Nhiều vi phạm trong quản lý đất, xây dựng và chuyển đổi nhà đất công tại TP Hồ Chí Minh

Theo đó, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện nhiều thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm trong công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai, môi trường đối với khu công nghiệp và khu đô thị, như: lãng phí tài nguyên đất; phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch chưa đúng quy định của pháp luật; chưa tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường; phê duyệt quy hoạch chưa đúng với quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt…

Đối với việc chuyển đổi nhà, đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác, Thanh tra Chính phủ cho biết: Các sở, ngành liên quan đã tham mưu, Ủy ban Nhân dân (UBND) thành phố quyết định chỉ định chủ đầu tư, phê việc dự án, chuyển mục đích sử dụng nhà, đất tại một số vị trí được thanh tra thuộc đối tượng phải đấu thầu dự án và đấu giá quyền sử dụng đất không đúng các quy định của pháp luật về quản lý đất đai và quản lý tài sản.

Tại một số dự án đơn vị tư vấn xác định giá, Hội đồng thẩm định giá đất và UBND thành phố đã tính toán, thẩm định và phê việc tiền sử dụng đất, trong đó, qua thanh tra đã phát hiện một số vi phạm, chủ yếu như: sử dụng thông tin về giá các vị trí đất làm tài sản so sánh nhưng hầu hết chưa có giao dịch chuyển nhượng thành công trên thị trường; vi phạm quy định về xác định đấu giá đất tại một số vị trí đất, lập thẩm định và phê duyệt giá khi chưa có quyết định giao đất; tính toán thiếu doanh thu đối với diện tích bãi giữ xe; phê duyệt suất đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật không đúng quy định; áp dụng đơn giá cho thuê thấp nhất thay cho đơn giá cho thuê bình quân; một số dự án đầu tư được điều chỉnh quy hoạch sau khi đã xác định quyền sử dụng đất, trong đó nhiều chỉ tiêu kế hoạch cơ bản được thay đổi, làm tăng giá trị đất, nhưng UBND thành phố không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất theo quy định, nguy cơ gây thất thu ngân sách nhà nước…

Thanh tra Chính phủ nêu rõ: Những nguyên nhân khách quan dẫn đến thực trạng nêu trên là do có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường của nền kinh tế thị trường trong và ngoài nước; cơ chế quản lý về ký hoạch, sử dụng đất đai, đầu tư, xây dựng, môi trường còn nhiều bất cập chưa được điều chỉnh kịp thời, ảnh hưởng không nhỏ công tác quản lý và sự phát triển kinh tế, xã hội của thành phố Hồ Chí Minh…

Trách nhiệm trước hết thuộc về lãnh đạo các sở, ngành, UBND thành phố và các cá nhân liên quan chưa chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về quản lý quy hoạch, sử dụng đất đai, đầu tư, xây dựng…Cụ thể như việc thực hiện chỉ định nhà đầu tư thực hiện các dự án không đúng quy định; xác định giá trị quyền sử dụng đất không đúng quy định; quản lý đầu tư, xây dựng thiếu chặt chẽ, có nơi bị buông lỏng; tình trạng vi phạm kỷ luật, giấy phép xây dựng còn diễn ra nhưng chưa được kiểm tra và xử lý kịp thời. Hậu quả là, nhiều dự án không hoặc kém hiệu quả, chậm tiến độ… Các bộ, ngành liên quan chưa thường xuyên kiểm tra, hướng dẫn và xử lý kịp thời những tồn tại, bất cập về cơ chế quản lý trong công tác quy hoạch, sử dụng đất đai, đầu tư, xây dựng.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND thành phố Hồ Chí Minh chỉ đạo và tổ chức kiểm điểm, xác định trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền đối với các tập thể, cá nhân liên quan các khuyết điểm, vi phạm đã nêu. Trường hợp vượt thẩm quyền hoặc có dấu hiệu hình sự thì báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định.

Kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân, tổ chức liên quan các vi phạm trong việc chỉ định các nhà đầu tư dự án đấu giá được phát hiện qua thanh tra. Trong quá trình thực hiện, nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật. Phối hợp Bộ quốc phòng và Bộ công an để xem xét, xử lý theo thẩm quyền các kết luận, kiến nghị của  Thanh tra Chính phủ và Nghị quyết của Quốc hội đối với các dự án liên quan các vị trí đất thuộc lĩnh vực an ninh, quốc phòng…

UBND thành phố Hồ Chí Minh cần chỉ đạo các sở liên quan, như: Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thuế và các đơn vị trực thuộc UBND thành phố rà soát, tổng hợp những hạn chế, tồn tại, bất cập của các cơ chế, chính sách, quy trình và quy định của UBND thành phố trong việc xác định giá cho thuê, giao nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước, xác định nghĩa vụ nộp tiền thuê đất, ký hợp đồng thuê đất đối với giao đất cho doanh nghiệp nhà nước quản lý, sử dụng, thực hiện dự án.

Kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung quy định để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, tồn tại trong quá trình thực hiện quản lý đất đai và đầu tư xây dựng. UBND thành phố chủ trì phối hợp Bộ Quốc phòng, Ngân hàng Nhà nước rà soát, xử lý các khuyết điểm, vi phạm qua thanh tra đã phát hiện đối với các khu công nghiệp, đô thị và việc chuyển đổi  mục đích sử dụng một số khu đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác được nêu trong kết luận thanh tra tránh thất thoát tài sản của nhà nước

Tổng số tiền và nhà, đất qua thanh tra phát hiện, kiến nghị xử lý là 2.054,23 tỷ đồng; 6.037,829 USD và 463.964 m2 đất.