Gỡ khó cho các hãng bay trước “vòng xoáy kép” của dịch và giá xăng tăng

Các hãng hàng không đã bày tỏ lo ngại khi doanh thu không bù đắp được chi phí, các hãng sẽ bị cuốn vào “vòng xoáy kép” của dịch bệnh và giá xăng dầu đạt đỉnh lịch sử.

Áp lực đè nặng đôi cánh bay

Giám đốc Tiếp thị truyền thông hãng hàng không Vietravel Airlines Nguyễn Vũ Hoàng cho biết, hãng đang xây dựng kế hoạch khai thác trở lại sau khi thị trường hồi phục với giá nhiên liệu bay Jet-A1 dao động từ 83 đến 90 USD/thùng. Tuy nhiên, đến thời điểm giữa tháng 3, giá nhiên liệu bay Jet-A1 đã tăng lên gần 170 USD/thùng, gần gấp hai lần mức giá nhiên liệu xây dựng theo kế hoạch.

Với mức giá này, ông Hoàng nhẩm tính, chi phí nhiên liệu của hãng đã đội lên khoảng 10 tỷ đồng/tháng, tăng khoảng 25% so trung bình các tháng trước.

“Nếu giá nhiên liệu tiếp tục neo cao như hiện nay hoặc thậm chí diễn biến xấu theo xu hướng tăng lên thì doanh thu của hãng cũng như các hãng hàng không khác sẽ không bù đắp được chi phí nhiên liệu bay, chưa nói đến các định phí khác. Cả hai thách thức này sẽ làm níu nặng thêm đôi cánh bay của các hãng hàng không Việt Nam và quốc tế trong giai đoạn ngành du lịch và hàng không chỉ vừa chuẩn bị phục hồi”, ông Hoàng bày tỏ lo ngại.

Đại diện lãnh đạo hãng hàng không Bamboo Airways cũng khẳng định, chi phí nhiên liệu chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành vận tải hàng không, việc giá nhiên liệu tăng cao đã tác động trực tiếp tới giá thành và chi phí sản xuất kinh doanh của tất cả các hãng bay. Đây là điều hết sức bất lợi cho toàn ngành giao thông vận tải cũng như các hãng bay khi đang bắt đầu ở bước “chạy đà” trên chặng đường phục hồi sau dịch Covid-19.

Theo đánh giá của một chuyên gia hàng không, việc tăng giá xăng dầu cũng như dịch bệnh xảy ra thời gian qua đều là các yếu tố khách quan bất khả kháng, đòi hỏi các doanh nghiệp hàng không cần có sự linh hoạt ứng biến, thích nghi. Các hãng cần nghiên cứu, triển khai các phương án khai thác linh hoạt, để tiết kiệm chi phí, giảm tác động ô nhiễm môi trường.

Tổng giám đốc Vietnam Airlines Lê Hồng Hà đưa ra kịch bản, nếu giá nhiên liệu bay duy trì ở mức 130 USD/thùng cho cả năm 2022, chi phí của hãng ước tính bị “đội” thêm 5.700 tỷ đồng; nếu lên khoảng 160 USD/thùng, chi phí sẽ tăng vọt thêm đến 9.120 tỷ đồng, làm trầm trọng hơn mức lỗ dự kiến trong năm 2022.

Lãnh đạo Vietnam Airlines nhìn nhận, hoạt động của các hãng hàng không chắc chắn bị tác động tiêu cực tới kết quả sản xuất kinh doanh, sản lượng hành khách đi máy bay sẽ sụt giảm nghiêm trọng. Ảnh hưởng kép của giá nhiên liêu tăng cao đột biến và dịch bệnh vẫn tiếp diễn sẽ đánh thẳng vào túi tiền của người dân, đẩy các hãng hàng không vào tình trạng đặc biệt khó khăn.

Cơ chế hỗ trợ hãng bay kịp thời 

Đánh giá diễn biến thực tế của thị trường, các chuyên gia đều nêu ý kiến bày tỏ lo ngại, giá vé máy bay sẽ buộc phải tăng theo đà của giá nhiên liệu, đặt trong bối cảnh khôi phục đường bay nội địa cũng như mở cửa đón khách quốc tế, sẽ là rào cản rất lớn trong quá trình phục hồi hàng không.

Nhận định giá vé phụ thuộc vào cung cầu thị trường và nhiều yếu tố khách quan, lãnh đạo hãng Bamboo Airways đã xây dựng bộ quyền lợi vé với 8 nhóm giá đa dạng, tùy nhu cầu của bản thân, mỗi hành khách có thể lựa chọn hạng vé với quyền lợi đi kèm phù hợp, đồng thời loại bỏ các dịch vụ không cần thiết, để tối ưu trải nghiệm và chi phí.

