Sau một thời gian khẩn trương tổ chức thanh tra dự án đường vành đai 3 - Hà Nội, Phó Tổng thanh tra Chính phủ Mai Quốc Bình vừa ký kết luận Thanh tra số 2335/KLTTr báo cáo kết quả thanh tra lên Thủ tướng Chính phủ.
Theo kết luận thanh tra, dự án xây dựng giai đoạn 1 đoạn Mai Dịch - Pháp Vân thuộc đường vành đai 3-Hà Nội được Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định đầu tư số 597/QÐ-TTg ngày 16-5-2001. Tổng chiều dài theo quy hoạch là 10,24 km qua địa phận các quận Cầu Giấy, huyện Từ Liêm, quận Thanh Xuân, huyện Thanh Trì (Hà Nội). Tổng mức đầu tư được duyệt là 820 tỷ 833 triệu đồng.
Ðến ngày 13-12-2005, Thủ tướng Chính phủ có Văn bản số 1993/TTg-CN giao Bộ Giao thông vận tải rà soát nội dung, điều chỉnh dự án, quyết định và chịu trách nhiệm về việc điều chỉnh dự án, với tổng mức đầu tư không vượt qua 2.201 tỷ đồng.
Theo báo cáo của Ban quản lý dự án Thăng Long - đơn vị đại diện chủ đầu tư thì tổng kinh phí được cấp theo kế hoạch vốn hàng năm từ khi triển khai dự án đến ngày 30-8-2006 là 840 tỷ đồng, tổng kinh phí đã chi là 495 tỷ 141 triệu đồng.
Trong quá trình thanh tra, đoàn đã tiến hành thanh tra một số nội dung về công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) thuộc hai quận Cầu Giấy và Thanh Xuân; thanh tra việc tổ chức đấu thầu xây dựng; việc thiết kế tổng dự toán và việc thi công xây dựng phần khối lượng bê-tông đã hoàn thành, nghiệm thu đưa vào sử dụng. Kết quả thanh tra cho thấy hầu hết các nội dung thanh tra, các đơn vị thực hiện đều có sai phạm.
Công tác GPMB chậm, dự án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tháng 5-2001, đến nay đã thực hiện được gần năm năm, nhưng vẫn còn 1.379 hộ chưa thực hiện xong GPMB. Trong quá trình GPMB còn nhiều thiếu sót, yếu kém dẫn đến khiếu kiện của các hộ dân làm chậm tiến độ GPMB. Cụ thể: Việc thiết kế nút giao Thanh Xuân tuy theo chỉ giới đường đỏ do Viện Quy hoạch TP Hà Nội lập, nhưng lại có hình dạng không cân đối. Việc xây dựng chính sách bồi thường, hỗ trợ của UBND TP Hà Nội ban hành chậm; tại quận Cầu Giấy đến tận tháng 12-2003 mới phê duyệt điều chỉnh giá để lên phương án, quận Thanh Xuân đến cuối năm 2003 mới có giá tại khu vực nút giao thông Láng Hạ - Thanh Xuân. Việc bố trí, sắp xếp quỹ nhà phục vụ tái định cư chưa kịp thời. Tình trạng người dân chia tách thửa, tự chuyển đổi mục đích sử dụng đất, mua bán trao tay sau khi có quyết định thu hồi đất và xây dựng nhà ở lấn chiếm đất công, nhưng chính quyền địa phương chưa kịp thời ngăn chặn.
Về thiết kế, lập tổng dự toán và chấp hành các quy định trong đấu thầu, kết quả kiểm tra cho thấy tại phần chung của tổng dự toán Tổng công ty tư vấn thiết kế giao thông vận tải (TEDI) đã đưa thêm vào tổng dự toán ba khoản mục là trang thiết bị văn phòng cho Ban điều hành dự án của chủ đầu tư và tư vấn tổng số tiền là 1 tỷ 498 triệu đồng không đúng với Thông tư 09/TT-BXD của Bộ Xây dựng, làm tăng chi phí của dự án. Trong thiết kế tổng dự toán, tư vấn TEDI, chủ đầu tư đã không đặt ra yêu cầu thí nghiệm nén tĩnh đối với cọc khoan nhồi và cọc ép. Ðấy là sai phạm trong khâu thiết kế lập tổng dự toán.
