Đồng thời, ngành cũng xây dựng các “mô hình” điểm của cả nước trong khâu trồng, chăm sóc và chế biến tinh bột mì xuất khẩu.
Tây Ninh có diện tích trồng sắn lớn thứ hai cả nước, với diện tích khoảng 59.000- 62.000 ha. Cây sắn trồng tập trung nhiều tại các xã vùng biên giới Tân Phú, Tân Châu, Tân Hội, Tân Đông, Thạnh Bình, Trà Vong, Tân Lập, Lộc Ninh, Cầu Khởi, Dương Minh Châu, Ninh Điền, Phước Vinh, Hảo Đước... Sắn hiện là cây trồng chủ lực, có diện tích đứng thứ ba sau cây lúa và cao su. Mỗi năm, nông dân Tây Ninh thu hoạch hơn 2 triệu tấn sắn, năng suất bình quân là hơn 330 tấn/ha, cao nhất cả nước.
Để cây sắn phát triển ổn định, người trồng có lợi nhuận cao, lao động có việc làm ổn định, thời gian qua, Tây Ninh đã thu hút hơn 65 doanh nghiệp đầu tư nhà máy chế biến tinh bột mì, công suất chế biến hàng trăm tấn mỗi ngày. Việc đẩy mạnh thu hút đầu tư ngành công nghiệp sắn đã giúp cho giá sắn trong năm 2025 dao động từ 2.100- 2.500 đồng/kg, giá trị xuất khẩu tinh bột mì thu về gần 1 tỷ USD.
Ông Nguyễn Đình Xuân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh cho biết, giai đoạn 2023-2025, cây sắn trên đất Tây Ninh phát triển thuận lợi cả về diện tích và năng suất nhưng chưa đủ sản lượng cung ứng cho nhu cầu chế biến của các nhà máy tinh bột trên địa bàn. Tây Ninh là địa phương có năng lực sản xuất và chế biến tinh bột sắn lớn của cả nước, với nhiều doanh nghiệp có năng lực chế biến sâu phục vụ cho sản xuất trong nước và xuất khẩu. Để ổn định nguyên liệu sắn cho các nhà máy, năm 2025, Hiệp hội sản xuất tinh bột mì Tây Ninh và Liên đoàn Sắn Campuchia và đối tác đã thống nhất ký biên bản ghi nhớ nhập 9 triệu tấn sắn tươi mỗi năm, trị giá khoảng 1 tỷ USD để chế biến và xuất khẩu. Đây không chỉ là con số, mà đó là một lời cam kết của ngành nông nghiệp địa phương vì cuộc sống của người nông dân trồng sắn và người lao động, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.
"Cây sắn giải quyết việc làm, giảm nghèo, tăng thu nhập và tạo ra thịnh vượng thật sự bởi 1 ha khoai mì sẽ tạo việc làm ổn định cho một lao động quanh năm. Với năng suất 25 tấn/ ha, giá bán dao động từ 2.100- 2.500 đồng/kg là đủ chi tiêu cho cuộc sống của một hộ gia đình nuôi con ăn học. Còn con số 9 triệu tấn mà hai bên cam kết chính là "cây cầu tỷ đô" nối hai nền kinh tế. Bởi sau mỗi chuyến xe sắn qua cửa khẩu là mồ hôi của người trồng, là hy vọng của trẻ nhỏ được đến trường, là niềm tin vào tương lai. Hai bên hợp tác không chỉ để mua bán nguyên liệu, mà để cùng nhau lớn lên, để người trồng yên tâm đầu tư giống mới, để doanh nghiệp có nguồn cung bền vững, để biên giới trở thành điểm khởi đầu của thịnh vượng", ông Xuân phấn chấn nói.
Bên cạnh hiệu quả mang lại thì bà con và ngành nông nghiệp vẫn còn nhiều âu lo trước tình trạng bệnh khảm lá của cây sắn. Trung tâm Khuyến nông tỉnh Tây Ninh cho biết, thời gian qua ngành nông nghiệp đã nghiên cứu được 7 giống sắn (HN1, HN3, HN5, HN36, HN80, HN97, HLRS-15) kháng bệnh khảm lá được phép lưu hành. Trong bộ giống này thì chỉ có hai giống HN1, HN5 được nông dân trồng phổ biến, nhưng đang bộc lộ một số khuyết điểm như: Phát sinh bệnh lở cổ rễ, thối củ nặng, bệnh chổi rồng. Hiện tại trên địa bàn tỉnh đang thiếu hụt giống sắn có chất lượng tốt, sạch bệnh.
Ngoài ra, các doanh nghiệp chế biến sắn cũng chưa phát triển vùng nguyên liệu mà chủ yếu áp dụng hình thức “sản xuất đến đâu thu mua đến đó” cho nên dẫn đến dễ xảy ra tình trạng cạnh tranh về giá thu mua nguyên liệu, nhất là khi nguồn nguyên liệu giảm. Việc chế biến tinh bột sắn còn gây ô nhiễm môi trường do chi phí đầu tư khâu xử lý chất thải khá lớn. Việc cơ giới hóa trong khâu trồng, bón phân, phun thuốc… chỉ đạt từ 20% đến 40% tùy theo vùng; cơ giới hóa khâu thu hoạch chi khoảng 3% cho nên tỷ lệ hao hụt cao, tốn kém công lao động, năng suất chưa như mong muốn... Tuy nhiên, với giá thu mua sắn của các doanh nghiệp dao động từ 2.100-2.500 đồng/kg, sau khi trừ chi phí nông dân thu về lợi nhuận từ 33-49 triệu đồng/ha. Sản phẩm tinh bột biến tính, mạch nha, đường, sorbitol, ethanol... được các doanh nghiệp xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc chiếm 70%.
Để tiếp tục duy trì và phát triển diện tích sản xuất sắn, nâng cao năng suất và hướng đến kiểm soát bệnh khảm lá, tái cơ cấu chế biến tinh bột theo hướng đổi mới công nghệ chế biến, ngành nông nghiệp Tây Ninh đang tiếp tục áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến, như: Sử dụng giống mới chất lượng cao, bón phân đúng quy trình, tăng cường sử dụng phân hữu cơ, tưới tiết kiệm nước; tăng cơ giới hóa các khâu trồng, chăm sóc sắn; phối hợp các cơ quan nghiên cứu đánh giá, chọn lọc và nhân nhanh các giống sắn kháng bệnh khảm lá; tổ chức lại sản xuất theo hướng liên kết người trồng sắn, các doanh nghiệp và nhà máy chế biến…
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Tây Ninh Đinh Thị Phương Khanh khuyến cáo, doanh nghiệp chế biến, sản xuất cần đa dạng hóa sản phẩm sau tinh bột như bột biến tính, sorbitol, mạch nha, ethanol; bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm; xây dựng thương hiệu ngành hàng; xúc tiến thương mại, xây dựng định hướng dài hạn nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của nghề trồng và chế biến sắn.
