Đô thị hóa có thể làm gia tăng các khu ổ chuột, ô nhiễm và tội phạm

NDO - NDĐT– Trong báo cáo Giám sát toàn cầu 2013 công bố ngày 18-4, Ngân hàng Thế giới và Quỹ tiền tệ quốc tế nhận định, đô thị hóa để thực hiện mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (MDG) là việc các nước đang phát triển cần làm, nhưng nếu không quản lý tốt có thể dẫn đến gia tăng các khu ổ chuột, ô nhiễm và tội phạm.

Theo hai tổ chức này, đô thị hóa là động lực chính thúc đẩy giảm nghèo và các tiến bộ MDG. Với hơn 80% hàng hóa và dịch vụ được sản xuất tại các thành phố, các nước có mức độ đô thị hóa cao như Trung Quốc và các nước Đông Á và Mỹ la tinh khác đã giữ một vai trò quan trọng trong quá trình giảm tình trạng nghèo cùng cực trên toàn thế giới. Ngược lại, hai vùng có tỷ lệ đô thị hóa thấp nhất là Nam Á và Châu Phi Hạ Xahara, có tỷ lệ nghèo cao hơn hẳn và tiếp tục tụt hậu trong lộ trình của phần lớn các mục tiêu MDG.

“Sự khác biệt nông thôn - thành thị rất rõ rệt. Các siêu đô thị và các thành phố lớn giàu nhất và có mạng lưới dịch vụ công cộng thiết yếu tốt hơn nhiều so với những nơi khác; các thành phố nhỏ hơn, các đô thị phụ và các khu ngoại ô nghèo hơn chút ít, còn vùng nông thôn là nghèo nhất”, ông Kaushik Basu, Chuyên gia Kinh tế trưởng của WB nhấn mạnh, “Nhưng không phải cứ đô thị hóa rộng rãi là giúp giải quyết được mọi vấn đề, người nghèo tại khu vực đô thị vẫn rất cần cải thiện dịch vụ và hạ tầng kết nối họ với dịch vụ giáo dục, y tế và việc làm.”

Báo cáo cũng cho thấy, thách thức giảm nghèo và cải thiện điều kiện sống cho người nghèo tồn tại cả ở khu vực đô thị và nông thôn.

Theo đó, các thành phố lớn và các thị trấn nhỏ, nhanh chóng trở thành các khu ổ chuột lớn nhất thế giới.

Cụ thể, châu Á chiếm 61% trên tổng số 828 triệu dân sống trong khu ổ chuột trên toàn thế giới, châu Phi chiếm 25,5% và châu Mỹ la tinh chiếm 13,4%.

Các trung tâm đô thị tại các nước đang phát triển dự tính sẽ phát triển và thu hút 96% trong tổng số 1,4 tỷ người tăng thêm cho tới năm 2030.

Để đối phó với tình trạng tăng trưởng đô thị cần có một gói giải pháp về hạ tầng và dịch vụ được điều phối tốt. Chỉ khi đáp ứng được các nhu cầu thiết yếu về giao thông, nhà ở, nước sạch, vệ sinh, y tế và giáo dục thì các thành phố mới không trở thành các trung tâm nghèo khổ và mất vệ sinh, báo cáo khẳng định.

Đồng thời, hai tổ chức này cũng khuyến cáo, các nước đang phát triển cũng cần tăng cường nỗ lực phát triển khu vực nông thôn, nơi hiện có 76% trong tổng số 1,2 tỷ người nghèo thuộc các nước đang phát triển sinh sống mà chưa tiếp cận tới các dịch vụ thiết yếu quy định trong mục tiêu MDG.

Tỷ lệ nghèo nông thôn vượt xa tỷ lệ nghèo đô thị tại tất cả các vùng trên thế giới. Báo cáo cũng cho thấy, phụ nữ nông thôn chịu thiệt thòi nhất do tình trạng hạ tầng yếu kém vì họ chính là người đảm nhiệm hầu hết công việc gia đình và thường phải đi bộ rất xa để tiếp cận được với nước sạch, và trình độ giáo dục của họ cũng thấp hơn.

“Đô thị hóa là vấn đề quan trọng. Tuy nhiên, muốn tận dụng được tác động tích cực về kinh tế và xã hội của quá trình này, các nhà hoạch định chính sách cần lập kế hoạch sử dụng đất hiệu quả, đáp ứng kịp thời nhu cầu về đi lại, nhà ở và các yêu cầu về hạ tầng khác khi mật độ dân số tăng lên và thu xếp được các khoản kinh phí cần thiết cho các chương trình phát triển đô thị đó,” ông Jos Verbeek, Chuyên gia Kinh tế trưởng của WB và đồng thời là chủ biên báo cáo GMR, nói.