Theo thông tin từ Bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện đang điều trị cho 4 bệnh nhân bị ngộ độc nặng sau khi ăn bánh trôi ngô, trong đó 3 bệnh nhân đang được điều trị tại Trung tâm Chống độc và 1 bệnh nhân (20 tháng tuổi) đang được điều trị tại Trung tâm Nhi khoa.
Trước đó, trong hai ngày 9-10/6, gia đình bà Giàng Thị L., (54 tuổi trú tại thôn Làng Tỉnh Dào B, xã Lũng Pù, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang) làm bánh trôi ngô chia cho 4 hộ gia đình trong thôn cùng ăn, không ai có biểu hiện gì.
Ngày 16/6, bà L. lấy số bột ngâm nước để khô còn thừa từ ngày 9/6 tiếp tục làm bánh trôi ngô nấu với đường kính cho 4 thành viên trong gia đình và 3 người khác trú tại thôn Phấu Hía sang chơi cùng ăn.
Đến sáng 17/6 (sau ăn chưa đầy 24 giờ), cháu Mua Mí P., 9 tuổi (là cháu bà L.) có triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, đau bụng, buồn nôn sau đó tử vong tại gia đình.
Đồng thời, 6 thành viên cùng ăn bánh trôi ngô cũng xuất hiện triệu chứng tương tự như Mua Mí P.
Sau khi tiếp nhận thông tin, Trung tâm Y tế huyện Mèo Vạc phối hợp Ủy ban nhân nhân xã Lũng Pù xác minh, đồng thời đưa các bệnh nhân đến Bệnh viện Đa khoa (Bệnh viện đa khoa) huyện khám và điều trị.
Tối cùng ngày, cả 6 bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện đa khoa tỉnh cấp cứu, điều trị. Sau khi đánh giá thể trạng, 4 bệnh nhân bị nặng gồm 3 người lớn và một bé 20 tháng tuổi đã được chuyển từ Bệnh viện đa khoa tỉnh Hà Giang về Trung tâm Chống độc và Trung tâm Nhi khoa, Bệnh viện Bạch Mai.
TS, BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc Bạch Mai cho biết: Đặc điểm chung của 4 bệnh nhân nặng được chuyển tới Bệnh viện Bạch Mai là tổn thương gan ồ ạt và suy gan tối cấp tính (tức là xuất hiện rất sớm, diễn biến rất nhanh và nặng nề), hôn mê gan, tiên lượng rất nặng, có nguy cơ cao tử vong. Các bác sĩ lọc máu thay huyết tương thể tích cao, lọc máu liên tục, truyền thuốc giải độc.
Khoảng hơn 10 năm trở về trước, Hà Giang thường xuyên xảy ra các vụ ngộ độc thực phẩm với hậu quả nặng nề và tử vong do ăn bánh trôi ngô. Nguyên nhân ban đầu được nghi do ngộ độc hóa chất diệt chuột, tuy nhiên, sau đó nguyên nhân được phát hiện do bánh trôi ngô chứa độc tố vi nấm (độc tố từ mốc), trong đó có tìm thấy độc tố orchratoxin từ một bệnh nhân về điều trị tại Trung tâm Chống độc.
Nguyên nhân là khi làm bánh trôi ngô bà con phải xay ngô thành bột, làm bánh. Ngay lần làm bánh đầu tiên có thể không sao nếu là bột mới xay. Tuy nhiên, nhiều trường hợp sau khi làm bánh, bột còn thừa để lại một thời gian nên bị mốc, chứa độc tố, bà con vẫn lấy làm bánh ăn dẫn tới ngộ độc. Chính quyền địa phương và cơ quan chức năng đã tuyên truyền, quán triệt và đã tránh được nhiều trường hợp ngộ độc.
Bác sĩ Nguyên cho biết, các đồng nghiệp ở tỉnh từng chia sẻ thực tế ở nhiều địa phương các tỉnh miền núi khu vực xa xôi, do hạn chế về điều kiện giao thông và kinh tế, nguồn thực phẩm gần như duy nhất của bà con là ngô. Ngô sau khi trồng có thể có sẵn ít mốc nhưng đặc biệt sau khi để khô nhiều tháng thì mốc dễ dàng phát triển.
Nếu bà con tách lấy hạt ngô lành lặn làm sạch và xay thành bột làm bánh ăn ngay thì lượng mốc và độc tố có thể còn ít và chưa bị ngộ độc. Tuy nhiên, bột đã bị nghiền để không thì mốc nhanh chóng phát triển và dễ gây ngộ độc. Có một số nơi khác có thể có gạo nhưng loại gạo cũ bị mốc cũng có thể dẫn tới các ngộ độc và bệnh tật do độc tố từ mốc gây ra.
Để ngăn ngừa những vụ ngộ độc đáng tiếc do ăn bánh trôi ngô, bác sĩ Nguyên khuyến cáo người dân khi sử dụng hạt ngô khô làm thực phẩm, đặc biệt là những người dân sử dụng ngô làm thực phẩm thiết yếu như ở các tỉnh miền núi, vùng sâu vùng xa cần phải tuân theo các hướng dẫn khuyến cáo của chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng về phòng tránh ngộ độc do ăn bánh trôi ngô.
Bà con tuyệt đối không sử dụng ngô mốc, không sử dụng bột ngô cũ để làm bánh hay thức ăn. Hạt ngô kể cả sạch sau khi đã xay/nghiền thành bột thì chế biến ngay toàn bộ thành thức ăn và ăn hết sớm.
Bác sĩ Nguyên cho rằng, cần phải có nhiều chương trình hơn nữa để hỗ trợ bà con ở các vùng sâu, vùng xa - nơi còn thiếu thốn về thực phẩm, hoặc sử dụng ngô là nguồn thực phẩm gần như duy nhất.
Ngô lại chứa vitamin PP ở dạng rất khó tiêu hóa và khó hấp thu nên ăn ngô được chế biến theo cách thông thường một cách trường diễn sẽ dẫn tới thiếu vitamin PP và dẫn tới dễ bị bệnh do thiếu vitamin này. Các thực phẩm cũng cần được thay mới thường xuyên để tránh bị mốc, gây ngộ độc hoặc các bệnh khác.
