Ðáng chú ý, lợi dụng thời điểm giáp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, giá vàng tăng cao cùng với nhu cầu chi tiêu, mua sắm tăng, tình hình khai thác, chế biến khoáng sản vàng trái phép trên địa bàn càng trở nên đáng báo động.
Mặc dù lực lượng chức năng tỉnh Quảng Nam liên tục truy quét, thế nhưng vì thu lợi trước mắt, nhiều đối tượng vẫn bất chấp nguy hiểm lao vào khai thác vàng trái phép.
Báo động tình trạng khai thác vàng trái phép
Theo báo cáo của Ủy ban nhân dân xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh (tỉnh Quảng Nam), thời gian qua, tình hình khai thác, chế biến khoáng sản có chứa kim loại vàng trái phép trên địa bàn đang diễn biến phức tạp.
Ở các khu vực Ðồi Sim, Thác Trắng, Sũng Mùn, Hố Ba Liên… xuất hiện một số người dân vào khai thác, chế biến khoáng sản có chứa kim loại vàng trái phép. Ðáng chú ý, hoạt động này diễn ra ngang nhiên ngay trên các khu đất lâm nghiệp gây thất thoát tài nguyên, khoáng sản cũng như làm hủy hoại đất, ảnh hưởng đến môi trường, đồng thời làm ảnh hưởng lớn đến an ninh trật tự tại địa phương.
Mới đây nhất, vào ngày 11/1/2025, Ủy ban nhân dân xã Tam Lãnh đã tổ chức kiểm tra, truy quét tại các khu vực khai thác vàng trái phép. Qua kiểm tra đã phát hiện tại khu vực Sũng Mùn có 3 hầm lò và tại khu vực Ðồi Sim có 1 hầm lò đào sâu không xác định chiều dài, có nguy cơ đổ sập, rất nguy hiểm.
Ở các khu vực kiểm tra có lán trại, máy phát điện phục vụ việc khai thác vàng quy mô. Tại khu vực Sũng Mùn, lực lượng chức năng đã tiêu hủy, làm mất tác dụng 8 lán trại, 2 hồ hóa chất, 775 m2 mái bạt che lán trại, 400m dây nước, 99 bao vôi và 1 bao phân vi sinh. Còn tại các khu vực khác đã tiêu hủy, làm mất tác dụng 5 lán trại, 5 hồ hóa chất, 725 m2 mái bạt che lán trại và 500m dây nước.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tam Lãnh Phan Dương Mậu cho biết, tại các khu vực như Ðồi Sim, Sũng Mùn, Thác Trắng, Ðập Làng, Hố Nà Răm, Phú Thạnh thuộc thôn Bồng Miêu; Hố Ba Liên, Truông Tối, Hố Ông Bòng thuộc thôn Ðàn Thượng và một số khu vực khác trên địa bàn xã, các đối tượng bất chấp sự kiểm tra, kiểm soát, xử lý của các cơ quan chức năng để vào khai thác, chế biến khoáng sản có chứa kim loại vàng trái phép. Tại hiện trường của một số khu vực khi kiểm tra còn phát hiện có dấu hiệu đưa xe cơ giới vào để hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản có chứa kim loại vàng trái phép.
"Ủy ban nhân dân xã Tam Lãnh kiến nghị Ủy ban nhân dân huyện Phú Ninh chỉ đạo công an huyện phối hợp với Hạt Kiểm lâm Nam Quảng Nam điều tra, xử lý các đối tượng hủy hoại rừng để tổ chức khai thác vàng trái phép theo quy định của pháp luật, góp phần răn đe và phòng ngừa chung. Cùng với đó, kiến nghị Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, công an tỉnh có phương án đánh sập 3 hầm lò tại Sũng Mùn, 1 hầm lò tại Ðồi Sim để bảo đảm an toàn tính mạng cho người dân; bổ sung chốt kiểm soát tại Sũng Mùn để kiểm soát các đối tượng đưa người và xe cơ giới vào khai thác trái với quy định", đồng chí Phan Dương Mậu chia sẻ.
Theo Ủy ban nhân dân xã Tam Lãnh, hiện nay, tại khuôn viên của Công ty cổ phần Tập đoàn Khoáng sản công nghiệp 6666 đang xây dựng một số hạng mục không rõ công năng cho nên đề nghị Ủy ban nhân dân huyện Phú Ninh tổ chức kiểm tra tổng thể hoạt động của đơn vị này để kịp thời phát hiện, xử lý những vi phạm nếu có.
Ðược biết, Công ty cổ phần Tập đoàn Khoáng sản công nghiệp 6666 được Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Nam cấp giấy phép đầu tư xây dựng xưởng chế biến tận thu kim loại tại Suối Trang và Hố Lò 5, thôn Bồng Miêu, xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh (Quảng Nam) vào tháng 2/2013 với tổng diện tích gần 133.000 m2. Qua thời gian triển khai thực hiện, do công ty không chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường cho nên Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Nam đã yêu cầu dừng hoạt động.
Trước đó, vào trung tuần tháng 12/2024, người dân phát hiện nhiều đối tượng tổ chức khai thác vàng trái phép trên địa bàn xã Tiên Hiệp, huyện Tiên Phước (Quảng Nam), gây ảnh hưởng môi trường và cuộc sống của người dân.
