Đóng góp thực chất và hiệu quả vào công việc chung của ASEAN

Phóng viên: Hội nghị các Nhà lãnh đạo ASEAN lần này diễn ra trong bối cảnh đặc biệt. Xin Thứ trưởng cho biết Việt Nam tham gia Hội nghị có ý nghĩa như thế nào và đã có những đóng góp nổi bật gì vào kết quả Hội nghị?
 
 Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng: Đúng là Hội nghị diễn ra trong bối cảnh nhiều nước trong khu vực đang phải chống chọi các đợt bùng phát dịch mới rất phức tạp. Mặc dù vậy, các nhà lãnh đạo ASEAN vẫn quyết tâm gặp mặt trực tiếp, cho thấy cam kết và nỗ lực rất lớn của các nước thành viên, vượt lên khó khăn, cùng chung tay xử lý những vấn đề cấp thiết đang nổi lên mà ASEAN phải đối mặt.
 
 Đối với Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính quyết định tham dự Hội nghị chỉ sau khi nhậm chức chưa đầy 20 ngày, thể hiện tinh thần chủ động, tích cực và đóng góp trách nhiệm của Việt Nam trong ASEAN. Với vị thế Việt Nam có được trong ASEAN, nhất là sau nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN năm 2020, là thành viên ASEAN duy nhất trong Hội đồng Bảo an (HĐBA) Liên hợp quốc (LHQ) và đang là Chủ tịch HĐBA tháng 4-2021, sự tham gia, đóng góp của Việt Nam được cộng đồng quốc tế và khu vực rất trông đợi. Đoàn Việt Nam do Thủ tướng Phạm Minh Chính dẫn đầu đã đáp ứng được kỳ vọng đó. Chúng ta tham gia, đóng góp tích cực, thực chất trên nhiều nội dung của Hội nghị, đúng với tinh thần của một thành viên có trách nhiệm, nỗ lực vì công việc chung của “đại gia đình ASEAN”.
 
 Các ý kiến, đề xuất của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hội nghị nhận được sự đồng tình và chia sẻ cao từ lãnh đạo các nước ASEAN, đáp ứng trúng những quan tâm và ưu tiên của ASEAN lúc này, nhất là về kiểm soát dịch Covid-19, thúc đẩy phục hồi và cách thức ứng phó hữu hiệu với các vấn đề nảy sinh. Thủ tướng cũng đã khéo léo thúc đẩy các kết quả đạt được trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN năm 2020 của Việt Nam và kết hợp lồng ghép các vấn đề Việt Nam có lợi ích như Biển Đông, Mê Công trong các định hướng hợp tác của ASEAN. Thủ tướng đề nghị ASEAN cần quan tâm đến vấn đề thu hẹp khoảng cách phát triển ở các tiểu vùng, trong đó có Mê Công, bảo đảm không vùng, miền nào bị bỏ lại phía sau, nhất là trong bối cảnh các tác động của dịch Covid-19 đang làm giãn rộng khoảng cách phát triển trong ASEAN. Để giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN trong môi trường chiến lược diễn biến phức tạp, Thủ tướng nhận định, lòng tin và thiện chí của các bên cần được thể hiện bằng các hành động thực tế, tránh các hành động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình. Thủ tướng nhấn mạnh, ASEAN cần duy trì lập trường nguyên tắc về vấn đề Biển Đông, trong đó có duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không, tuân thủ luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả.
 
 Chia sẻ quan điểm của các nhà lãnh đạo ASEAN về các vấn đề quốc tế, khu vực đang được quan tâm, trong đó có tình hình Mi-an-ma, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định tôn trọng nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước, song với tinh thần đoàn kết của một Cộng đồng, ASEAN không thể thờ ơ trước các vấn đề nảy sinh tác động đến ổn định và phát triển chung của khu vực. Các đề xuất của Thủ tướng về cách thức ASEAN tham gia hỗ trợ Mi-an-ma rất phù hợp với ý kiến chung của các nhà lãnh đạo ASEAN. Đó là cần cử đại diện của ASEAN tới Mi-an-ma tìm hiểu tình hình thực tế, tiếp xúc với các bên, thúc đẩy đối thoại, tìm giải pháp, song song với việc tăng cường các nỗ lực trợ giúp nhân đạo cho người dân. Đề cập các nỗ lực của Việt Nam trong vai trò Ủy viên không thường trực và Chủ tịch HĐBA tháng 4-2021 nhằm duy trì trao đổi cân bằng về Mi-an-ma, Thủ tướng đề nghị các nước ASEAN và Mi-an-ma phối hợp chặt chẽ cùng Việt Nam để vận động các đối tác ủng hộ vai trò của ASEAN thúc đẩy tìm ra giải pháp phù hợp, khả thi, căn bản, thực chất cho vấn đề Mi-an-ma.
 
 Tựu trung lại, có thể nói, những đóng góp vừa mang tính chiến lược, vừa thực chất, hiệu quả của Việt Nam qua phát biểu của Thủ tướng tại Hội nghị đã cùng với các thành viên ASEAN tiếp tục khẳng định hình ảnh, dấu ấn của Việt Nam trong ASEAN, cùng các nước thành viên góp phần quan trọng làm nên thành công ngoài mong đợi của Hội nghị các Nhà lãnh đạo ASEAN lần này, hoạt động cấp cao trực tiếp đầu tiên của ASEAN trong năm 2021 và sau 18 tháng ASEAN phải chuyển các hội nghị sang hình thức trực tuyến do tình hình dịch Covid-19.
 
