Khuyến khích ứng dụng phương tiện giao thông thân thiện môi trường

Mặc dù từ nhiều năm nay, Việt Nam đã có những chính sách ưu đãi với dòng xe này, tuy nhiên số lượng loại xe hiện vẫn còn ít, cần có những cơ chế phù hợp để thúc đẩy việc nghiên cứu, phát triển và sử dụng dòng xe xanh nhằm giảm thấp nhất tình trạng ô nhiễm môi trường.

Đánh giá từ các chuyên gia cho thấy, tình trạng ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh do các phương tiện giao thông lưu hành gây ra còn nhiều hơn cả ô nhiễm từ các khu công nghiệp. Ðiều này đặt áp lực rất lớn lên cơ sở hạ tầng, cũng như lên môi trường, trực tiếp đe dọa nghiêm trọng sức khỏe và đời sống của người dân. Ðể giải quyết vấn đề này, các nước trên thế giới như Anh, Pháp, Hà Lan, Thái-lan, Xin-ga-po... lựa chọn phương án nghiên cứu, phát triển và sử dụng các dòng xe thân thiện với môi trường, có khả năng tiết kiệm nhiên liệu, giảm phát thải vào không khí.

Việc nghiên cứu, sử dụng các dòng xe xanh sẽ nhận được những chính sách ưu đãi trực tiếp để doanh nghiệp phát triển, khuyến khích người dân mua, sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Một trong những ưu tiên hiện nay tại nhiều nước trên thế giới chính là khi sử dụng dòng xe lai (Hybrid), người dân được hưởng chính sách ưu đãi về thuế từ 10% đến 30% tùy thuộc vào lượng khí CO2 phát thải.

Một số nước thì quy định với các dòng xe tiết kiệm nhiên liệu khi đạt các tiêu chuẩn về mức phát thải và mức tiêu hao nhiên liệu (lít/100km) theo quy định sẽ được hưởng ưu đãi như hỗ trợ thuế đầu tư, trợ cấp, tạo thuận lợi cho việc phát triển cơ sở hạ tầng cũng như đánh thuế thấp hơn với dòng xe dùng xăng. Ðây chính là bước đi đã được chuẩn bị từ nhiều năm nay để giải quyết phần nào vấn đề môi trường. Do đó, với bối cảnh hiện nay, khi tình trạng tắc đường tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh thường xuyên xảy ra, đi kèm với đó là không khí ô nhiễm, lượng xả thải từ ô-tô, xe máy quá lớn thì việc đưa vào lưu thông các phương tiện thân thiện với môi trường như các dòng xe xanh là ưu tiên hàng đầu.

Tại Việt Nam, những năm gần đây, cũng đã có sự quan tâm tới các dòng xe thân thiện với môi trường, theo đó đã có ba dòng xe xanh được hưởng ưu đãi theo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi số 106/2016/QH13 bao gồm: ô-tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện, năng lượng sinh học, trong đó tỷ trọng xăng sử dụng không quá 70% số năng lượng sử dụng; ô-tô chạy bằng năng lượng sinh học; ô-tô chạy bằng điện.

Với thực trạng giao thông hiện nay, theo các chuyên gia thì giải pháp sử dụng dòng xe hybrid là phương án khả thi nhất đối với các đô thị có lượng người tham gia giao thông đông trên cả nước. Do dòng xe hybrid đã tạo ra cơ chế vận hành thuần điện giúp không thải ra khí các-bô-níc, có thể tiết kiệm khoảng 30% nhiên liệu. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, các dòng xe hybrid trong thời gian qua đã giúp thế giới giảm khoảng 77 triệu tấn khí thải các-bô-níc, tiết kiệm 29 tỷ lít xăng. Tuy nhiên, trong Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, bổ sung gần đây lại loại bỏ dòng ô-tô chạy xăng kết hợp với năng lượng điện được hưởng các ưu đãi.

PGS, TS Phạm Bích San, Viện trưởng Nghiên cứu Tư vấn và Phát triển cho rằng, hiện nay còn thiếu một định nghĩa chung về khái niệm xe xanh tại Việt Nam, khiến việc áp dụng các cơ chế hỗ trợ cho dòng xe này chưa hợp lý. Một số chuyên gia cho rằng, xe xanh chỉ áp dụng với dòng xe có hệ thống sạc điện riêng. Nhưng theo đánh giá từ nhiều nhà khoa học thì dòng xe thân thiện với môi trường là dòng xe có hệ thống chuyển đổi năng lượng từ xăng sang điện. Do đó, dù xe có hệ thống nạp điện ở ngoài hay do chuyển hóa đều là một dòng xe xanh, về cơ bản nguyên tắc hoạt động đều giống nhau, đều có tính năng thu hồi năng lượng dư thừa trong quá trình vận hành và tận dụng hoạt động của động cơ xăng để chuyển thành điện năng vận hành xe.

Theo PGS, TS Phạm Bích San, Nhà nước nên có các cơ chế ưu tiên việc nghiên cứu, sử dụng và phát triển các dòng xe xanh như hybrid vì khả năng triển khai thực tiễn nhanh, không đòi hỏi quá nhiều về đầu tư hạ tầng đồng bộ, sau đó là đến các dòng xe điện. Chính vì vậy, Nhà nước cần có những cơ chế, chính sách ưu đãi đối với việc nghiên cứu, phát triển và sử dụng các dòng xe thân thiện với môi trường, qua đó sẽ giải quyết được một phần về vấn đề ô nhiễm môi trường, phù hợp với phát triển của Việt Nam.