Gió bên bờ vịnh

Tôi giấu nỗi sợ hãi trong lòng bàn tay. Nỗi sợ hãi phập phồng khiến bàn tay tôi luôn ứa mồ hôi, lạnh và ướt.

Minh họa: ĐỖ HOÀNG TƯỜNG
Minh họa: ĐỖ HOÀNG TƯỜNG

“Anh sợ lắm”.

Tin nhắn ngập ngừng mãi trong máy tôi không gửi được sang Nguyên bởi chiếc điện thoại đang thoi thóp những nhịp cuối cùng trước khi cạn kiệt pin rồi tắt lịm. Lúc đó tôi bị tắc đường ở ngã tư Hàng Xanh, chung quanh kín đặc toàn người. Thành phố chạng vạng chiều chật chội đến nỗi tưởng như tất cả mọi thứ từ sâu trong ngóc ngách đều tuôn cả ra đường, tôi ngẩng đầu lên hớp hớp chút ít không khí để thở như con cá mắc cạn, đột nhiên nhìn thấy một đám mây trắng khổng lồ trôi qua ngang trời.

Cũng khoảnh khắc ấy sâu trong rặng núi trơ trụi phía tây cao nguyên Xư Công Lê, con voi trắng đã tiến tới bên mép vực. Nó quay thân mình nặng nề lại để nhìn bình nguyên bao la trải ra dưới ánh tà dương đỏ ối, huơ vòi lên cao rống một tiếng dài nửa như giận dữ, nửa như than khóc rồi từ từ lui bước.

Tôi thoáng rùng mình. Cảm giác đó lướt qua rất nhanh bởi tiếng còi xe gắt gỏng phía sau. Chen chúc trong dòng chảy ngờm ngợp cho tới khi đến được phòng khám của bác sĩ Trương thì cơ thể tôi tê cứng như được phủ trong một lớp chì xám xịt.

Vị bác sĩ đã đợi sẵn ở đó theo đúng lịch hẹn, trông ông có vẻ mệt mỏi với gương mặt tái nhợt. Ông ngồi trầm ngâm trước tập hồ sơ, nhíu mày nói thật chậm:

- Tôi rất lấy làm tiếc, kết quả xét nghiệm mới nhất cho thấy tình hình vẫn không có gì tiến triển. Vấn đề của anh không chỉ ở sinh lý mà còn là tâm lý.

Bàn tay tôi lại trở nên lạnh ngắt, các ngón tay giật giật, duỗi ra rồi buông thõng xuống. Nỗi sợ hãi trong tay bắt đầu rỉ nước. Ngay cả đêm tân hôn nó vẫn rên rỉ như thế giữa những ngón tay khép chặt khiến tôi và Nguyên vật lộn trong tuyệt vọng mà chẳng thể có cách nào đến với nhau. Không còn nghe được vị bác sĩ đáng kính nói tiếp những câu gì, tôi nhìn ra màn mưa mịt mù bên ngoài khung cửa sổ phòng khám, nghĩ đến một ngày xa xôi nào đó rữa nát dưới mưa mình sẽ chẳng để lại gì ngoài những hại bụi.

***

Khi tôi lên lớp tám, ông nội bắt đầu yếu nên bố tôi quyết định không cho ông ở quê nữa mà đón lên thành phố để tiện chăm sóc. Bố mẹ bận rộn suốt cả ngày, sợ ông buồn nên bố giao cho tôi nhiệm vụ đi học về là lên phòng đọc báo và kể chuyện cho ông nghe. Đó thật sự là một công việc chán ngắt so với niềm say mê mặc quần đùi chạy rông đá bóng với lũ bạn ngoài hè phố. Thế nhưng bố dễ dàng thuyết phục tôi bằng cách dúi vào tay một tờ tiền xanh xanh, ngay lập tức sức mạnh của tờ tiền mỏng mảnh đó nhấc chân tôi qua mười bảy bậc cầu thang để lên căn gác nhỏ của ông nhẹ bẫng.

