Khoa Bệnh lây đường hô hấp và Hồi sức, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 tiếp nhận bệnh nhân nam 47 tuổi, Bắc Ninh nhập viện với chẩn đoán uốn ván ngoại khoa giai đoạn toàn phát mức độ nặng.
Trước nhập viện 3 ngày, do bất cẩn trong lúc lao động, người bệnh bị vết thương nhỏ tại ngón 1, bàn tay trái do bị lưỡi cưa cắt. Vì chủ quan, người bệnh chỉ xử trí vết thương tại chỗ, không tiêm huyết thanh kháng uốn ván (SAT).
Sau 3 ngày, người bệnh nhập viện trong tình trạng sốt, mệt nhiều, khít hàm, nói khó, khó nuốt, đau và tăng trương lực cơ vùng gáy, lưng, bụng, bí tiểu, vết thương ngón 1 bàn tay trái có ít mủ và giả mạc.
Bệnh nhân được nhận định chẩn đoán uốn ván ngoại khoa, tiên lượng rất nặng, phức tạp do có thời gian ủ bệnh ngắn. Các bác sĩ đã nhanh chóng xử trí cấp cứu và điều trị: xử trí vết thương tại chỗ, tiêm huyết thanh kháng độc tố uốn ván SAT, kháng sinh chống vi khuẩn uốn ván, kiểm soát tình trạng tăng trương lực cơ và cơn co giật bằng thuốc an thần, giãn cơ, chống co giật, kiểm soát hô hấp.
Qua 1 ngày điều trị, người bệnh có biểu hiện khó thở, tăng tiết đờm dãi nhiều, trương lực cơ toàn thân tăng, các cơn co giật gồng cứng toàn thân xuất hiện.
Người bệnh nhanh chóng được đặt ống nội khí quản, thở máy và sau đó được mở khí quản để kiểm soát chức năng hô hấp; tiếp tục điều chỉnh liều lượng thuốc an thần, giãn cơ, chống co giật phù hợp với tình trạng bệnh. Bệnh nhân được đặt catheter tĩnh mạch trung tâm để nuôi dưỡng, kết hợp với các biện pháp điều trị hồi sức tích cực, chăm sóc toàn diện khác.
Sau 12 ngày thở máy, bệnh nhân đã cai được máy thở, sau đó tự thở oxy qua lỗ mở khí quản; liều thuốc an thần, giãn cơ, chống co giật giảm dần tương ứng với tình trạng tăng trương lực cơ giảm dần và cơn gồng cứng xuất hiện thưa dần; vết thương ngón tay đã liền miệng, khô, sạch.
Sau 1 tháng điều trị tích cực, bệnh nhân đã tỉnh táo, tự thở, hết cơn co giật, trương lực cơ mềm, người bệnh tự ăn uống sinh hoạt như bình thường, không để lại di chứng.
Tiến sĩ Vũ Viết Sáng, Chủ nhiệm khoa Bệnh lây đường hô hấp và Hồi sức, Viện Lâm sàng các bệnh Truyền nhiễm, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, tất cả mọi người (người lớn và trẻ em) đều cần được tiêm phòng uốn ván, đặc biệt là những người có nguy cơ mắc bệnh cao như: phụ nữ có thai; người làm ruộng, vườn; người làm việc ở trang trại, các nông trường chăn nuôi gia súc gia cầm; người dọn vệ sinh cống rãnh, chuồng trại; công nhân xây dựng công trình; người làm kỹ thuật tiếp xúc với vật sắc nhọn; bộ đội và thanh niên xung phong.
Khi có vết thương, mọi người cần xử trí tại chỗ đúng cách.
Khi có vết thương, mọi người cần xử trí tại chỗ đúng cách như rửa vết thương dưới vòi nước sạch ngay tại thời điểm xuất hiện vết thương để loại bỏ chất bẩn ra ngoài. Nếu vết thương chảy máu và dính nhiều đất cát, thì nên dùng oxy già để rửa và sát khuẩn vết thương và cầm máu. Sau đó rửa lại vết thương bằng nước xà phòng rồi lau khô, sát khuẩn bằng cồn iode.
Với vết thương có dị vật cần cần rửa sạch, lấy dị vật ra, vệ sinh băng bó lại vết thương. Người có vết thương cần được tiêm huyết thanh kháng uốn ván (SAT) và tiêm phòng vaccine uốn ván bổ sung.
Có thể phòng ngừa bệnh uốn ván bằng cách tiêm vaccine uốn ván để tạo miễn dịch bảo vệ chủ động. Để tạo miễn dịch cơ bản, cần tiêm 3 mũi vaccine, trong đó mũi tiêm thứ 2 sau mũi tiêm đầu tiên 1 tháng, mũi tiêm thứ 3 sau mũi tiêm thứ 2 là 6 tháng. Khi đã có miễn dịch cơ bản, cần tiêm nhắc lại 1 mũi vaccine sau mỗi 5-10 năm để có miễn dịch bảo vệ bền vững.
