Nỗ lực bảo đảm quyền lợi của các nhà đầu tư
Liên quan tình hình trái phiếu doanh nghiệp, Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, về tình hình hiện tại đúng là khó khăn với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ và đã được đề cập rất nhiều. Đại diện Bộ Tài chính điểm nhanh một số biểu hiện:
Thứ nhất là khối lượng phát hành, trong thời gian qua, tính đến 25/11/2022 có xu hướng giảm, đạt 331,8 nghìn tỷ đồng, và giảm 31,6% so cùng kỳ 2021, đặc biệt là giảm dần qua các quý. Trong khi đó, có hiện tượng mua lại trước hạn, tức là trái phiếu chưa hết hạn thì doanh nghiệp phát hành mua lại hoặc là nhà đầu tư đề nghị mua lại. Tình hình này xảy ra nhiều, phản ánh sự khó khăn, phản ánh niềm tin trên thị trường. Theo số liệu mà Bộ nắm được, đến 25/11/2022, khối lượng mua lại trước hạn của các doanh nghiệp là 161 nghìn tỷ đồng và bằng 114% của khối lượng mua lại năm 2021.
Thứ hai là đánh giá niềm tin của thị trường giảm sút, ảnh hưởng rất lớn, rất nhiều đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Bộ Tài chính đánh giá nguyên nhân của niềm tin thị trường có nhiều, nhưng có một số nguyên nhân như sau: một số vụ việc vi phạm từ doanh nghiệp phát hành, ngân hàng thương mại mà chúng ta phải xem xét và xử lý. Từ những vi phạm ấy ảnh hưởng tới niềm tin của thị trường, niềm tin của các nhà đầu tư, niềm tin của doanh nghiệp tư vấn, và của chính doanh nghiệp phát hành. Rồi tin đồn không chính xác cũng ảnh hưởng, đặc biệt trong điều kiện công nghệ thông tin hiện nay. Trong cuộc họp gần đây nhất, ở họp báo Chính phủ thường kỳ, ông cũng đã báo cáo vấn đề này và nhờ Bộ Công an, báo chí giúp cho để giảm bớt việc này. Bộ Công an đã xử lý rất nghiêm một số vụ việc, báo chí cũng đã đóng góp rất nhiều vào việc hạn chế tin đồn thất thiệt ảnh hưởng tới niềm tin của thị trường.
Các doanh nghiệp phát hành đang gặp khó khăn về thanh khoản, về dòng tiền, về tín dụng và thị trường bất động sản khó khăn, các doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu cũng khó khăn. Như lãnh đạo Bộ Xây dựng đã nói, khó khăn này cũng ảnh hưởng tới thị trường, làm cho thị trường của chúng ta nhìn thấy một bức tranh không tươi sáng mà là một bức tranh ở gam màu trầm. Đấy là thực trạng của thị trường.
Vậy, giải pháp gì để chúng ta tiếp tục ổn định và phát triển thị trường này, trong đó có việc bảo đảm quyền lợi hợp pháp của các nhà đầu tư? Tình hình nào, nguyên nhân nào thì chúng ta xác định các giải pháp đó. Bộ Tài chính đánh giá có mấy nhóm:
Thứ nhất là về khuôn khổ pháp lý: vừa qua, Chính phủ sau khi xem xét đánh giá đã ban hành Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Nghị định 153/2020/NĐ-CP. Có thể nói Nghị định 65 ra đời đã kịp thời tăng cường tính công khai, minh bạch của thị trường, xử lý các vấn đề bất cập cũng như bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư.
Thế nhưng tình hình thị trường thay đổi, diễn biến cực kỳ nhanh chóng trong những tháng vừa qua nên đặt ra vấn đề để thích ứng tình hình mới thì chúng ta hành động gì? Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất rõ phải rà soát ngay, kể cả Nghị định 65 vừa mới ban hành, để nếu có vấn đề gì, tình hình biến đổi như thế nào và cần bổ sung hoặc thay đổi thì chúng ta phải thực hiện ngay để thị trường quay trở lại.
Thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đang khẩn trương để trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ những vấn đề pháp lý liên quan đến Nghị định 65 và các quy định liên quan, và trong thẩm quyền của Chính phủ sẽ xem xét giải quyết trong tháng 12.
Với những việc đó, Bộ tin rằng sẽ góp phần ổn định và đưa các doanh nghiệp phát hành, các nhà đầu tư sớm quay lại thị trường và để thị trường phát triển, vận hành một cách bình thường trở lại.
Trong triển khai thực tế, ngày 23/11, Bộ trưởng Tài chính đã tổ chức buổi làm việc trực tiếp với 37 doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, có quy mô phát hành và lượng phát hành lớn, và có một số đáo hạn trong 2 tháng cuối năm 2022 và năm 2023. Cùng với đó, gần 10 công ty chứng khoán có thị phần tư vấn phát hành trái phiếu Chính phủ lớn.
Qua đó, Bộ đã lắng nghe những kiến nghị, đề xuất của các doanh nghiệp cũng như của công ty tư vấn. Một số kiến nghị tập trung vào: khuyến khích khôi phục sớm niềm tin vào thị trường; tháo gỡ khó khăn trong thanh khoản và tín dụng của doanh nghiệp từ các tổ chức tín dụng; hoàn thiện khung pháp lý như tôi đề cập ở trên. Ba kiến nghị đó được tập trung rất cao, hầu hết doanh nghiệp nào phát biểu cũng kiến nghị như thế.
Sau đó Bộ đã triển khai một văn bản gửi tất cả các doanh nghiệp phát hành trái phiếu và có yêu cầu: các doanh nghiệp phải ưu tiên sử dụng mọi nguồn lực của doanh nghiệp để thực hiện đúng cam kết với các nhà đầu tư. Trường hợp có khó khăn khi thanh toán gốc, lãi trái phiếu thì cần có phương án thỏa thuận với các nhà đầu tư. Chủ động việc đó giống như chủ động ra thị trường để phát hành, và trách nhiệm phải thực hiện bằng mọi cách, bằng mọi giá, hết khả năng của mình.
Doanh nghiệp phải tuân thủ chế độ công bố thông tin theo quy định. Chủ động cung cấp thông tin của doanh nghiệp cho các nhà đầu tư. Chúng tôi khuyến nghị, yêu cầu các doanh nghiệp phải thuê các công ty tư vấn, trong đó có tư vấn về kiểm toán độc lập, tư vấn về xếp hạng tín nhiệm, định giá để xác định giá trị doanh nghiệp, từ đó có được kết quả công bố, công khai với các nhà đầu tư, để các nhà đầu tư biết được doanh nghiệp đang ở đâu để người ta có phương án.
Nếu doanh nghiệp nào vi phạm pháp luật thì các cơ quan quản lý nhà nước sẽ xử lý nghiêm, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các nhà đầu tư trong bất kỳ hoàn cảnh nào như Thủ tướng đã nói trong Hội nghị truyền thông chính sách. Cùng với các công việc nêu trên, Bộ sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp khác nữa liên quan đến các cơ quan có liên quan của Chính phủ như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Xây dựng, Bộ Thông tin và Truyền thông,…
Để bảo đảm quyền lợi tốt nhất của các nhà đầu tư, các doanh nghiệp phát hành phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đã cam kết và để thực hiện điều đó phải thực hiện đồng bộ các giải pháp đưa thị trường trái phiếu trở lại vận hành một cách bình thường và nhịp nhàng. Khi đó, cả quyền lợi của doanh nghiệp lẫn nhà đầu tư đều được thực hiện đầy đủ và nghiêm túc, chúng ta có một thị trường tiếp tục ổn định và phát triển an toàn.
