Từ tháng 2/2022, sau quyết định triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, Nga đã phải chống chịu hàng loạt lệnh cấm vận ngặt nghèo từ Mỹ và phương Tây. Sau một năm, danh sách các hạn chế chưa dừng lại. Liên minh châu Âu (EU) chuẩn bị công bố gói trừng phạt thứ 10 chống Nga, trong khi đó, Mỹ cũng lên kế hoạch công bố một loạt hạn chế khác nhằm vào Moskva.
Mùa xuân năm 2022, các tổ chức tài chính hàng đầu thế giới đã đưa ra nhiều dự báo về sự sụp đổ của nền kinh tế Nga. Goldman Sachs dự đoán nền kinh tế Nga suy giảm 10%, trong khi Ngân hàng Thế giới dự báo mức giảm 11%.
Các nhà kinh tế tại Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu cũng cảnh báo về cuộc suy thoái sâu nhất trong 30 năm qua của Nga.
Nhiều dự báo về chỉ số kinh tế vĩ mô cũng rất bi quan dành cho Nga, như lạm phát ở mức 23%. Thực tế, nhờ những nỗ lực của chính phủ, tỷ lệ lạm phát ở Nga từ 17,8% hồi tháng 4/2022 đã giảm xuống còn 12,4% vào cuối năm. Năm 2023, tỷ lệ lạm phát mục tiêu của Nga là 4%.
Nhìn lại năm 2022, kinh tế Nga đã chịu ít tổn thất hơn dự báo. Thâm hụt thương mại của nền kinh tế Nga đã không xảy ra. Ngược lại, mức thặng dư thương mại tăng mạnh, trong 9 tháng đầu năm 2022 tăng gần gấp đôi so mức cùng kỳ năm trước đó, lên mức kỷ lục 251 tỷ USD nhờ giá năng lượng tăng cao.
Nền kinh tế Nga đã chứng minh được biên độ an toàn cao. Theo cơ quan thống kê Nga, năm 2022, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này chỉ giảm 2,1%.
Trong những yếu tố giúp nền kinh tế Nga trụ vững, trước tiên phải kể đến doanh thu từ dầu khí cao và giá trị đồng ruble được kiểm soát. Là một trong những đồng tiền có giá trị biến động mạnh từ 120 ruble/USD xuống 50 ruble/USD, đồng ruble Nga đã khiến thế giới ngạc nhiên khi đứng đầu trong số 36 đồng tiền chính tại bảng xếp hạng thay đổi giá trị so đồng USD.
Bên cạnh những giải pháp giữ ổn định đồng ruble, Ngân hàng Trung ương Nga cũng đưa ra những quyết sách kịp thời để điều chỉnh lãi suất và hạn chế trên thị trường ngoại hối.
 |
Các yếu tố chính giúp kinh tế Nga không sụp đổ là đóng góp của hai ngành nông nghiệp và xây dựng. (Ảnh: THANH THỂ) |
Trong bối cảnh làn sóng trừng phạt dồn dập của phương Tây, chỉ số hoạt động công nghiệp Nga suy giảm đỉnh điểm vào quý II/2022. Tuy nhiên, kể từ giữa mùa hè, động lực tích cực trở lại. Vào tháng 11, chỉ số này đạt mức cao nhất kể từ năm 2017.
Các nhà kinh tế nhận định, các yếu tố chính giúp kinh tế Nga không sụp đổ là đóng góp của hai ngành nông nghiệp và xây dựng. Các công ty lớn nhỏ đã chi tiêu để thay thế thiết bị và phần mềm nhập khẩu, đồng thời tái cấu trúc hậu cần cho các thị trường thay thế.
Đối mặt khó khăn khi các chuỗi hậu cần đứt gãy, hoạt động xuất khẩu tại Nga nhanh chóng được định hướng lại. Trong khi đó, sự rời đi của các công ty phương Tây cũng mang lại cơ hội cho các doanh nghiệp nội địa. Nhiều thương hiệu cũ phục hồi, trong khi các doanh nghiệp tư nhân được thành lập nhờ hỗ trợ từ các khoản vay và trợ cấp nhà nước.
Một năm sóng gió đã ở lại phía sau, song theo nhiều nhà phân tích, vẫn còn quá sớm để nói về sự phục hồi một cách chắc chắn của nền kinh tế Nga trong năm nay. Năm 2023 dự báo vẫn là một năm khó khăn đối với Nga, nhất là quý II và quý III. Nguy cơ suy giảm kinh tế và tác động của các lệnh trừng phạt vẫn còn. Do cấm vận, Nga sẽ phải nỗ lực để tháo gỡ khó khăn trong việc chuyển hướng xuất khẩu năng lượng sang các thị trường khác.
Các tổ chức tài chính toàn cầu bày tỏ lạc quan về nền kinh tế Nga năm 2023. Dự báo mới nhất của Quỹ Tiền tệ quốc tế nhận định, nền kinh tế Nga có thể tăng trưởng 0,3% trong năm nay. Dù vậy, Nga vẫn cho thấy sự thận trọng, khi chỉ dự báo mức giảm GDP vào năm 2023 là 0,8%.
