Theo đó, việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19 tại Bộ Y tế còn có thiếu sót trong quá trình thực hiện, sai phạm trong công tác quản lý và tổ chức mua sắm.
Trong đó, Bộ Y tế chưa thực hiện mua sắm tập trung đối với danh mục tài sản do Bộ ban hành theo quy định của Chính phủ và Luật Đấu thầu, có thiếu sót khi ban hành Quyết định số 1367 bỏ danh mục tài sản mua sắm tập trung của Bộ nhưng không gửi các đơn vị trực thuộc và Kho bạc Nhà nước để kiểm soát chi, dẫn đến một số gói thầu bệnh viện trực tiếp mua sắm chưa được Kho bạc Nhà nước chấp nhận thanh toán, nhà thầu đề nghị tính lãi chậm trả.
Việc chỉ đạo, hướng dẫn mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế có trường hợp còn chậm, chưa kịp thời tháo gỡ khó khăn tại các bệnh viện khi thực hiện; việc thẩm định, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu mua sắm kéo dài, dẫn đến tình trạng mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm, kit xét nghiệm bị chậm, ảnh hưởng công tác phòng, chống dịch bệnh.
Thanh tra Chính phủ cũng nêu rõ những thiếu sót, khuyết điểm khác nhau đối với các đơn vị thuộc Bộ Y tế trong quá trình mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế.
Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra các nguyên nhân chủ quan dẫn đến những thiếu sót, khuyết điểm vi phạm nêu trên. Trong đó, có việc phối hợp giữa các cục, vụ, đơn vị thuộc Bộ Y tế trong mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm, kit xét nghiệm, thuốc chữa bệnh còn chưa chặt chẽ, chưa phát huy được hiệu quả cao.
Công tác chỉ đạo của Bộ Y tế trong quản lý mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm, kit xét nghiệm, thuốc chữa bệnh còn chưa đồng bộ, còn có trường hợp vi phạm trong việc thực hiện mua sắm.
Tại thời điểm thanh tra, hầu hết các bệnh viện vẫn đang thực hiện đấu thầu mua hóa chất, công ty trúng thầu hóa chất đặt máy hoặc cho mượn máy để làm xét nghiệm.
Mặc dù hình thức này không có trong quy định hiện hành của pháp luật về quản lý tài sản công, nhưng không phải là hình thức cấm không được thực hiện.
Tuy nhiên, vẫn nảy sinh vấn đề giữa Bảo hiểm xã hội Việt Nam và ngành y tế về thanh toán dịch vụ kỹ thuật đối với hình thức nêu trên.
Trong khi đó, gần 4 năm qua, Bộ Y tế chưa tham mưu, ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định, hướng dẫn cụ thể về quyền tự chủ trong liên doanh, liên kết, góp vốn, thuê tài sản để thực hiện các hoạt động chuyên môn theo đúng chức năng, nhiệm vụ được giao và hoạt động dịch vụ theo yêu cầu, đáp ứng nhu cầu xã hội hóa của các đơn vị sự nghiệp công lập.
Công tác quản lý giá trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm còn chưa chặt chẽ, chưa có quy định cụ thể trong trường hợp dịch bệnh diễn biến phức tạp dẫn đến các cơ sở khám chữa bệnh lúng túng trong việc thực hiện, xảy ra sai sót, vi phạm. Một số bệnh viện, nhà thầu cung cấp trang thiết bị, vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm, kit xét nghiệm thực hiện chưa đúng các quy định của pháp luật trong việc đấu thầu mua sắm.
Căn cứ kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Y tế, theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, thực hiện chấn chỉnh khắc phục những tồn tại, hạn chế, khuyết điểm vi phạm tại phần kết quả kiểm tra xác minh.
Trong đó, cần tập trung một số vấn đề chủ yếu sau: Sớm trình Chính phủ kế hoạch xây dựng Luật Quản lý trang thiết bị y tế; rà soát, sửa đổi, bổ sung ban hành Thông tư thay thế Thông tư của Bộ Y tế về quá trình thực hiện đấu thầu trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập; sớm trình Chính phủ ban hành Nghị định về vay vốn, huy động vốn, liên doanh, liên kết, thuê tài sản, thuê đơn vị cung ứng dịch vụ đối với đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực y tế để thực hiện các hoạt động chuyên môn theo chức năng, nhiệm vụ được giao và hoạt động dịch vụ theo yêu cầu của các đơn vị sự nghiệp y tế công lập, khắc phục những bất cập trong việc đặt máy, mượn máy tại các cơ sở y tế công lập.
Chỉ đạo tăng cường thanh tra, kiểm tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm để kịp thời chấn chỉnh, xử lý bảo đảm đúng quy định; theo dõi, đôn đốc việc thực hiện các kết luận thanh tra; kiểm tra, kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn giải đáp vướng mắc của các cơ sở y tế, các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, thuốc…
Về xử lý hành chính, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Y tế tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của lãnh đạo Bộ về những thiếu sót, khuyết điểm trong việc chỉ đạo, hướng dẫn, thẩm định, phê duyệt mua sắm trang thiết bị y tế, việc quản lý tiếp nhận, phân bổ, tiêm chủng, giữ lại vaccine, công bố giá sinh phẩm, thực hiện mua sắm và bãi bỏ danh mục tài sản mua sắm tập trung…..
Bộ Y tế chỉ đạo về kiểm điểm và xử lý đối với tập thể, cá nhân, đơn vị thuộc Bộ có liên quan đến những hạn chế, thiếu sót, vi phạm trong việc thực hiện mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine…
Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chính phủ cho chuyển thông tin sang Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định việc thẩm định, phê duyệt giá gói thầu và phê duyệt kế hoạch của Bộ Y tế đối với một số gói thầu có dấu hiệu vi phạm Bộ luật Hình sự.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Bộ Công an điều tra việc mượn hàng hóa, mua sắm của Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn 2020-2021 có dấu hiệu vi phạm Bộ luật Hình sự; đồng thời, trong đó có một số doanh nghiệp cho Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh mượn hàng hóa…
Bên cạnh đó, Thanh tra Chính phủ đề xuất Bộ Công an vào cuộc xử lý việc Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại và dịch vụ kỹ thuật Tài Lộc mua bán thiết bị y tế qua nhiều trung gian, làm tăng giá thiết bị y tế khi bán cho các bệnh viện, có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh Covid-19 để nâng giá bán cao bất thường...
