Tại buổi làm việc, đơn vị tư vấn trình bày ba phương án nối ray giữa ga Lào Cai (Việt Nam) và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc).
Theo đó, phương án 1 giữ nguyên phương án nối ray như hiện tại đường sắt khổ 1.000 mm qua cầu Hồ Kiều hiện nay đang khai thác; phương án 2 là nối ray bằng khổ đường lồng 1.435 mm và 1.000 mm tại vị trí cầu Hồ Kiều mới cách cầu cũ 1km về phía thượng lưu; phương án 3 là nối ray bằng khổ đường lồng 1.435 mm và 1.000 mm tại vị trí cầu Hồ Kiều mới cách cầu cũ 2,5 km về phía thượng lưu theo hướng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng tiêu chuẩn.
Qua phân tích, phương án 3 có nhiều ưu điểm hơn, tuy nhiên phương án này có chi phí đầu tư lớn (hơn 2,5 nghìn tỷ đồng), gấp gần hai lần phương án 1 (1,5 nghìn tỷ đồng), gấp ba lần phương án 2 (756 tỷ đồng).
Nằm trên hành lang kinh tế Đông-Tây nối Côn Minh (Trung Quốc) với Hải Phòng (Việt Nam), tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đóng vai trò quan trọng trong vận chuyển hàng hóa giữa các tỉnh Vân Nam, Tứ Xuyên (Trung Quốc) với các tỉnh miền bắc Việt Nam, đến cảng biển khu vực Hải Phòng.
Hiện tại, phía Trung Quốc, tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn (1.435 mm) Côn Minh - Hà Khẩu Bắc đã được xây dựng xong và đưa vào khai thác đồng thời cùng tuyến đường sắt khổ 1.000 mm Côn Minh - Hà Khẩu hiện có. Trong khi, phía Việt Nam, tuyến đường sắt tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đã được đề xuất trong chiến lược, quy hoạch trước đây và Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Hiện tại, phía Việt Nam mới triển khai dự án “Nâng cấp cải tạo đường sắt Yên Viên - Lào Cai”, với khổ đường 1.000 mm và hoàn thành dự án giai đoạn 1 và đưa vào khai thác năm 2015; trong đó ga Lào Cai đã được đầu tư nâng cấp cải tạo với quy mô là ga khu đoạn cuối tuyến, bao gồm cả chức năng là ga biên giới, giao tiếp kết nối với đường sắt Trung Quốc qua cửa khẩu Lào Cai.
Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông cho rằng, tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai kết nối với Trung Quốc chiếm tỷ trọng rất lớn trong vận tải hàng hóa của ngành Đường sắt, vì vậy việc cải tạo, nâng cấp nâng cao năng lực toàn tuyến là yêu cầu cấp thiết, đặc biệt là việc kết nối đồng khổ với đường sắt Trung Quốc.
Thứ trưởng Giao thông vận tải chỉ đạo các cục, vụ liên quan triển khai thủ tục, hoàn tất nghiên cứu chủ trương đầu tư để sớm phê duyệt dự án; đồng thời yêu cầu đơn vị tư vấn, Ban Quản lý dự án đường sắt tiếp thu ý kiến tại buổi làm việc này để tính toán kỹ phạm vi, quy mô đầu tư xây dựng phương án kết nối ray giữa ga Lào Cai và ga Hà Khẩu Bắc, bảo đảm hiệu quả lâu dài, hài hòa lợi ích hai bên Việt Nam và Trung Quốc. Bộ Giao thông vận tải sẽ đề xuất Chính phủ cân đối, điều chỉnh nguồn vốn để xác định phương án phù hợp nhất.