Hôm đầu tiên tôi hăm hở hoàn thành công việc của mình bằng cách đọc một mạch từ đầu tới cuối bốn trang báo chẳng bỏ sót chữ nào. Sau đó tôi tiếp tục thao thao kể cho ông nghe một mớ chuyện lượm lặt được đâu đó. Đến khi ngừng lại nuốt nước bọt khan, tôi chợt nhận ra ông tôi thôi không lắc lư mình trên chiếc ghế xích-đu cũ kỹ nữa mà ngồi lặng đi. Những nếp nhăn trên mặt ông bị xô lệch trong tiếng nấc nghèn nghẹn, từ trong hốc mắt già nua mờ đục, một giọt nước mắt chảy ra chầm chậm lăn qua vết sẹo nơi gò má.

Tối đó ông buồn bã đến nỗi hầu như không ăn. Cả nhà tôi cuống quýt cả lên. Bố cau mày nhìn tôi, tôi tái mét mặt nói con chỉ lên chỗ ông làm như bố dặn. Sau khi suy nghĩ rất lâu, bố thở dài bảo: Con khờ dại quá. Từ giờ hãy chỉ kể cho ông nghe những thứ đẹp đẽ thôi, hiểu không.

Bố quyết định đưa cho tôi thêm một tờ tiền xanh xanh nữa để ngày ngày tô lại mầu cho thế giới trước khi mang đến chỗ ông. Tôi vừa kể chuyện vừa lấm lét nhìn ông, mồ hôi rịn ra ướt đẫm cả mấy ngón tay.

Thi thoảng ngẩng đầu lên để nghỉ, tôi thảng thốt bắt gặp ông đang chăm chú nhìn tôi, ánh mắt người già lạ lùng như sương khói.

Những câu chuyện lộn ngược theo tôi vào trong giấc ngủ chập chờn. Nửa đêm giật mình tỉnh dậy, tôi nhận ra có một nỗi sợ hãi cựa quậy trong lòng bàn tay dấp dính. Tôi chạy vào phòng tắm mở vòi nước thật mạnh rồi dùng xà-phòng chà xát nhưng nó vẫn bám vào đó không trôi. Tôi mang theo nỗi sợ hãi đến trường, nó lớn dần trong lòng bàn tay phả ra hơi thở lạnh toát.

***

Ngôi nhà tôi và Nguyên ở nằm bên con đường dẫn ra bờ vịnh Gió, nơi đây từng có những bức tường được sơn phủ rực rỡ nhưng mưa nhiều quá nên ngày nay đã bị bạc mầu. Chúng tôi thường đi ngủ lúc mười một giờ đêm, khung cửa sổ hướng về phía biển mở ra đủ để nghe tiếng sóng rì rầm nhè nhẹ.

“Hôm nay anh đã gặp bác sĩ Trương chưa?”.

“Anh đến rồi. Ông ấy nói mọi thứ đều ổn cả”.

“Vậy chuyện này xảy ra do đâu”.

“Giá mà anh biết được”. Tôi ôm nàng vào lòng. “Tại trời mưa nên những con cò ướt cánh chưa mang trẻ con đến cho chúng ta”.

Im lặng đến nỗi tôi nghe thấy tiếng thở khe khẽ của nỗi sợ hãi trong lòng bàn tay.

“Anh biết không, trên cao nguyên Cư Xông Lê có một chú voi con ba tháng tuổi bị sa lầy vừa được cứu hộ thành công. Thế nhưng sau đó người ta nỗ lực cho nó tái nhập đàn đến năm lần đều bị bầy voi rừng từ chối”.

“Tại sao”.

“Họ nói rằng bầy voi rừng vẫn quanh quẩn ở đó nhưng hễ voi con chạy lại gần thì cả đàn bỗng gào rú lên đầy giận dữ rồi kiên quyết không cho nó đi theo. Có lẽ vì chú voi con đã tiếp xúc với con người nên mang theo mùi lạ”.

“Ngay cả voi mẹ cũng bỏ rơi con mình sao, anh cứ tưởng chúng là giống loài tinh khôn và tình nghĩa”.

“Chúng nghi ngờ con người”.

“Lẽ ra chúng nên tin tưởng ở con người”.

