Làm rõ điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc

Cho ý kiến về dự án Pháp lệnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất cao về sự cần thiết sớm ban hành Pháp lệnh Trình tự, thủ tục xem xét, quyết định đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. 

Việc ban hành Pháp lệnh này phù hợp định hướng chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV và thực hiện đúng quy định tại khoản 5 Điều 33 Luật Phòng, chống ma túy.

Đánh giá tác động trên nhiều lĩnh vực

Qua các ý kiến thảo luận, về những vấn đề cụ thể, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, cần làm rõ điều kiện hoãn, miễn chấp hành các quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; điều kiện tạm đình chỉ, miễn chấp hành thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. 

Đồng thời, đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát tổng thể, bổ sung thêm các quy định của tính chất đặc thù, phù hợp đối tượng là người nghiện ma túy từ 12 đến 18 tuổi để xem xét đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Các quy định về vai trò, sự tham gia của Viện kiểm sát trong quá trình này phải bảo đảm tuân thủ đúng chức năng, nhiệm vụ được quy định trong Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân.

Các Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội đánh giá cao cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan của Chính phủ, Quốc hội để hoàn chỉnh hồ sơ đầy đủ.

Tuy nhiên, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng lưu ý cần đánh giá kỹ lưỡng hơn tác động của các chính sách trong dự án Pháp lệnh này. 

Việc Tòa án xem xét đưa người từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc sẽ làm tăng khối lượng công việc của Tòa án nhân dân cấp huyện, cũng như cần quan tâm một số vấn đề khác như tác: động kinh tế, xã hội, ngân sách, đầu tư…

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Ủy ban Tư pháp chủ trì, phối hợp Ủy ban Pháp luật, Tòa án nhân dân tối cao và các cơ quan hữu quan, trong đó đề nghị các bộ: Lao động, Thương binh và Xã hội; Công an; Y tế; Tư pháp và Tài chính phải có ý kiến, để tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Pháp lệnh, có báo cáo tiếp thu, giải trình cụ thể để trình Ủy ban Thường vụ xem xét, thông qua tại đợt 2 của Phiên họp này. 

Bảo đảm lợi ích tốt nhất cho đối tượng trẻ

Nhấn mạnh đây là vấn đề liên ngành, Tòa án chủ trì xem xét, Viện Kiểm sát kiểm sát quá trình thực hiện và có sự tham gia của nhiều cơ quan hữu quan mới, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, sau đợt họp thứ nhất của Phiên họp này, Ủy ban Tư pháp chủ trì, phối hợp Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo để tiếp thu ý kiến các bên, để hoàn thiện dự thảo Pháp lệnh.

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu làm rõ sau khi ban hành Pháp lệnh thì số lượng người vào cơ sở giáo dưỡng là bao nhiêu, hiện trạng cơ sở vật chất, dự kiến nguồn lực đầu tư cần bao nhiêu, cái gì đã có, cái gì chưa có và ảnh hưởng như thế nào đến việc thực hiện các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, đối tượng điều chỉnh của dự thảo Pháp lệnh là người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi (người bị đề nghị) và việc đưa họ vào cơ sở cai nghiện bắt buộc không phải là biện pháp xử lý hành chính, nên dự thảo Pháp lệnh cần thể hiện rõ được tính đặc thù này để quy định thủ tục thân thiện, nhân văn và bảo đảm lợi ích tốt nhất cho người bị đề nghị.

Về điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc (Điều 27 dự thảo Pháp lệnh); điều kiện tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại (Điều 31 dự thảo Pháp lệnh): Cơ quan chủ trì soạn thảo nêu 2 loại ý kiến khác nhau. 

Loại ý kiến thứ nhất cho rằng cần quy định nội dung này trong dự thảo Pháp lệnh (dự thảo Pháp lệnh được thể hiện theo loại ý kiến thứ nhất). 

Loại ý kiến thứ hai cho rằng nội dung này đã được quy định chi tiết trong Nghị định số 116 của Chính phủ tại các Điều 57 và 58, nên không cần quy định lại trong dự thảo Pháp lệnh này. 

Đa số ý kiến của Ủy ban Tư pháp và ý kiến của các cơ quan tham gia thẩm tra tán thành loại ý kiến thứ nhất, vì Luật Phòng, chống ma túy chưa quy định về nội dung này, nên nếu không quy định trong dự thảo Pháp lệnh thì không có căn cứ pháp lý để áp dụng, thi hành.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, khi quy định trình tự, thủ tục đưa đối tượng vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, thì cũng cần quy định đầy đủ các điều kiện hoãn, miễn, tạm đình chỉ việc chấp hành ngay trong dự thảo Pháp lệnh.

Theo quy định tại khoản 4 Điều 33 Luật Phòng, chống ma túy, thẩm quyền quyết định đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc do Tòa án nhân dân cấp huyện xem xét, quyết định. Tại Khoản 5 Điều 33 Luật Phòng, chống ma túy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định trình tự, thủ tục Tòa án nhân dân xem xét, quyết định việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. 

Do đó, việc ban hành Pháp lệnh Trình tự, thủ tục Tòa án nhân dân xem xét, quyết định việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là cần thiết.

Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Du