Về lập tổng dự toán điều chỉnh, việc đưa chi phí GPMB tạm tính với số tiền hơn 1.300 tỷ đồng vào tổng dự toán điều chỉnh và kinh phí thuê trụ sở làm việc cho Ban quản lý dự án với số tiền 2,7 tỷ đồng là không chính xác và không đúng với Thông tư hướng dẫn của Bộ Xây dựng.
Về chấp hành các quy định đấu thầu, dự án có một gói thầu xây lắp được tổ chức theo hình thức đấu thầu rộng rãi và có ba nhà thầu nộp hồ sơ đúng hạn. Thông qua đấu thầu, Ban quản lý dự án Thăng Long đã có biên bản đánh giá, xếp hạng và kiến nghị Liên danh Tổng công ty xây dựng Thăng Long - Công trình giao thông 4 - Trường Sơn trúng thầu. Nhưng sau đó, tổ chuyên gia giúp việc đấu thầu có sự thay đổi đã chấp thuận không có căn cứ 70 tỷ đồng (vốn tự có của nhà thầu) không tính lãi trong biểu tính lãi trả chậm làm giảm giá dự thầu để Tổng công ty liên doanh xây dựng công trình 18 trúng thầu. Việc chấp thuận đó trái với mục 7 phần VI của hồ sơ mời thầu đã ban hành, vi phạm điều 11 quy chế đấu thầu, làm thay đổi kết quả đấu thầu. Kết quả kiểm tra trong quá trình xây lắp, các đơn vị thi công có sai phạm không ghi nhật ký thi công theo quy định, dẫn đến việc sửa chữa những sai sót trong thi công không kịp thời; trong việc dùng vật tư thiếu, quyết toán vật tư không đúng chủng loại; hạch toán chi phí dự án khác vào dự án đường vành đai ba; quyết toán chi phí vật liệu vượt định mức kỹ thuật quy định.
Tổng Thanh tra kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP Hà Nội cùng Bộ Giao thông vận tải sớm chỉ đạo các cơ quan chức năng nghiên cứu, xác định chỉ giới đường đỏ, chỉ giới GPMB, phương án thiết kế tại nút giao thông Thanh Xuân, hoàn chỉnh theo hướng cân đối và thông báo cho nhân dân biết. Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo tư vấn TEDI, Ban quản lý dự án lập lại tổng dự toán chi tiết, loại bỏ những chi phí không hợp lý, bổ sung kịp thời công việc thí nghiệm nén tĩnh cọc khoan nhồi và cọc ép ở những hạng mục chưa thi công. UBND TP Hà Nội sớm chấn chỉnh công tác quản lý đất đai, quy hoạch, xây dựng...
Về phần kiểm điểm trách nhiệm, Tổng thanh tra kiến nghị Bộ Giao thông vận tải kiểm điểm trách nhiệm các cá nhân, đơn vị để xảy ra yếu kém, sai phạm trong việc thiết kế đã không đặt ra yêu cầu thí nghiệm nén tĩnh đối với cọc khoan nhồi và cọc ép; trong việc lập, phê duyệt tổng dự toán đã đưa thêm vào và thanh toán số tiền 2 tỷ 432 triệu đồng trái với Thông tư 09/2000/TT-BXD của Bộ Xây dựng. Việc lập và phê duyệt tổng dự toán điều chỉnh không theo đúng thông tư hướng dẫn. Việc tổ chức đấu thầu đã vi phạm điều 11 Quy chế đấu thầu. Chậm giải quyết việc thiết kế có hình dạng không cân đối tại nút giao thông Thanh Xuân.
Về xử lý kinh tế, kết luận thanh tra kiến nghị: giảm trừ khi quyết toán số tiền là hơn 3 tỷ 381 triệu đồng. Chủ đầu tư phải có trách nhiệm thu tổng số tiền là 47 tỷ 478 triệu 800 nghìn đồng trả lại vốn dự án đường vành đai 3, trong đó có 47 tỷ đồng là khoản tiền hai năm 2002-2003 Ban quản lý dự án Thăng Long đã chi tạm ứng để mua nhà phục vụ tái định cư, nhưng không thực hiện. Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị các đơn vị thi công của Liên doanh 18 phải xuất toán, hạch toán lại các khoản chi phí vượt định mức kỹ thuật, quyết toán sai công trình...
