Ngày 31-8-2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 23/CT-TTg về việc tăng cường sử dụng, phối trộn, phân phối xăng sinh học (E5, E10). Chính phủ yêu cầu hệ thống phân phối tại tám tỉnh, thành phố gồm: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, Quảng Ngãi, Quảng Nam và Bà Rịa - Vũng Tàu, đến ngày 30-11-2015 đạt ít nhất 50% số lượng cửa hàng bán xăng E5.
TP Hồ Chí Minh hiện có 514 cửa hàng bán lẻ xăng, dầu, trong đó 55 cửa hàng bán xăng E5. Vào thời điểm tháng 8-2015, các DN đầu mối kinh doanh xăng dầu, như Công ty Saigon Petro, Comeco, Công ty cổ phần Thương mại xuất nhập khẩu Thủ Đức, Công ty cổ phần Nhiên liệu Sài Gòn thực hiện chương trình bán xăng E5 thay thế xăng A92, nhưng việc triển khai diễn ra chậm và hiệu quả đạt được rất thấp.
Sau bảy tháng triển khai kinh doanh thí điểm xăng E5 trên địa bàn thành phố, sản lượng xăng E5 tiêu thụ bình quân đạt 4.523 m3/tháng, chiếm 3% tổng sản lượng các loại xăng, dầu đã tiêu thụ trên thị trường. Nhân viên Cửa hàng xăng, dầu đường Lũy Bán Bích (quận Tân Phú) cho biết, từ đầu năm đến nay, bình quân 10 người vào đổ xăng, thì có ba người dùng xăng E5. So với xăng A92, xăng E5 rẻ hơn 500 đồng/lít, nhưng ít người sử dụng loại xăng sinh học này vì chưa biết rõ giá trị thực của loại nhiên liệu này.
Còn nhân viên cửa hàng xăng, dầu đường Lý Chính Thắng (quận 3) thì cho hay, dù xăng E5 đã được chiết khấu cao hơn với xăng A92 và A95 từ 50 đến 100 đồng/lít, nhưng mức hỗ trợ này cũng không thể bù vào mức hao hụt của xăng E5 do tiêu thụ chậm.
Kinh doanh xăng E5, nhiều DN đầu mối tại TP Hồ Chí Minh đang gặp khó khăn về khâu chuyển đổi, thị trường và áp lực kinh doanh. Cụ thể, để tiêu thụ xăng E5, tỉnh Quảng Ngãi, TP Đà Nẵng, TP Cần Thơ bắt buộc DN đầu mối chuyển đổi chỉ bán xăng E5, không bán xăng A92 nữa, nhưng ở TP Hồ Chí Minh chỉ mới dừng ở việc khuyến khích DN thực hiện. Đại diện Công ty cổ phần Nhiên liệu Sài Gòn cho biết, do không bắt buộc, các cửa hàng bán lẻ xăng, dầu nằm ngoài hệ thống của DN đầu mối không bán xăng E5, vì thế chưa tạo được sự công bằng trong kinh doanh giữa các DN với nhau. Mặt khác, việc nơi bán, nơi không bán sẽ không tạo được sức hút mạnh mẽ cho loại xăng sinh học.
Công ty Saigon Petro hiện có năm cửa hàng ở TP Hồ Chí Minh và hai cửa hàng ở Cần Thơ kinh doanh xăng E5 nhưng mức tiêu thụ ngày càng chậm so với trước đây. Tổng Giám đốc Công ty Saigon Petro Đặng Vinh Sang cho rằng, chính sách thuế, cơ chế hỗ trợ DN kinh doanh chưa phù hợp tình hình thực tế. Theo ông Sang, xăng sinh học có chức năng giảm ô nhiễm môi trường rất tốt, do vậy, để khuyến khích người tiêu dùng sử dụng xăng E5 cần giảm phí bảo vệ môi trường trên sản lượng xăng E5 (hoặc E10) thay vì tính trên lượng Ethanol trong xăng E5 (E10). Hiện, mức phí bảo vệ môi trường đối với xăng E5 là 2.500 đồng/lít, giảm 500 đồng/lít so với xăng khoáng A92. Nếu giảm thêm mức phí bảo vệ môi trường để giá xăng E5 thấp hơn khoảng 1.000 đồng/lít so với xăng A95 thì mới khuyến khích được người mua.
Ngoài ra, để hạ thêm giá bán xăng E5, phần nguyên liệu Ethanol mua vào cũng phải được tính giảm. Đại diện một DN đầu mối pha trộn và cung cấp xăng E5 tại thị trường TP Hồ Chí Minh cho rằng, giá xăng E5 tùy thuộc vào giá nguyên liệu Ethanol và giá Ethanol hoàn toàn không phụ thuộc vào giá xăng, dầu. Do đó, tại nhiều thời điểm, giá xăng, dầu trong nước và thế giới giảm, nhưng giá Ethanol không giảm, làm cho giá nguyên liệu đầu vào của xăng E5 cao hơn xăng khoáng. Thời gian gần đây, giá xăng, dầu thế giới liên tục giảm khiến cho khoảng cách giá nguyên liệu xăng E5 và xăng A92 càng cao, DN đầu mối pha xăng E5 bị lỗ. Do vậy, Nhà nước cần có chính sách kiểm soát và hỗ trợ DN đầu mối về giá nguyên liệu Ethanol để giảm giá thành xăng E5.
Vậy, để kéo người tiêu dùng đến với xăng E5, mức giảm giá bao nhiêu là phù hợp? Theo các DN đầu mối kinh doanh xăng, dầu ở TP Hồ Chí Minh, hiện giá xăng E5 rẻ hơn xăng A92 chỉ 500 đồng/lít là chưa hấp dẫn đối với người tiêu dùng. Mức giảm phải là từ 1.500 đến 2.000 đồng/lít thì mới khai thông được “dòng chảy” của loại xăng này.
Cùng với đó, để xăng E5 trở thành nhiên liệu được sử dụng phổ thông trên thị trường, nhiều DN cho rằng công tác tuyên truyền, quảng bá xăng E5 đến với người dân cần phải được tăng cường hơn nữa. Cần khuyến nghị người dân sử dụng xăng E5, trong đó, các DN Nhà nước, cán bộ công nhân viên chức hưởng lương Nhà nước cần tiên phong thực thi chủ trương này.
