Tại Hội nghị, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) đã được mời trình bày về nỗ lực ứng phó Covid-19 và tình hình phục hồi kinh tế toàn cầu.
Các nhà lãnh đạo các nước hoan nghênh kết quả đạt được trong triển khai Kế hoạch hành động Manila giai đoạn 2018-2022, và chỉ đạo phối hợp xây dựng kế hoạch hành động mới cho giai đoạn tiếp theo phù hợp với tình hình, ưu tiên các nỗ lực ứng phó đại dịch, hướng đến phát triển xanh và bền vững.
Trên nền tảng tạo dựng hơn 15 năm qua, phát huy thế mạnh là khu vực có vị trí chiến lược chiếm 54% dân số và 62% tổng GDP toàn cầu, các nước nhấn mạnh, EAS cần tiếp tục là diễn đàn hàng đầu do ASEAN dẫn dắt, là nơi các lãnh đạo đối thoại, trao đổi về các vấn đề chiến lược của khu vực.
Trước tình hình đại dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, các nhà lãnh đạo các nước nhất trí cần đẩy mạnh hợp tác đa phương, khu vực và quốc tế trong giải quyết các thách thức nổi lên, ứng phó hiệu quả Covid-19, duy trì và thúc đẩy liên kết kinh tế, trao đổi thương mại và đầu tư, khôi phục và ổn định chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu, hướng tới phục hồi toàn diện và bền vững.
Các nhà lãnh đạo nhất trí EAS cần đóng góp hiệu quả cho các nỗ lực bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định khu vực. Các nước nhấn mạnh tầm quan trọng của bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không, xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, hữu nghị và hợp tác; kiềm chế không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình, không quân sự hóa, không sử dụng và đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS).
Các nước kêu gọi ASEAN và Trung Quốc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS. Các đối tác EAS hoan nghênh và khẳng định tiếp tục ủng hộ vai trò và những nỗ lực của ASEAN nhằm thúc đẩy đối thoại, hòa giải, hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp sớm ổn định tình hình.
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh EAS cần tiếp tục phát huy vai trò và giá trị chiến lược thúc đẩy hành xử minh bạch, đối thoại thẳng thắn, tạo dựng lòng tin, giúp hài hòa các khác biệt, tăng cường chia sẻ trách nhiệm góp phần gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác cùng phát triển ở khu vực và trên thế giới. Thủ tướng đề nghị các nước cần chung tay quản lý những thay đổi một cách phù hợp, hiệu quả, đề cao hợp tác đa phương, hài hòa chính sách, phối hợp hành động để ứng phó hiệu quả với các thách thức đang nổi lên, ngăn ngừa nguy cơ bất ổn và thúc đẩy phát triển, phục hồi bền vững, nhất là về kinh tế - xã hội sau đại dịch.
Trên tinh thần đó, Thủ tướng đề nghị các đối tác EAS, với nền y học tiên tiến, đẩy mạnh hợp tác nâng cao năng lực y tế, tạo thuận lợi cho tiếp cận đầy đủ, kịp thời vaccine và thuốc điều trị Covid-19, xây dựng cơ chế chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và nâng cao năng lực cảnh báo sớm. Nhân dịp này, Thủ tướng khẳng định ủng hộ một cam kết quốc tế về các biện pháp y tế để chống dịch trên toàn cầu.
Nhấn mạnh các nỗ lực đẩy nhanh phục hồi kinh tế với người dân và doanh nghiệp là trung tâm và là chủ thể, Thủ tướng đề nghị ASEAN và các đối tác phối hợp tăng cường cơ hội tiếp cận và mở rộng thị trường của nhau, xuất khẩu và chuyển giao công nghệ số, công nghệ xanh, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy phục hồi đồng đều, bền vững và bao trùm ở khu vực, và gắn kết với chống biến đổi khí hậu, phát triển xanh, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn và kinh tế bao trùm.
Thủ tướng kêu gọi các quốc gia đề cao tinh thần trách nhiệm, hành xử phản ánh đúng cam kết, tôn trọng lẫn nhau, thúc đẩy hợp tác đa phương, thượng tôn pháp luật, duy trì quan hệ quốc tế lành mạnh, tránh làm ảnh hưởng đến hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực. Duy trì hòa bình và ổn định tại khu vực, bảo đảm an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không tại Biển Đông là lợi ích chung và cần có sự chung tay đóng góp của tất cả các nước. Theo đó, các quốc gia cần tự kiềm chế, tránh các hành động đơn phương có thể làm phức tạp tình hình, giải quyết các tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, thông qua đối thoại, theo luật pháp quốc tế, dựa trên UNCLOS. Thủ tướng kêu gọi nỗ lực thực hiện đầy đủ DOC, thúc đẩy đàm phán xây dựng COC hiệu lực, hiệu quả, thực chất phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS, khuôn khổ điều chỉnh các hành vi, hoạt động trên biển và đại dương.
Kết thúc Hội nghị, các lãnh đạo EAS đã thông qua các Tuyên bố EAS về các chủ đề: Hợp tác sức khỏe tinh thần, Phục hồi bền vững, Tăng trưởng kinh tế thông qua phục hồi du lịch.