Gió bắt đầu hú lên từ góc bên kia bờ vịnh, sóng ầm ì dội vào vách đá vọng về tiếng biển đang rạn vỡ. Ngày mới yêu chúng tôi vẫn thường thức trắng bên nhau trong những đêm biển động, Nguyên nói rằng tiếng sóng làm em nhớ đến cơn gió xạc xào lướt qua những cánh rừng trên Xư Công Lê. Ở đó em từng có thời thơ ấu bình yên cho đến khi cơn hạn khua cái lưỡi đỏ lòm thèm khát khắp cao nguyên. Rừng bị đốn trụi, nước ngầm khô kiệt, đất đai bạc màu, bỏ lại sau lưng rẫy cà-phê chết đứng giữa trời cha mẹ dắt em lang thang kiếm sống cho đến khi bước chân lưu lạc dừng lại nơi thành phố.

***

Năm tôi học lớp mười hai thì ông đã yếu đến mức hầu như phải nằm liệt trên giường. Hai tai ông điếc đặc từ lâu nên bố nhận thấy không còn cần thiết đặt vào tay tôi những tờ tiền xanh xanh vào mỗi buổi chiều nữa. Có một hôm trung tâm ngoại ngữ tổ chức thi xong nên được về sớm hơn mọi khi, ngang qua phòng bố mẹ, tôi dừng lại vì nghe thấy tiếng cãi nhau rất gay gắt.

- Tôi không thể chịu nổi bộ mặt giả dối của anh nữa. Chỉ cần thằng Khang vào đại học là ngay lập tức tôi sẽ ly hôn.

- Cô nghĩ tôi muốn sống với con người mưu mô như cô chắc. Đừng tưởng tôi không biết việc cô lợi dụng uy tín của cha tôi để huy động bao nhiêu vốn cho những dự án ma - Bố tôi rít lên - Tôi xin thề là nếu cha tôi chết vào tối nay thì ngay sáng mai tôi sẽ đưa cô ra tòa đường ai nấy đi cho rảnh nợ.

- Thế anh cho rằng tôi bỏ qua chuyện anh dùng tiền kiếm được của tôi để bao nuôi lũ con gái đú đởn bên ngoài là vì cái gì chứ?

Tiếp theo là những tiếng động nối tiếp nhau của đồ vật bị ném xuống nền nhà, tiếng thanh mỏng của bình pha-lê Đức, tiếng trầm đục của bình sứ Trung Hoa kiểu cổ, tiếng ngân rền của bình bạc Hà Lan. Chắc hẳn những tiếng động này đã âm thầm hiện hữu trong nhà từ lâu nhưng tôi không hề hay biết vì mọi mảnh vỡ đều được dọn đi gọn ghẽ.

Tôi run rẩy bước qua mười bảy bậc cầu thang lên tầng gác mái. Ông nằm im trên giường, người hơi quay về bên ngoài cửa sổ. Ở đó hình như có một đám mây trắng ngập ngừng bay qua. Tôi ngồi xuống chiếc ghế xích-đu cũ kỹ những ngày trước ông vẫn hay ngồi, cầm tờ báo lên và chậm rãi kể cho ông nghe về những điều xảy ra ồn ã ngoài kia.

Gió bên bờ vịnh ảnh 1

Đọc hết bốn trang báo, tôi đột nhiên muốn khóc. Cuộc sống thật mỏi mệt biết bao khi ta mười tám tuổi, rồi ngày mai tôi phải làm sao để bước qua những mảnh vỡ lộn xộn dưới nhà mà chân không tứa máu. Giá như tôi có thể ở đây mãi mãi với ông, giữa những đám mây trắng bay ngang trời và ký ức về thế giới của những người anh hùng, những người chính trực. Tôi nghe thấy tiếng ông cựa mình khe khẽ trên giường. Bên ngoài cửa sổ, đám mây trắng đã tan đi từ lâu, cơn gió thổi qua bình nguyên cũ mang đến mùi thơm xa xôi của những loài hoa dại. Ông chớp chớp đôi mắt mờ đục lấp loáng như đọng nước, khó nhọc đưa cánh tay chằng chịt vết lấy ven lên nắm lấy tay tôi. Tôi để yên bàn tay mình trong tay ông ấm nóng.

