Khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Australia; quan hệ đối tác ASEAN - Australia được thiết lập từ năm 1974, đến nay, Australia đã trở thành đối tác lâu năm nhất của ASEAN. Thủ tướng hoan nghênh chính sách nhất quán của Australia gắn bó lâu dài với khu vực, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và tham gia tích cực trong các cơ chế đối thoại và hợp tác do ASEAN chủ trì, cùng thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực. Thủ tướng hoan nghênh Australia đã cam kết đóng góp một triệu đô-la Australia cho Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 và dành gói hỗ trợ 60 triệu đô-la Australia giúp hội nhập kinh tế khu vực.
Thủ tướng Australia hoan nghênh ASEAN, với tinh thần “gắn kết và chủ động thích ứng”, giữ vững đoàn kết, tự cường trước thách thức, khó khăn. Thủ tướng Scott Morrison khẳng định coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN và ủng hộ hợp tác cụ thể với ASEAN theo Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP). Thủ tướng Australia nhấn mạnh, Australia cam kết hỗ trợ 21 triệu đô-la Australia cho Trung tâm khu vực ASEAN về các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi và 70 triệu đô-la Australia hỗ trợ nâng cao khả năng tự cường của các nước ở khu vực Đông - Nam Á trong các lĩnh vực ưu tiên như hợp tác biển, kết nối và hợp tác kinh tế. Thủ tướng Australia chỉ ra Australia cam kết hỗ trợ 230 triệu đô-la Australia cho hợp tác Mê Công trong các lĩnh vực như môi trường, hạ tầng, công nghệ và học bổng, coi đây là nền tảng đóng góp xây dựng một ASEAN vững mạnh.
Các lãnh đạo ASEAN ghi nhận hợp tác ASEAN - Australia đã đóng góp đáng kể vào hiện thực hóa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 trong đó có các Kế hoạch Tổng thể của ba trụ cột Cộng đồng, Kế hoạch Công tác Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI) giai đoạn III và Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC) 2025. Australia là đối tác thương mại quan trọng của ASEAN, hiện là đối tác thương mại lớn thứ 7 của ASEAN trong khi ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Australia. ASEAN đánh giá cao tác động thiết thực của Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN - Australia - New Zealand (AANZFTA) đối với tăng trưởng kinh tế khu vực.
Các nhà lãnh đạo ASEAN hoan nghênh Chính phủ Australia dành các khoản hỗ trợ kịp thời giúp ASEAN bảo đảm an ninh y tế cũng như tăng cường hội nhập kinh tế và phục hồi, tập trung tăng cường kết nối, phát triển cơ sở hạ tầng và hỗ trợ nâng cao năng lực dự phòng ứng phó dịch bệnh cho các nước trong khu vực, tiêu biểu như 500 triệu đô-la Australia giúp khu vực Đông - Nam Á và Thái Bình Dương tiếp cận vaccine chống Covid-19 và hỗ trợ khu vực tăng cường hội nhập kinh tế và phục hồi, trong đó có 46 triệu đô-la Australia giúp triển khai Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).
Hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không và thượng tôn pháp luật ở Biển Đông; kêu gọi các bên tiếp tục kiềm chế, không quân sự hóa, không có các hành động làm phức tạp tình hình, leo thang căng thẳng hoặc tranh chấp; không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982); thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển 1982 của Liên hợp quốc.
Phát biểu ý kiến tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh Australia ủng hộ nỗ lực của ASEAN trong định hình cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ. Thủ tướng đánh giá cao Australia dành các khoản hỗ trợ kịp thời giúp các nước khu vực bảo đảm an ninh y tế, và đề nghị các cơ quan liên quan của hai bên phối hợp triển khai hiệu quả các chương trình hỗ trợ này, tập trung tăng cường kết nối, phát triển cơ sở hạ tầng và hỗ trợ nâng cao năng lực dự phòng ứng phó dịch bệnh cho các nước trong khu vực. Thủ tướng đánh giá cao sự gia tăng hỗ trợ của Australia cho phát triển tiểu vùng Mê Công và kỳ vọng Australia tiếp tục ủng hộ và hỗ trợ các nỗ lực của ASEAN thúc đẩy phát triển tiểu vùng gắn với tiến trình phát triển chung của ASEAN, bảo đảm phát triển đồng đều, bền vững trong khu vực.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao Australia ủng hộ 200 nghìn đô-la Australia hỗ trợ nhóm phụ nữ và trẻ em gái ASEAN sau COVID-19 giai đoạn 2020-2021 và tổ chức các cuộc Đối thoại ASEAN - Australia về Phụ nữ, Hòa bình và An ninh và đề nghị Australia tiếp tục tạo điều kiện cho nhóm này tiếp cận công nghệ mới trong khởi nghiệp, tìm kiếm cơ hội việc làm và kinh doanh.
Thủ tướng mong muốn Australia tiếp tục triển khai các các hoạt động hợp tác thiết thực từ Gói các Sáng kiến về hợp tác biển ASEAN - Australia, tập trung vào các ưu tiên về nâng cao năng lực chấp pháp trên biển, nâng cao nhận thức về biển và luật pháp trên biển.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh an ninh và ổn định trên các vùng biển và đại dương; khẳng định quan điểm của Việt Nam phù hợp với lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông đã được khẳng định tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 tháng 6-2020, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 tháng 9-2020 cũng như tại Hội nghị cấp cao ASEAN-37 lần này, nhằm xây dựng Biển Đông thành vùng biển của hòa bình, ổn định và hợp tác.
Hai bên nhất trí nâng cấp tần suất họp cấp cao ASEAN - Australia trở thành thường niên từ năm 2021, làm nền tảng thúc đẩy mối quan hệ quan trọng này đi vào chiều sâu và thực chất hơn nữa.
Hội nghị đã thông qua Tuyên bố chung ASEAN - Australia: Đối tác mạnh mẽ vì sự phục hồi. Kết thúc Hội nghị, Chủ tịch Hội nghị đã ra Tuyên bố Chủ tịch về kết quả Hội nghị cấp cao ASEAN - Australia lần thứ 17.
