Đấy là giai đoạn cả nước ra trận, hậu phương cũng là mặt trận, tất cả mọi người đều dấn thân vào cuộc chiến tranh. Người vào chiến trường trực tiếp cầm súng, người ở hậu phương tham gia lực lượng tự vệ chiến đấu và nuôi dạy con cái. Nhưng thời gian dành cho lũ trẻ rất ít. Những đứa trẻ thời ấy tự lớn, tự chơi, tự hình thành nhân cách; và tất nhiên, nhân cách ấy được hình thành từ sự ảnh hưởng của gia đình, xã hội. Chiến tranh như cơn lốc cuốn mọi người vào vòng xoáy, trong đó có những đứa trẻ con "Quân khu Nam Ðồng".
Tôi là con cán bộ miền nam tập kết, nên về mặt nào đó cũng có chút tự kiêu như trẻ con "Quân khu Nam Ðồng" và cũng biết một số chuyện thời ấy. Cái cách tả những trận đánh nhau của trẻ con khu Nam Ðồng trần trụi, khốc liệt nhưng lại rất hồn nhiên, ngẫu hứng, nó cũng như khi ngứa thì gãi, buồn thì hát... nên đọc cứ phải nhỏn nhẻn cười. Riêng cái đoạn viết thư tình thì tài, cực tài! Thanh niên bây giờ có khi chả viết nổi những lá thư như thế, bởi điện thoại, email, facebook... đã làm thay. Tôi cá là tác giả... phịa những lá thư tình ấy, nhưng phịa trên cơ sở vô cùng thật, bởi thư thời ấy là thế, tôi cũng đã từng viết, bạn tôi cũng đã từng viết, nhưng không hay như thế, không khiến người nhận thư, và cả người đọc sách thổn thức đến thế. Cái thời "tán gái" đẹp và trong sáng, lãng mạn đến tận cùng, khác hẳn những quả đấm, những lưỡi lê AK mới vung lên lúc chiều...
Rồi mỗi người mỗi ngả. Những mối tình chớm nụ, những trắc trở trái ngang, những ngọt ngào đang tới... tất cả như tan hết vào cái vòng xoáy chiến tranh khổng lồ. Có kẻ hư, có người nên. Có người vào tù, nhưng phần lớn thanh niên thời đó vào bộ đội, họ thành tướng, thành tá, có người hy sinh. Không ai có thể quên mối tình của Việt và Mai Hương trong cuốn sách. Một mối tình vừa đẹp, thanh cao, vừa hụt hẫng ngỡ ngàng. Cùng lao vào mặt trận tìm nhau, rồi cuối cùng là mãi mãi phải tìm nhau với những nỗi ân hận giằng xé trong phần đời còn lại.
Tóm tắt lại cuốn sách này là việc không thể, bởi nó là cuộc sống thường ngày của một khu tập thể quân đội, cứ thế trôi qua trong một khung cảnh bất bình thường của đời sống, ấy là chiến tranh. Nhưng chiến tranh dài quá nên nó lại thành bình thường. Những đứa trẻ lớn lên, vắng bố, thiếu mẹ, đi học và bày trò nghịch. Tuy vậy, sâu thẳm trong từng con người vẫn là hừng hực dòng máu truyền thống của gia đình, dòng họ. Cách viết của tác giả khiến ai đọc cũng như thấy một phần của mình trong đó. Tôi chưa có dịp tìm hiểu xem các bạn trẻ hôm nay có thích đọc cuốn này không, nhưng lứa chúng tôi, xấp xỉ đầu sáu, thì tìm thấy một thời của mình. Nó vừa trong trẻo, ngượng nghịu lại vừa liều lĩnh bất chấp, vừa mong manh lại vừa ngoan cố, cứ thế nó làm thành một thế giới đầy sức níu khi đã mở cuốn sách.
Tác giả là một cái tên rất mới trong làng văn. Và có vẻ anh cũng không làm văn, bởi anh chỉ đơn giản kể lại, hồi ức lại cái thời anh và bạn bè cùng sống. Nhưng trong nghề thì biết, tác giả đã rất dụng công, biết cách sắp xếp rất hợp lý để giữa đám đông rất nhốn nháo nghịch ngợm ấy, từng nhân vật hiện lên mạch lạc, có cá tính và phát triển tuần tự, khiến khi đọc ta không bị lẫn, dù có lúc cả "quân khu" ấy lộc ngộc đồng phục trên đường.
Có người bảo, tác giả cố tình không đẩy nó lên thành tiểu thuyết, và bản thân tác giả cũng đề nó là "truyện", để chứng minh sự "kể lại" là chính xác, là một "hồi ký tập thể". Thực ra, thể loại gì không quan trọng, quan trọng là, cuốn sách này có bạn đọc, và đọc xong thì không thể quên ngay. Sự ám ảnh chính là thành công của cuốn sách...