***

Ngày tiễn ông về với cát bụi, tôi gục đầu vào vai Nguyên bật khóc. Ông chọn cho mình một góc khiêm nhường để đặt lọ tro nơi ngôi chùa cổ. Đống báo cũ chất chồng trên căn gác nhỏ được mang ra đốt, tôi hóa vàng những phận người xuôi ngược, những gương mặt lẫn lộn trắng đen, những khóc cười thoảng qua cõi nhân gian mù mịt.

Ba tháng mười ngày sau khi ông nội mất, tôi quyết định rời đi.

“Để xem mày sống như thế nào khi không có tao”. Bố tôi lạnh lùng nói.

“Mẹ phải cực nhọc biết bao mới sinh ra con”. Mẹ tôi ôm mặt.

Sự thật thì chẳng có cánh cò nào mang trẻ em qua cửa sổ những ngôi nhà. Tôi được sinh ra từ một con giống của bố đã được lọc kỹ càng trong phòng khám tư cùng với quả trứng tẩm đẫm hóa chất của những lần kích trứng đau đớn trên bụng mẹ. Đã rất lâu rồi bố mẹ tôi không ngủ cùng nhau và sự ra đời của tôi từ trong ống nghiệm chẳng thể nào kéo họ xích lại gần thêm chút nào trên chiếc giường lớn đã chia thành hai nửa.

Nguyên lặng lẽ nắm tay tôi. Chúng tôi vay vốn đầu tư khởi nghiệp bằng cách thiết kế các mẫu túi gửi cho xưởng đan cói, sau đó nhận túi mộc về vẽ lên các hình ảnh độc đáo rồi bán cho các cửa hàng lưu niệm. Công việc làm ăn ngày càng thuận lợi, chúng tôi vay thêm tiền mở rộng nhà xưởng, thuê thêm nhân công, mở một trang web để tìm kiếm các hợp đồng với khách nước ngoài. Chiều chiều trong căn phòng trọ nhỏ bên bữa cơm đạm bạc, hai chúng tôi cùng nghĩ về ước mơ sẽ đưa đồ thủ công mỹ nghệ đến với bạn bè khắp nơi trên thế giới.

Thế rồi một vụ cháy lớn đột ngột xảy ra.

Nó xảy ra ngay khi lô hàng cực lớn dành cho đối tác Nhật Bản sử dụng trong một hội nghị xúc tiến đầu tư đã đóng gói chờ xuất xưởng. May mắn không có thiệt hại về người nhưng toàn bộ những gì chúng tôi vừa gây dựng nên đã bị thiêu rụi, cộng với khoản tiền đền bù hợp đồng lên đến con số khổng lồ so với khả năng hiện có, hai chúng tôi bỗng chốc nợ nần chồng chất.

Bố đến tìm tôi, đưa ra đề nghị giúp đỡ đổi lại việc tôi đảm nhận một vị trí ông đã dành sẵn ở công ty. “Quay lại trong vòng tay bố đi, tất cả cơ nghiệp này thuộc về con”. Bố nở nụ cười bao dung của kẻ chiến thắng. Tôi ngậm ngùi gấp chiếc áo đầy mầu vẽ xuống đáy rương, khoác lên mình bộ vest lịch lãm, trở lại làm đứa trẻ lớp tám ngày xưa ngoan ngoãn nghe theo những điều bố dạy. Đêm đêm mình tôi úp mặt vào hai bàn tay nghe nỗi sợ hãi phập phồng nức nở giữa bốn bức tường lặng câm.

***

Gió tiếp tục nổi lên bên kia bờ vịnh.

“Tay anh lạnh quá”.

“Anh bị như thế này từ lâu rồi”.

“Không phải đâu. Anh còn nhớ hồi chúng mình còn cùng nhau vẽ tranh lên túi để bán chứ, lúc đó mỗi khi nắm tay em đều thấy anh thật ấm áp”.