Tại hiện trường, các đối tượng tiến hành khai thác vàng trái phép ngay trên diện tích đất trồng keo tại khu vực núi Ðá Ghe, thuộc xã Tiên Hiệp. Qua tìm hiểu được biết, các đối tượng khai thác vàng tại đây chủ yếu là người địa phương. Ðáng nói là, các đối tượng này ngang nhiên khai thác vàng trên núi Ðá Ghe, cách Ủy ban nhân dân xã Tiên Hiệp tầm hơn 1 km theo đường chim bay, nhưng không bị xử lý kịp thời.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước Nguyễn Hùng Anh cho biết, thời gian qua, các đối tượng có lén lút khai thác vàng tại nhiều nơi, chính quyền địa phương đã nhiều lần tổ chức truy quét, nhưng sau khi các lực lượng rút về thì nạn khai thác vàng trái phép lại tái diễn. Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước sẽ tiếp tục chỉ đạo các ngành chức năng huyện phối hợp với chính quyền các xã liên quan tổ chức lực lượng tập trung truy quét, đẩy đuổi các đối tượng khai thác vàng trái phép, xử nghiêm các đối tượng vi phạm.
Cần xử lý quyết liệt
Năm 2024, lực lượng chức năng của huyện Phú Ninh tiến hành 7 đợt truy quét tại khu vực Thác Trắng, Sũng Mùn, Ðồi Sim, Hố Gần, Ðập Thải, Hố Ba Liên, Suối Trang thuộc thôn Bồng Miêu, xã Tam Lãnh. Kết quả, đã phá hủy 20 máy nổ, 4 cối xay đá, 2 máy phát điện, 15 máy bơm nước, 1 máy nén hơi, 6 củ điện, 99 xe rùa, 136 hồ ngâm ủ, 12.300m ống dẫn nước, 5.650 m2 bạt, 6.750m dây điện, 400 bao vôi, 49 lán trại cùng nhiều công cụ thô sơ khác và đẩy đuổi hơn 150 lượt người có ý định vào khai thác khoáng sản trái phép.
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Phú Ninh Trần Quốc Danh, qua công tác nắm tình hình, kiểm tra phát hiện tại một số điểm thuộc mỏ vàng Bồng Miêu vẫn còn tình trạng đối tượng là người dân địa phương khai thác vàng lộ thiên với hình thức ngâm ủ vi sinh. Ngoài ra, còn một số đối tượng sử dụng xe máy vào các khu vực thuộc các hầm lò cũ để lượm mót đá bào chế lấy vàng.
"Hiện tại đây là thời điểm cận Tết Nguyên đán Ất Tỵ, các đối tượng lợi dụng để khai thác vàng trái phép rầm rộ. Do đó địa phương sẽ tiếp tục duy trì hoạt động của các chốt để kiểm soát, quản lý tốt hiện trạng sau truy quét, không để các đối tượng vào khai thác khoáng sản vàng trái pháp luật, bảo đảm tình hình an ninh trật tự. Giải tỏa dứt điểm các điểm nóng về khai thác khoáng sản vàng trái pháp luật trước ngày 30/1/2025", đồng chí Trần Quốc Danh cho biết thêm.
Thời gian qua, tỉnh Quảng Nam đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo và tổ chức hàng trăm đợt truy quét, nhưng tình trạng khai thác vàng trái phép vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Ngày 28/3/2024, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam có công văn gửi Ban Cán sự đảng Ủy ban nhân dân tỉnh và các huyện, thị xã, thành ủy về tăng cường công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản vàng trên địa bàn.
Thực hiện chỉ đạo, ngày 2/4/2024, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Nam có văn bản tăng cường công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản vàng trên địa bàn tỉnh. Trong đó, yêu cầu các huyện Phú Ninh, Phước Sơn, Nam Giang, Ðông Giang, Bắc Trà My, Nam Trà My chỉ đạo Tổ công tác liên ngành của huyện và công an huyện tổ chức kiểm tra, truy quét các tụ điểm khai thác vàng trái phép trên địa bàn huyện, nhất là tại các điểm nóng ở khu vực mỏ vàng Bồng Miêu, xã Tam Lãnh thuộc huyện Phú Ninh và các xã Phước Ðức, Phước Kim, Phước Thành, Phước Lộc thuộc huyện Phước Sơn; phá hủy, tịch thu các công cụ, phương tiện tham gia khai thác, chế biến khoáng sản trái phép và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm, làm trong sạch địa bàn.
Công an tỉnh Quảng Nam theo dõi, chỉ đạo các phòng nghiệp vụ bố trí lực lượng hỗ trợ công an các huyện thực hiện kiểm tra, truy quét các điểm nóng thường xuyên diễn ra tình trạng khai thác vàng trái phép, nhất là trên địa bàn xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh và các xã trên địa bàn huyện Phước Sơn; chỉ đạo xử lý nghiêm các đối tượng đứng đầu tổ chức việc khai thác vàng trái phép…
Với sự quyết liệt của các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Nam, tình trạng khai thác vàng trái phép đã được kiểm soát ở mức độ nhất định. Tuy nhiên, để bảo đảm bền vững, cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa các cấp chính quyền, lực lượng chức năng và người dân. Càng về cuối năm, tình trạng khai thác vàng trái phép càng diễn ra nhức nhối và phức tạp. Do đó, các cơ quan chức năng, địa phương của tỉnh Quảng Nam cần tăng cường công tác quản lý và có biện pháp xử lý mạnh tay đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm.