 Phóng viên: Trong thời gian Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ đã có các hoạt động song phương với lãnh đạo các nước. Xin Thứ trưởng cho biết ý nghĩa và kết quả của các hoạt động này?
 
 Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng: Chỉ trong thời gian rất ngắn, chưa đầy hai ngày, bên cạnh việc tham dự Hội nghị các Nhà lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có hàng loạt các hoạt động song phương với lãnh đạo các nước ASEAN, như Tổng thống In-đô-nê-xi-a Giô-cô Uy-đô-đô (chủ nhà Hội nghị các Nhà lãnh đạo ASEAN), Quốc vương Bru-nây Đa-rút-xa-lam Ha-gi Hát-xa-nan Bôn-ki-a (Chủ tịch ASEAN năm 2021), Thủ tướng Cam-pu-chia Hun Xen, Thủ tướng Xin-ga-po Lý Hiển Long và Thủ tướng Ma-lai-xi-a Mu-hi-đin Y-a-xin. Ngoài ra, bên lề Hội nghị, Trưởng đoàn các nước khác như Lào, Thái-lan, Phi-li-pin và Mi-an-ma đã gặp chào, chúc mừng Thủ tướng trên cương vị mới và bày tỏ mong muốn Thủ tướng quan tâm thúc đẩy quan hệ giữa Việt Nam với các nước.
 
 Thông qua hoạt động tiếp xúc đối ngoại cấp cao đầu tiên của Thủ tướng với các đối tác quan trọng trong ASEAN, chúng ta đã khẳng định đường lối đối ngoại của Đại hội XIII của Đảng coi trọng phát triển quan hệ hợp tác, hữu nghị, truyền thống với các nước láng giềng và ASEAN. Đây cũng là dịp để Thủ tướng tiếp xúc trực tiếp và thiết lập quan hệ với các lãnh đạo cấp cao các nước trong khu vực.
 
 Các cuộc hội đàm, hội kiến diễn ra trong không khí thân tình, cởi mở, chân thành. Lãnh đạo các nước chúc mừng Thủ tướng Phạm Minh Chính được Quốc hội tín nhiệm bầu vào trọng trách mới, đánh giá cao vai trò, vị thế của Việt Nam và chúc mừng các thành tựu của chúng ta trong phòng, chống Covid-19 cũng như duy trì đà phát triển kinh tế.
 
 Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trao đổi với lãnh đạo các nước nhiều vấn đề chiến lược với tầm nhìn và định hướng quan trọng cho quan hệ với các nước, cũng như những biện pháp rất cụ thể, thực chất nhằm thúc đẩy hợp tác toàn diện, hiệu quả nhất. Thủ tướng và lãnh đạo các nước nhất trí nhiều biện pháp thúc đẩy hợp tác song phương hiệu quả, thực chất, nhất là về kinh tế, thương mại, đầu tư, thiết thực hỗ trợ nỗ lực phục hồi sau đại dịch Covid-19. Các mục tiêu cụ thể đã được nhất trí, như tăng gấp đôi kim ngạch thương mại hai chiều với Bru-nây, sớm đưa thương mại hai chiều với In-đô-nê-xi-a lên 10 tỷ USD, với Ma-lai-xi-a lên 15 tỷ USD...; hỗ trợ tháo gỡ khó khăn và tạo điều kiện cho doanh nghiệp mở rộng thương mại và thu hút đầu tư; nối lại đường bay và thiết lập hành lang đi lại an toàn; đẩy mạnh hợp tác về giáo dục - đào tạo, nông - ngư nghiệp, môi trường - biến đổi khí hậu, hợp tác biển và đại dương, trong đó có thực thi pháp luật trên biển...
 
 Thủ tướng cũng nhất trí với lãnh đạo các nước phối hợp chặt chẽ và ủng hộ nhau tại các diễn đàn quốc tế, trong đó có củng cố vai trò trung tâm của ASEAN cũng như tăng cường quan hệ gắn kết giữa ASEAN với LHQ. Trao đổi về các vấn đề an ninh, chiến lược khu vực và quốc tế cùng quan tâm, Thủ tướng đã khẳng định lập trường nhất quán của Việt Nam trong vấn đề Biển Đông, nhấn mạnh tầm quan trọng của tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982.
 
 Cũng nhân dịp này, Thủ tướng đề nghị các nước tiếp tục tạo điều kiện hỗ trợ cộng đồng người Việt Nam sinh sống và làm ăn ở nước sở tại, nhất là bảo đảm an toàn, phòng, chống dịch Covid-19, tạo điều kiện quá cảnh và tổ chức chuyến bay đưa người Việt Nam về nước trong bối cảnh tình hình dịch bệnh tại một số nước trong khu vực đang diễn biến phức tạp.
 
 Có thể nói kết quả các hoạt động song phương lần này tạo nền tảng vững chắc cho việc triển khai chính sách đối ngoại của ta với các đối tác quan trọng ngay từ đầu nhiệm kỳ của Chính phủ mới, đồng thời là khởi đầu tích cực, góp phần tạo dựng quan hệ hợp tác, hữu nghị và thân thiện giữa Thủ tướng với lãnh đạo các nước ASEAN.
 
 Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Thứ trưởng.