Hằng năm, Viện Nước-Tưới tiêu và Môi trường làm nhiệm vụ quan trắc, giám sát chất lượng nước trong toàn bộ hệ thống. Đây là kênh thông tin quan trọng giúp người dân phòng ngừa và chủ động lấy nguồn nước tưới, góp phần giảm thiểu thiệt hại do ô nhiễm gây ra.
Sau khi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã xây dựng và đưa vào vận hành trạm bơm dã chiến Xuân Quan vào tháng 3/2024, đại diện Viện Nước-Tưới tiêu và Môi trường cho biết, chất lượng nguồn nước được cải thiện rất nhiều nhờ trạm bơm dã chiến Xuân Quan, nhất là việc cung cấp nước tưới trong mùa kiệt. Tuy nhiên nhiều điểm trong hệ thống vẫn chưa đạt tiêu chuẩn nước tưới. Nguyên nhân do nguồn thải chưa được xử lý.
Thạc sĩ Vũ Quốc Chính, Viện Nước-Tưới tiêu và Môi trường chia sẻ: "Trong hệ thống Bắc Hưng Hải có rất nhiều nguồn thải ra, từ các khu cụm công nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh, nước thải y tế, làng nghề, chăn nuôi, nước thải sinh hoạt. Đáng lo ngại nhất chính là nước thải sinh hoạt chiếm khoảng 60 đến 70% đều chưa được xử lý và đây là nguyên nhân chính gây ra tình trạng ô nhiễm nước trong hệ thống Bắc Hưng Hải".
Trạm bơm Xuân Quan hiện có 8 tổ máy bơm chìm, tổng công suất 16m3/giây đưa nước từ sông Hồng vào hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải. Kể từ khi đưa vào vận hành đầu tháng 3/2024, trạm bơm này đã giúp giảm phụ thuộc vào lượng nước tự chảy, các địa phương đã chủ động được nguồn nước tưới phục vụ sản xuất và mức độ ô nhiễm trong hệ thống cũng đã giảm đi tương đối. Mặc dù đã phát huy được hiệu quả, tuy nhiên đại diện đơn vị vận hành khai thác công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải cho rằng công suất của công trình còn nhỏ chưa giải quyết được triệt để những bất cập về ô nhiễm và thiếu nguồn nước tưới cho công trình.
Ông Đào Văn Chương, Trạm trưởng Trạm Quản lý công trình Xuân Quan, Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải cho biết: "Chúng tôi mong muốn nâng công suất trạm bơm. Thí dụ trạm bơm này công suất 16m3/giây thì nâng lên 32m3/giây, tức là thêm 8 máy nữa thì chúng tôi sẽ chủ động được 100% nguồn nước tưới và nguồn xả thải sẽ được pha loãng".
Đại diện Công ty Bắc Hưng Hải cũng đề nghị các địa phương phối hợp đơn vị quản lý thủy lợi hạn chế tối đa nguồn nước xả thải từ dân sinh hay khu công nghiệp và trước khi xả ra hệ thống Bắc Hưng Hải phải được xử lý.
Như vậy nếu giải pháp về thông tin và hạ tầng được thực hiện song song đồng thời, chất lượng nước trong hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải sẽ được cải thiện tốt hơn, giúp đơn vị quản lý vận hành chủ động nguồn nước tưới vào mùa kiệt và phục vụ tốt nhất cho diện tích 135.000ha đất nông nghiệp, tiêu úng cho gần 200.000ha đất canh tác và cấp nước sinh hoạt cho hơn 3 triệu người dân và các khu công nghiệp trong vùng.
