Ngày 6/11, chính thức khai thác thương mại tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông

Thành phố Hà Nội là đơn vị khai thác vận hành tuyến đường sắt này, quá trình vận hành trải qua 3 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 là vận hành chạy thử từ cuối năm 2020 và đầu 2021. Từ ngày 6/11, bước sang giai đoạn 2 trong thời gian 1 năm. Trên cơ sở đó, tư vấn sẽ tiến hành đánh giá an toàn hệ thống, nếu đủ điều kiện sẽ chuyển sang giai đoạn 3.

“Dự án này bị chậm tiến độ 6 năm với nhiều vướng mắc về giải phóng mặt bằng, quy chuẩn tiêu chuẩn công nghệ, năng lực quản lý hệ thống, nguồn vốn vay,… Đây là tuyến đường sắt đô thị đầu tiên của Việt Nam và Hà Nội, các công nghệ, quy định khi triển khai đều phát sinh khó khăn vướng mắc, nhưng đến nay sau 10 năm kể từ khi thực hiện, dự án đã hoàn thành, về đích”, ông Dương Đức Tuấn đánh giá.

Theo ông Vũ Hồng Trường, Tổng Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Đường sắt đô thị Hà Nội (Metro Hà Nội), kế hoạch vận hành giai đoạn 2 tối thiểu 1 năm từ khi bàn giao. Trong vòng 15 ngày đầu, sẽ thực hiện miễn phí hành khách đi tàu, sau đó mới thu tiền. 

Hiện tại, đội ngũ nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ vận hành tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông có 651 nhân sự tuy nhiên theo yêu cầu của tư vấn, phía Metro Hà Nội đã bổ sung thêm 82 nhân sự; 41 nhân sự được đào tạo nghiệp vụ lái tàu tại Trung Quốc, 16 nhân sự được đào tạo nghiệp vụ lái tàu trong nước. Như vậy, bình quân 1km có 56 người vận hành.

Giá vé của tuyến đường sắt xây dựng trên cơ sở khuyến khích người dân sử dụng phương tiện vận tải hành khách công cộng và được thành phố phê duyệt.

Giá vé chặng từ 8.000 đến 15.000 đồng, giá mở cửa 7.000 đồng, đi 1 km cộng thêm 600 đồng.

Giá vé ngày là 30.000 đồng, vé tháng phổ thông 200.000 đồng/người, đối tượng ưu tiên 100.000 đồng/người. 

Trên thế giới, chỉ có Nhật Bản và Hồng Kông (Trung Quốc) khai thác đường sắt đô thị là thu đủ bù chi, còn lại các nước khác đều phải trợ giá. Giá vé tuyến Cát Linh - Hà Đông đã bao gồm khoản trợ giá, phí mua bảo hiểm hành khách đã nằm trong giá vé.

Ban Quản lý dự án Đường sắt đã phối hợp Metro Hà Nội xây dựng phương án khai thác giai đoạn đầu, trong đó, giai đoạn đầu thiết kế 13 đoàn tàu (chạy tối đa 9 đoàn, dự phòng 2 đoàn, bảo dưỡng 2 đoàn), với 9 đoàn tàu hoạt động giãn cách 6 phút. Trong giai đoạn sau năm 2032, tăng lên 29 đoàn tàu (chạy 23 đoàn, dự phòng 2 đoàn, bảo dưỡng 4 đoàn), với 23 đoàn tàu hoạt động có giãn cách tối thiểu 2,3 phút. 

“Sáu tháng đầu sau khi tiếp nhận, Metro Hà Nội sẽ vận hành từ thấp đến cao để phù hợp mức độ sử dụng dịch vụ của người dân và điều hành một cách linh hoạt (mở tuyến lúc 5 giờ và đóng tuyến 23 giờ, tuần đầu 15 phút/chuyến, tuần sau 10 phút/chuyến, sẽ điều chỉnh tần suất giờ tàu chạy theo lưu lượng khách nhằm bảo đảm tiết kiệm và hiệu quả. Sáu tháng sau sẽ mở tuyến từ 5 giờ 30 phút và đóng tuyến 23 giờ 30 phút, tần suất 6 phút/chuyến”, ông Trường cho biết.

Trong giai đoạn đầu khai thác, Metro Hà Nội cần có thời gian để tăng cường sự thuần thục và tiếp tục hoàn thiện, xử lý nhuần nhuyễn các tình huống phục vụ hành khách; đồng thời đánh giá mức độ đi lại của hành khách để có kế hoạch vận hành và biểu đồ chạy tàu phù hợp tình hình thực tế; do đó sẽ tổ chức vận hành khai thác theo công suất từ thấp lên cao, cần thời gian nhất định (dự kiến tối đa 12 tháng) để đạt công suất thiết kế theo quy mô đầu tư ban đầu. 

Thứ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông cho biết thêm, con số 13 đoàn tàu của tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông chỉ là một nửa số đoàn tàu dự kiến bởi sau đó tuyến này sẽ được kéo dài lên Xuân Mai và sẽ có tổng số tới 23-26 đoàn. Trên dọc hành lang đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông có 55 tuyến buýt có trợ giá kết nối ngang và dọc, đã được phê duyệt từ năm 2020; đồng thời di dời các điểm tiếp cận xe buýt gần nhà ga của tuyến đường sắt. Nhà ga ít nhất có 7 tuyến xe buýt và nhà ga Cát Linh hay Yên Nghĩa là 16 tuyến. Các nhà ga đã bố trí điểm gửi xe máy, xe đạp.
 

Dự án Cát Linh - Hà Đông có chiều dài chính tuyến 13,05 km, gồm 12 nhà ga và 13 đoàn tàu với tốc độ tối đa 80 km/giờ, tốc độ khai thác 35 km/giờ. Dự án có tổng mức đầu tư 868 triệu USD, tương đương 18 nghìn tỷ đồng bằng vốn vay Trung Quốc và vốn đối ứng trong nước. Tháng 10/2011, dự án chính thức được khởi công xây dựng và cơ bản hoàn thành thi công xây dựng, lắp đặt thiết bị vào tháng 11/2018. Từ tháng 12/2018, dự án thực hiện căn chỉnh đồng bộ, vận hành thử kỹ thuật và thử nghiệm. 

Trong thời gian chạy thử 20 ngày, Tổng thầu EPC đã thực hiện vận hành hơn 5.740 chuyến tàu, tổng số hơn 70.000 km an toàn. Khi khai thác, trong khung giờ cao điểm, các đoàn tàu chạy giãn cách với tần suất 6 phút có một đoàn tàu cập ga với sức chở tối đa 960 người/đoàn. Trong giờ bình thường, tàu được khai thác 10 phút/chuyến. Lưu lượng vận chuyển tối đa đạt 1,02 triệu người/ngày.