Tiếp tục đấu tranh, làm rõ vụ Công ty Việt Á
Trung tướng Tô Ân Xô, Chánh Văn phòng Bộ Công an cho biết: Vụ việc liên quan đến Công ty Việt Á là một vụ việc rất phức tạp, gây rất nhiều bức xúc trong công luận, được dư luận hết sức quan tâm, theo dõi. Nhiều bị can trong vụ án này là cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ cao cấp. Tính đến ngày hôm nay, cơ quan điều tra đã khởi tố và áp dụng các biện pháp ngăn chặn đối với 29 bị can; trong đó 2/3 là đảng viên. Cơ quan điều tra cũng đã áp dụng các biện pháp phong tỏa, ngăn chặn các tài khoản giao dịch, sổ tiết kiệm, kê biên tài sản và tạm giữ số tiền mà một số bị can đã tự nộp và trả lại là 1.700 tỷ đồng.
Vì vụ việc này liên quan đến rất nhiều đảng viên nên ngày 20/10/2022, Bộ Chính trị đã có kết luận về chủ trương xử lý tổ chức Đảng về đảng viên vi phạm ở vụ Việt Á như sau:
Theo đó, có 3 trường hợp. Trường hợp thứ nhất là xử lý kỷ luật nghiêm theo quy định đối với các trường hợp vi phạm quy định của Đảng, Nhà nước trong lãnh đạo, chỉ đạo, chủ trì, kết luận trong phòng chống dịch ở các địa phương; có các hành động can thiệp, tác động, tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong đấu thầu, mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế trong phòng chống dịch gây hậu quả rất nghiêm trọng; có các hành động thông đồng, hợp thức hóa các hồ sơ mua sắm, đấu thầu vì mục đích trục lợi hoặc vì động cơ cá nhân gây thiệt hại lớn cho ngân sách nhà nước, nhận tiền và lợi ích vật chất khác.
Trường hợp thứ hai là xem xét và giảm nhẹ xử lý đối với các trường hợp vi phạm các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước trong đấu thầu, ký kết hợp đồng, hợp thức hóa các hợp đồng mà gây hậu quả nghiêm trọng nhưng vi phạm này xảy ra trong những trường hợp cấp bách và chưa có những hướng dẫn kịp thời, đầy đủ của cấp trên, không có hành vi trục lợi và động cơ cá nhân khác; đã chủ động và kịp thời báo cáo, cung cấp đầy đủ tài liệu, thông tin, chứng cứ, nghiêm túc kiểm điểm và tự động khắc phục hậu quả; không có thỏa thuận về việc thông đồng nhận hoa hồng, kịp thời báo cáo và nộp lại toàn bộ số tiền và những lợi ích vật chất khác đã nhận cho cơ quan có thẩm quyền; vi phạm do phải chấp hành mệnh lệnh, do chỉ đạo của cấp trên, hoặc những người trên tuyến đầu chống dịch, có những thành tích đáng ghi nhận trong công tác phòng chống dịch.
Trường hợp thứ ba là miễn kỷ luật nhưng yêu cầu phải kiểm điểm nghiêm túc đối với những trường hợp là nghi phạm trong bối cảnh phòng chống dịch cấp bách, không trục lợi và không có mục đích trục lợi cá nhân và gây hậu quả ít nghiêm trọng; đã chủ động kịp thời báo cáo đầy đủ, trung thực, tự giác, nghiêm túc kiểm điểm và tích cực khắc phục cơ bản hậu quả mà vì sai phạm đã gây ra; là những đảng viên thực hiện chức trách nhiệm vụ cấp trên giao.
Chủ trương này nhằm bảo đảm sự nghiêm minh của pháp luật, đồng thời thể hiện tính nhân văn, khoan hồng, thể hiện phẩm chất tốt đẹp của chế độ. Bộ Công an đề nghị người vi phạm nếu hiện nay chưa tiếp tục trung thực khai báo với cơ quan có trách nhiệm hoặc chưa nộp lại số tiền thì liên hệ với cơ quan công an. Bộ Công an vẫn tiếp tục mở rộng điều tra vụ án này.
