Ðến với Hải quan Lạng Sơn những ngày cuối năm, chúng tôi được chứng kiến sự tất bật của cán bộ, công chức ở các phòng nghiệp vụ và các chi cục hải quan cửa khẩu, nhất là những chi cục hải quan cửa khẩu quốc tế, như Tân Thanh, Hữu Nghị. Ở đâu chúng tôi cũng được nghe kể về công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại, về việc tăng cường các biện pháp quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK), thực hiện chỉ tiêu thu ngân sách Nhà nước. Khi trò chuyện với chúng tôi, các đồng chí lãnh đạo các chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma, Cốc Nam đều cho rằng, năm 2012 là một năm nhiều khó khăn, thách thức đối với lực lượng Hải quan Lạng Sơn. Theo thống kê, ít nhất đã có 274 doanh nghiệp thường xuyên XNK qua địa bàn Lạng Sơn dừng hoạt động. Cùng với đó, Chính phủ tăng cường các nhóm giải pháp kiềm chế lạm phát, hạn chế và giảm nhập siêu, dẫn đến lượng hàng hóa nhập khẩu qua các cửa khẩu nói trên bị chững lại. Một số mặt hàng nhập khẩu có thuế suất và giá trị cao giảm mạnh. Tình hình buôn lậu và gian lận thương mại còn diễn biến phức tạp. Ðồng thời chính sách của nước bạn cũng liên tục thay đổi, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp. Trong bối cảnh đó, Cục Hải quan Lạng Sơn đã chú trọng công tác thu ngân sách Nhà nước. Năm 2012, Cục Hải quan Lạng Sơn được giao dự toán thu thuế XNK qua địa bàn là 2.600 tỷ đồng. Ðây là một nhiệm vụ hết sức nặng nề, đòi hỏi cán bộ, công chức hải quan tỉnh phải hết sức nỗ lực mới có thể đạt được. Triển khai thực hiện nhiệm vụ khó khăn nói trên, theo đồng chí Hoàng Khánh Hòa, Phó Cục trưởng Hải quan Lạng Sơn, ngay từ đầu năm lãnh đạo Cục đã giao chỉ tiêu cho từng đơn vị hải quan trực thuộc, đẩy mạnh các biện pháp thu hồi nợ đọng, tránh để nợ xấu phát sinh. Cùng với đó là tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp XNK qua địa bàn, thu hút doanh nghiệp ngoài địa bàn đến làm thủ tục hải quan tại Lạng Sơn. Ðồng thời, tăng cường công tác giám sát, quản lý hải quan, kịp thời tháo gỡ khó khăn trong công tác nghiệp vụ cho các chi cục và giải đáp những vướng mắc cho các doanh nghiệp.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của cấp trên, Hải quan Lạng Sơn triển khai kiểm tra việc thực hiện chính sách quản lý mặt hàng và quy trình thủ tục hải quan đối với loại hình kinh doanh hàng hóa tạm nhập tái xuất tại các chi cục hải quan; đẩy mạnh công tác quản lý Nhà nước về hải quan tại các cửa khẩu phụ, lối mở nằm ngoài khu kinh tế cửa khẩu, như tổ chức đoàn khảo sát thực tế tại cặp chợ Ba Sơn (Mốc 1182 xã Cao Lâu, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn) - Pắc Sắn (xã Trại An, huyện Ninh Minh, tỉnh Quảng Tây - Trung Quốc). Nhờ vậy, năm 2012, kim ngạch XNK tăng mạnh, tổng kim ngạch XNK tăng 40% so cùng kỳ năm 2011. Ðặc biệt, kim ngạch xuất khẩu tăng tới 71%. Cụ thể là, tổng kim ngạch XNK đạt 3.728,1 triệu USD, trong đó, tổng kim ngạch xuất khẩu là 1.887,5 triệu USD, tổng kim ngạch nhập khẩu là 1.840,6 triệu USD (tăng 18% so cùng kỳ năm 2011). Ước tính tổng kim ngạch XNK tính đến ngày 31-12-2012 đạt 4.800 triệu USD. Một trong những biện pháp chống thất thu ngân sách là công tác tham vấn, xác định trị giá tính thuế. Trong năm qua, công tác này đã được các đơn vị chức năng Hải quan Lạng Sơn thực hiện theo đúng quy định của Nhà nước, kịp thời giải quyết khiếu nại về giá, về thuế cho các doanh nghiệp; tăng cường công tác thu thập thông tin về giá tính thuế, bổ sung danh mục các mặt hàng trọng điểm và các mặt hàng quản lý rủi ro về giá.
Là một tỉnh biên giới, ngoài các cửa khẩu quốc tế, các cửa khẩu quốc gia, trên tuyến biên giới Lạng Sơn còn có rất nhiều đường mòn, lối mở, khá thuận lợi cho cư dân biên giới vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, nhất là vào dịp cuối năm. Theo Phó Cục trưởng Hoàng Khánh Hòa, để ngăn chặn tình trạng vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, đặc biệt là hàng hóa không bảo đảm chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, gây tổn hại cho sức khỏe người tiêu dùng, Hải quan Lạng Sơn tích cực phối hợp các cơ quan chức năng tổ chức trực 24/24 giờ mỗi ngày, thắt chặt các đường mòn, lối mở nhằm ngăn chặn hàng lậu thẩm qua. Theo thống kê chưa đầy đủ, năm 2012, Hải quan Lạng Sơn đã bắt giữ được hơn 500 vụ buôn lậu và gian lận thương mại, trị giá ước tính gần 14 tỷ đồng. Ðiển hình như vụ, ngày 13-8-2012, Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cốc Nam phối hợp tổ công tác Công an huyện Cao Lộc kiểm tra tạm trú, tạm vắng tại nhà bà Nguyễn Thị So ở khu Vườn Sái, thị trấn Ðồng Ðăng (huyện Cao Lộc) phát hiện, bắt giữ Trần Văn Trọng sinh năm 1961, vận chuyển bốn bánh hê-rô-in và hơn 10 nghìn viên ma túy tổng hợp.
Mặc dù Hải quan Lạng Sơn đã có nhiều cố gắng trong các mặt công tác nhằm chống thất thu ngân sách, nhưng chúng tôi được biết đến nay khó có thể hoàn chỉ tiêu thu nộp ngân sách Nhà nước. Công tác thu hồi nợ đọng thuế tuy đã triển khai quyết liệt, nhưng số nợ đọng vẫn còn cao. Công tác quản lý hàng hóa XNK còn hạn chế do trình độ nghiệp vụ của cán bộ, công chức chưa đáp ứng đòi hỏi của công tác chuyên môn. Công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại có lúc, có nơi chưa triệt để, vẫn còn tụ điểm buôn lậu trong khu vực kiểm soát Hải quan chưa được ngăn chặn triệt để.
