dinh dưỡng thể thao, sau đó chuyển hóa thành thực đơn cụ thể.
Huỳnh Thị Mỹ Tiên (Đội tuyển Điền kinh quốc gia) cho biết, mức ăn tăng tạo điều kiện cho cô bổ sung đủ nhóm protein từ tôm, gà, thịt bò, nguồn dinh dưỡng hỗ trợ xây dựng cơ bắp và hồi phục sau các bài chạy sức bền; giúp cơ thể ổn định, hạn chế chấn thương khi bước vào chu kỳ huấn luyện tốc độ.
Ở nhóm môn kỹ thuật, Quang Huy (Đội tuyển Bắn súng quốc gia) rất thích hình thức ăn theo mô hình buffet cho phép tuyển thủ chủ động lựa chọn món phù hợp cơ địa, tránh ngán, đồng thời đáp ứng tốt hơn nhịp sinh học của từng bộ môn.
Vận động viên Triệu Thị Hoa Hồng (Bộ môn Súng ngắn nữ) chia sẻ: “Dinh dưỡng hợp lý giúp khả năng hồi phục nhanh hơn sau các buổi tập căng. Khi được ăn đầy đủ, cảm giác mệt sau giờ tập giảm đáng kể”.
Thiết kế toàn diện và thận trọng
Cục trưởng Thể dục Thể thao Nguyễn Danh Hoàng Việt nhấn mạnh tầm quan trọng của dinh dưỡng đối với mọi đối tượng, song tuyển thủ lại có yêu cầu đặc thù do khối lượng vận động lớn và mức độ căng thẳng kéo dài. Do đó, chế độ dinh dưỡng là một phần cốt lõi trong chiến lược nâng tầm thể thao Việt Nam giai đoạn mới. Cục Thể dục thể thao đang trình Thủ tướng phê duyệt sửa đổi Nghị định số 152/2018/ NĐ-CP, trong đó dự kiến nâng dinh dưỡng lên mức phù hợp hơn với tiêu chuẩn quốc tế, tạo hành lang pháp lý ổn định để đầu tư cho vận động viên.
Thời gian qua, một số hãng dược phẩm và thực phẩm chức năng đã đồng hành với ngành thể thao để hỗ trợ tuyển thủ trọng điểm. Những sản phẩm này có vai trò bổ sung dưỡng chất khó hấp thụ bằng ăn uống đơn thuần. Tuy vậy, toàn bộ phải trải qua quy trình thẩm định chặt chẽ.
Cục trưởng Thể dục Thể thao Nguyễn Danh Hoàng Việt
Bên cạnh các khẩu phần cơ bản, vận động viên còn được hưởng nhiều chế độ chăm sóc khác. Tuyển thủ nữ có các hỗ trợ theo đặc điểm sinh lý, nhất là giai đoạn thi đấu cường độ cao. Với các trường hợp chấn thương trong quá trình tập luyện, thi đấu, hệ thống y sinh học trực thuộc trung tâm được kích hoạt, bảo đảm xử lý kịp thời và hạn chế ảnh hưởng đến thành tích.
Cục trưởng Danh Hoàng Việt cho biết thêm, thời gian qua, một số hãng dược phẩm và thực phẩm chức năng đã đồng hành với ngành thể thao để hỗ trợ tuyển thủ trọng điểm. Những sản phẩm này có vai trò bổ sung dưỡng chất khó hấp thụ bằng ăn uống đơn thuần. Tuy vậy, toàn bộ phải trải qua quy trình thẩm định chặt chẽ. Cục đã gửi mẫu sang Anh kiểm tra.
“Chỉ khi chắc chắn không gây hại và không vi phạm các chuẩn mực chống doping, chúng tôi mới đưa vào sử dụng. Thành tích quan trọng nhưng sự nghiệp dài lâu và danh dự của vận động viên quan trọng hơn rất nhiều”, ông Việt nhấn mạnh.
Dinh dưỡng không thể tách rời việc xây dựng mô hình huấn luyện tổng hợp. Một hệ thống hiện đại phải gắn kết chặt chẽ giữa y sinh học-phục hồi-dinh dưỡng-huấn luyện. Đây chính là hướng đi mà ngành thể thao đang thúc đẩy, nhằm tạo ra thế hệ vận động viên có năng lực cạnh tranh cao, đủ sức vươn ra đấu trường châu lục và thế giới.
Ở các trung tâm huấn luyện quốc gia, những định hướng này đã được hiện thực hóa qua từng suất ăn mỗi ngày. Hàng trăm suất ăn được thiết kế theo từng nhóm môn: Cử tạ, vật, thể hình cần thực đơn giàu năng lượng; điền kinh cần cơ cấu dưỡng chất phù hợp sức bền, bắn súng và thể dục dụng cụ được ưu tiên món nhẹ, giúp giữ nhịp tập trung... Việc chuẩn hóa dinh dưỡng cho thấy Việt Nam đang tiến gần hơn với mô hình vận hành chuyên nghiệp của nhiều nền thể thao phát triển.
Tại SEA Games 33 ở Thái Lan, sự chuẩn bị toàn diện về dinh dưỡng, khoa học và huấn luyện đang tạo nên hậu phương vững chắc cho vận động viên.
