Xin giới thiệu bài toán lịch Can Chi, được trích từ đề thi tuyển sinh lớp 10 TP Hồ Chí Minh năm 2020-2021. Lời giải do giáo viên Toán tại Hà Nội Lê Minh Đức thực hiện.
Đề bài:
Quy tắc sau đây cho biết Can, Chi của một năm X bất kỳ.
Để xác định Can, ta tìm số dư a trong phép chia X cho 10 và tra vào bảng 1.
Để xác định Chi, ta tìm số dư b trong phép chia X cho 12 và tra vào bảng 2.
Ví dụ: năm 2020 có Can là Canh và có Chi là Tí, vì vậy năm 2020 còn gọi là năm Canh Tí.
 |
Biết rằng người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ lên ngôi, hiệu là Quang Trung vào năm Mậu Thân ở cuối thế kỷ 18. Bạn hãy xác định năm đó là năm bao nhiêu?
Đáp án:
Vì CAN của năm Mậu Thân là Mậu nên chữ số tận cùng của năm đó là 8.
Và sự kiện Nguyễn Huệ lên ngôi diễn ra ở cuối thế kỷ 18 nên năm đó có dạng 17c8 (với c là các chữ số 5;6;7;8 hoặc 9).
Vì CHI của năm Mậu Thân là Thân nên năm đó chia hết cho 12, suy ra c bằng 8.
Do đó, năm cần tìm là 1788.
Như vậy, Nguyễn Huệ lên ngôi vào năm 1788.
