Đột phá từ cách tổ chức, điều hành
Một trong những bước đi mạnh mẽ nhất của Ninh Bình trong năm 2025 là điều chỉnh cơ chế quản lý dự án theo hướng tập trung đầu mối. Toàn bộ các dự án được bàn giao về cấp tỉnh hoặc các đơn vị sự nghiệp công lập cấp tỉnh để bảo đảm tính thống nhất, tránh chồng chéo, phân tán nguồn lực. Cách làm này vừa giúp tăng cường giám sát, vừa rút ngắn quy trình điều hành, nhất là đối với các công trình quy mô lớn, đa ngành.
Ngay từ đầu năm, Ban Chỉ đạo Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh được thành lập, do Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh trực tiếp làm Trưởng ban, phân công rõ người, rõ việc, rõ thời gian và kết quả đầu ra. Giải pháp “cầm tay chỉ việc” được triển khai đồng bộ ở từng dự án, địa phương, chủ đầu tư. Những vướng mắc về thủ tục, giải phóng mặt bằng hay nguồn cung vật liệu đều được xử lý theo cơ chế “một cửa” nội tỉnh, giúp tháo gỡ kịp thời, bảo đảm tiến độ.
Cùng với đó, tỉnh yêu cầu các chủ đầu tư, ban quản lý dự án và nhà thầu phối hợp chặt chẽ trong khâu lựa chọn tư vấn, giám sát, bảo đảm năng lực chuyên môn và uy tín của đơn vị thực hiện. Các nhà thầu yếu kém, thi công chậm bị kiên quyết loại bỏ, thay thế để tránh tình trạng chậm trễ dây chuyền. Cơ chế thưởng-phạt rõ ràng đã tạo áp lực tích cực, buộc các đơn vị phải chủ động chạy đua với thời gian, giữ chữ tín và chất lượng công trình.
Đáng chú ý, Ninh Bình áp dụng biện pháp điều chuyển vốn linh hoạt. Những dự án có khả năng hoàn thành sớm, giải ngân tốt được ưu tiên bố trí thêm vốn; ngược lại, các dự án chậm tiến độ, vướng thủ tục sẽ bị điều chuyển vốn sang nơi khác. Nhờ đó, hiệu quả sử dụng vốn được tối ưu, tránh tình trạng “đọng vốn chờ công trình”.
Nguồn thu nội lực, nền tảng vững chắc cho đầu tư công
Điểm đặc biệt trong mô hình điều hành của Ninh Bình là không phụ thuộc hoàn toàn vào vốn trung ương. Tỉnh chủ động khai thác, nuôi dưỡng nguồn thu nội địa, từ đó tạo nền tài chính vững chắc để đầu tư công bứt phá. Theo báo cáo của Sở Tài chính tỉnh, 8 tháng đầu năm 2025, tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh ước đạt khoảng 47.661,8 tỷ đồng, tăng tới 76% so với cùng kỳ. Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân tỉnh Trần Song Tùng khẳng định, đây là nguồn lực quan trọng để bố trí và giải ngân vốn đầu tư công, không chỉ phụ thuộc vào ngân sách trung ương.
Nguồn thu lớn đã tạo “bệ đỡ” để Ninh Bình chủ động bố trí vốn sớm, triển khai đồng loạt các công trình hạ tầng, giao thông, nông nghiệp và đô thị. Tỉnh đã phân bổ chi tiết 100% kế hoạch vốn ngay từ đầu năm, đồng thời kiên quyết xử lý các dự án kéo dài, kém hiệu quả, tập trung nguồn lực cho những công trình có tính lan tỏa, kết nối vùng và phục vụ dân sinh.
Hàng loạt dự án trọng điểm đang được triển khai và đều được đẩy nhanh tiến độ: Cao tốc Ninh Bình-Hải Phòng (đoạn qua Nam Định cũ - CT08), cầu vượt sông Đáy nối Ninh Bình và Nam Định, tuyến đường ven biển Nam Định- Lạc Quần-Ninh Cơ, đường kết nối Khu kinh tế Ninh Cơ, cùng tuyến Cao Bồ-Mai Sơn.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh cho biết, trạm bơm Quy Hậu đã đạt 90% khối lượng, dự kiến hoàn thành trước kế hoạch 5 tháng; dự án nạo vét sông tiêu Yên Khánh-Kim Sơn kết hợp nâng cấp bờ đường đã đạt 65%, dự kiến về đích sớm 2 tháng. Ở mảng xây dựng đô thị, tỉnh tập trung phát triển nhà ở xã hội, cải thiện hạ tầng đô thị, góp phần nâng cao chất lượng sống và thu hút dân cư, doanh nghiệp vào khu vực mới hình thành sau sáp nhập.
Nhờ kết nối đồng bộ giữa ba lĩnh vực nông nghiệp-giao thông-xây dựng, Ninh Bình đã hình thành một hệ sinh thái đầu tư công có chiều sâu, chuyển vốn thành kết quả và kết quả thành động lực phát triển.
Bài học và triển vọng phát triển
Thành công của Ninh Bình cho thấy vai trò trung tâm của người đứng đầu trong quản lý đầu tư công. Ban Chỉ đạo Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh hoạt động theo mô hình trực tuyến, họp định kỳ hằng tháng, cập nhật số liệu và tiến độ từng dự án. Các sở, ngành, địa phương bị chậm đều phải giải trình công khai. Ủy ban nhân dân tỉnh cũng đã ban hành Văn bản 09/UBND-VP5 quy định rõ trách nhiệm người đứng đầu trong công tác thu chi ngân sách, coi đó là tiêu chí đánh giá cán bộ cuối năm. Nhờ vậy, dòng chảy ngân sách của tỉnh luôn được giữ ổn định: Thu tăng, chi đúng, đầu tư hiệu quả.
Cơ chế này tạo ra vòng xoáy tích cực: Thu tốt dẫn đến bố trí vốn sớm song song giải ngân nhanh, từ đó giúp công trình sớm hoàn thành và lại củng cố nguồn thu. Từ chỗ phụ thuộc phần lớn vào ngân sách trung ương, Ninh Bình nay đã tự tin “nuôi” các dự án hạ tầng lớn bằng chính nguồn lực địa phương.
Tuy nhiên, để giữ vững vị thế dẫn đầu, tỉnh vẫn còn những thách thức cần vượt qua trong các lĩnh vực như công tác giải phóng mặt bằng, nguồn vật liệu san lấp hay năng lực của một số nhà thầu. Đây là những “nút thắt” quen thuộc trong đầu tư công, đòi hỏi tỉnh phải tiếp tục duy trì tinh thần chỉ đạo sát sao, tăng cường giám sát độc lập và công khai minh bạch trong toàn bộ quy trình.
Giải ngân vốn đầu tư công không chỉ là việc chi tiền mà là sự lan tỏa của niềm tin và trách nhiệm. Với đà tăng trưởng nguồn thu nội địa mạnh mẽ, Ninh Bình có đủ điều kiện để tiếp tục đầu tư các dự án chiến lược và hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trong tương lai gần.
