Theo quy định của pháp luật, khi xảy ra tai nạn giao thông, những người có liên quan phải giữ nguyên hiện trường để phục vụ công tác xử lý của cơ quan chức năng. Tuy nhiên, đường cao tốc với đặc thù là các phương tiện luôn di chuyển với tốc độ cao, nên khi xảy ra va chạm, việc chủ các phương tiện phải giữ nguyên hiện trường đã tạo thành vật cản gây nguy hiểm cho các xe khác.
Vụ tai nạn rất nghiêm trọng xảy ra ngày 11/7/2024 trên tuyến cao tốc Hà Nội-Hải Phòng là một thí dụ. Sau khi xảy ra va chạm nhẹ giữa xe ô-tô khách và ô-tô bán tải, hai lái xe đã giữ nguyên vị trí đỗ xe trên làn đường có tốc độ cao nhất và tranh cãi mà không đưa xe vào làn khẩn cấp. Lúc này, một xe con lao tới đâm trúng hai xe khiến hai người chết, sáu người bị thương. Nguyên nhân một phần do hai lái xe thiếu ý thức bảo đảm an toàn giao thông, nhưng theo quy định, việc giữ nguyên hiện trường là điều đã được pháp luật quy định.
Bên cạnh đó, mặc dù lưu lượng xe lưu thông trên các tuyến đường cao tốc luôn chiếm tỷ lệ lớn vào ban ngày và giảm dần vào ban đêm, nhưng trên thực tế, số vụ tai nạn xảy ra vào ban đêm luôn cao hơn so với ban ngày.
Thống kê trong bảy tháng đầu năm 2024, các tuyến đường bộ cao tốc trên toàn quốc xảy ra 112 vụ tai nạn giao thông, làm 46 người chết và bị thương 82 người, trong đó 57,14% số vụ tai nạn giao thông trên đường cao tốc xảy ra trong khoảng thời gian từ 18 giờ hôm trước đến 6 giờ hôm sau.
Nguyên nhân một phần do lái xe chủ quan, thiếu chú ý quan sát và không giữ khoảng cách an toàn, tuy nhiên bên cạnh đó, hiện hệ thống hạ tầng tại một số tuyến cao tốc chưa bảo đảm đầy đủ các điều kiện an toàn dẫn đến nguy cơ gây mất an toàn giao thông. Cùng với đó, vào thời điểm ban đêm, việc kiểm tra, kiểm soát của các cơ quan chức năng cũng giảm so với ban ngày khiến vi phạm của nhiều lái xe có chiều hướng tăng hơn so với ban ngày.
Các cơ quan chức năng cần nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung quy định của pháp luật, nhất là các yếu tố có tính đặc thù đối với đường cao tốc; khắc phục những bất cập về hạ tầng tại một số tuyến cao tốc hiện nay; tăng cường kiểm tra, kiểm soát vào ban đêm.