Tôi chợt nghĩ về khoảng thời gian ngắn ngủi nỗi sợ hãi biến mất khỏi bàn tay mà lòng ngập tràn nuối tiếc. Công ty của bố đang bị điều tra vì rất nhiều sai phạm. Trong hàng trăm bài báo, tôi đọc thấy một đoạn viết về việc giám đốc từng trả tiền để thuê người thiêu rụi một xưởng gia công túi cói vẽ tranh xuất khẩu mà chưa rõ được nguyên nhân. Bố tôi không xác nhận cũng không phản đối.

“Chỉ cần con biết nghe lời, mọi thứ rồi sẽ ổn”. Bố gọi tôi vào phòng, thầm thì cẩn trọng. Bố mẹ đã ly hôn để mẹ kịp xin được thẻ định cư nước ngoài trước khi mọi chuyện có nguy cơ vở lỡ. Tài sản sẽ được tẩy trắng sạch sẽ để sang tên cho tôi, đó là cố gắng cuối cùng của bố mẹ để bảo đảm cho tôi tiếp tục có một cuộc sống tốt đẹp theo cách nghĩ của hai người. Bố tôi im lặng dõi theo cơn gió gầm gừ quét qua vịnh biển, hai bàn tay nắm chặt.

“Em nghĩ đàn voi rừng có lý do nên mới từ chối nhận lại voi con. Chắc chúng cho rằng voi con sẽ an toàn ở trung tâm bảo tồn hơn là lang thang trong những cánh rừng chật chội đầy cạm bẫy”.

“Nếu đúng như thế thì thật là đáng thương. Anh hy vọng chú voi con sẽ được cứu sống”.

“Em hy vọng chúng mình sẽ có một đứa con”.

Nguyên quay mặt về phía biển, tôi quay sang cùng nỗi sợ hãi vẫn còn đang thức. Cũng giống như tôi, áng sử thi đẹp đẽ Nguyên từng nghe được trên cao nguyên Xư Công Lê thủa nhỏ không thể nào ru nỗi sợ hãi ngủ yên. Tôi lắng tai nghe tiếng con voi trắng rống lên buồn bã khi chiều tắt nắng, nghĩ đến một ngày nào đó chúng ta cũng sẽ giống như những sinh vật tội nghiệp kia, bị săn đuổi nên căng thẳng tới mức không thể làm tình và sinh đẻ, hoàn toàn mất bản năng giống loài, chỉ còn là những cỗ máy vô hồn cõng trên lưng gánh nặng nhọc nhằn vì đã trót sinh ra lạc chỗ.

Nỗi sợ hãi mở mắt chằm chằm nhìn tôi, nếu ngày mai tôi đưa hai bàn tay ra phơi trước ánh sáng chắc chắn nó sẽ phải bỏ đi. Tôi sẽ dành những năm tháng rộng dài về sau để nắm tay Nguyên bằng bàn tay ấm áp.

Ở trên kia, có lẽ ông tôi đã hóa thành làn mây trắng.

LỜI BÌNH CỦA NHÀ VĂN NGUYỄN QUANG THIỀU

Những đoạn tưởng rời rạc chứa đầy cảm giác hững hờ, mệt mỏi lại gắn kết lại với nhau tạo nên một câu chuyện ám ảnh, cuốn hút đã lột tả tận cùng những vô cảm trong cuộc sống này. Căn bệnh làm cho con người trở nên tồi tệ và hủy diệt những năng lực sống chính là sự vô cảm. Nhưng ở đâu đấy quanh cuộc sống, luôn có một bàn tay vừa vô hình, vừa hiện hữu đưa về phía con người để mang cho họ sự ấm nóng và dẫn họ đi tới những giá trị đích thực của kiếp người.

Một người già nằm nghe đọc báo, một con voi rừng rống lên buồn bã, một đám mây trắng trôi qua, một bàn tay luôn rỉ mồ hôi, sự thật ra đời của một con người..., là những chi tiết độc đáo mà tác giả dựng lên và gắn kết chúng thật điêu luyện bằng một sợi dây vô hình là trí tưởng tượng và khả năng trực giác. Truyện ngắn này minh chứng một điều quan trọng nhất của nghệ thuật sáng tạo: cái nhìn riêng biệt của nhà văn trong một hiện thực chung mà ai cũng được chứng kiến.