Vừa qua, Chính phủ, Bộ Tài chính và các cơ quan đã hỗ trợ các hãng hàng không giảm thuế bảo vệ môi trường 30% trong giai đoạn 2020-2021 và mới đây là 50% năm 2022. Đối với Vietnam Airlines, việc này đã giúp hãng tiết giảm chi phí gần 400 tỷ đồng giai đoạn 2020-2021 và ước đạt 600 tỷ đồng trong năm 2022. Với tình hình chiến sự Nga-Ukraine có khả năng tiếp tục leo thang, dự kiến giá xăng dầu còn duy trì ở mức cao hơn, vì thế việc áp dụng miễn giảm 100% thuế bảo vệ môi trường cho các hãng hàng không trong năm 2022 là cần thiết. Trong trường hợp áp dụng chính sách này, riêng Vietnam Airlines tiết giảm thêm được 600 tỷ đồng.

Mặt khác, hãng cũng đề nghị bổ sung quy định cho phép các hãng hàng không triển khai phụ thu nhiên liệu trên các đường bay nội địa. Đây là giải pháp nhằm tạo sự linh hoạt cho các hãng, có thể điều chỉnh giá bán trên cơ sở cân đối cung-cầu thị trường và không ảnh hưởng đến các chính sách giá của Chính phủ hiện nay.

Tuy nhiên, Tổng giám đốc Vietnam Airlines Lê Hồng Hà đánh giá, chính sách này cần có thời gian nghiên cứu, xem xét kỹ lưỡng, đặc biệt là quy định mức phụ thu theo mức giá dầu để bảo đảm tính phù hợp, đúng nghĩa góp phần bù đắp kịp thời chi phí cho các hãng khi giá dầu tăng.

Chính vì vậy, trong thời gian trước mắt, phương án sửa đổi quy định về giá trần được đánh giá là khả thi và phù hợp hơn. Về pháp lý, để điều chỉnh giá trần, Bộ Giao thông vận tải chỉ cần sửa Thông tư 17/2019/TT-BGTVT, bởi thực tế mức trần khung giá dịch vụ trong thông tư này được áp dụng từ năm 2015, không còn phù hợp tình hình đường bay nội địa. Giá dịch vụ vận chuyển hành khách nội địa đang được thực hiện theo cơ chế giá linh hoạt, gồm dải giá với nhiều mức giá từ thấp đến cao tùy theo điều kiện vé, thời điểm xuất vé và tình hình thị trường.

Việc điều chỉnh khung giá dịch vụ hành khách không có nghĩa là các hãng hàng không tăng giá vé bất hợp lý, mà sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hãng tiếp tục thực hiện chính sách giá vé linh hoạt, để một mặt có thể bù đắp chi phí tăng thêm do giá dầu tăng, mặt khác có điều kiện cải thiện chất lượng dịch vụ tương xứng với giá vé cho đối tượng khách có khả năng chi trả cao, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng, đồng thời bảo đảm các quy định về giá bán hiện hành.

Hãng hàng không Vietravel Airlines cũng kiến nghị các cơ quan quản lý đẩy nhanh gói hỗ trợ tín dụng cho doanh nghiệp hàng không, bởi hiện tại, dòng tiền của ngành hàng không bị cạn kiệt sau thời gian dài “ngủ đông”. Nếu không có sự hỗ trợ của Nhà nước, các doanh nghiệp hàng không chắc chắn sẽ gặp rủi ro thanh khoản như nợ ngắn hạn, nợ nhà cung cấp, trả lương cho người lao động,... Hãng kiến nghị Chính phủ tung gói hỗ trợ tín dụng cho doanh nghiệp hàng không vay, lãi suất 0% hoặc lãi suất ưu đãi với thời gian trả nợ dài hạn 3-5 năm; miễn thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2022, giảm thuế VAT xuống mức 5% để kích thích thị trường. 

Đưa ra các kế hoạch để ứng phó với giá xăng dầu tiếp tục xu hướng tăng, ngoài việc cắt giảm chi phí nội tại của hãng bay, đại diện VABA và các hãng hàng không kiến nghị Chính phủ hỗ trợ như tăng mức giảm một số loại thuế, phí đối với ngành hàng không. Theo đó, kiến nghị Bộ Tài chính, Bộ Giao thông vận tải và các cơ quan chức năng xem xét, điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu đối với nhiên liệu hàng không xuống 0% (hiện áp mức 7%) và giảm thuế môi trường về 1.000 đồng/ lít; áp dụng kiến nghị từ nay đến hết năm 2022. Đối với các khung giá dịch vụ chuyên ngành hàng không, đề nghị hỗ trợ giảm 50% giá/phí cho đến hết năm 2022.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hàng không Việt Nam (VABA) Bùi Doãn Nề cho rằng, các hãng hàng không Việt Nam vừa trải qua hơn 2 năm đại dịch đầy khó khăn, chưa kịp phục hồi; trong khi đó, chi phí phát sinh do khôi phục lại thị trường và phòng, chống dịch đã tăng rất cao, giờ lại bị sức ép lớn từ xăng dầu tăng, đây là thách thức với các hãng bay. Việc tăng giá nhiên liệu có lý do khách quan, tại thị trường quốc tế, các hãng bay được phép tăng phụ thu minh bạch khi giá nhiên liệu gia tăng bất thường cao trên 20% thì giá phụ thu nhiên liệu điều chỉnh tăng tương ứng.