Sau đây là cuộc trò chuyện cùng đạo diễn Nguyễn Thước khi ông vừa mang Cánh diều Vàng từ TP Hồ Chí Minh trở về.
- Xin chúc mừng đạo diễn của “Chất xám” – bộ phim tài liệu video vừa được trao giải Cánh diều Vàng? Ông muốn chuyển tải điều gì qua “Chất xám”?
- Chúng ta đang sử dụng chất xám như thế nào, chúng ta đang phí phạm chất xám như thế nào, chúng ta đang xử sự với người tài ra sao, chúng ta đã có môi trường tốt để cho các nhà khoa học phát triển chưa? Thật sự là chúng ta đang chảy máu chất xám, hay chất xám đang nằm đâu đó trong hệ tuần hoàn của nó? Phim đặt ra một vấn đề mở như vậy để cả xã hội cùng suy ngẫm.
- Hình như ông làm phim là để đi... thi?
- Nếu như chỉ định nhăm nhăm làm phim để tranh giải thì khó mà đoạt giải gì. Tất nhiên mỗi lần được giải cũng là động lực kích thích cho tôi sáng tạo hơn nhưng đấy không phải là mục đích cuối cùng. Mà mục đích là phim làm ra có ích cho cuộc đời này không và nó mang được thông điệp gì tốt cho người xem. Đấy mới là điều quan trọng nhất.
- Kịch bản “Chất xám” đến với ông như thế nào?
- Đây là kịch bản của Phan Huyền Thư và tôi rất thích. Năm trước tôi đã làm phim “Không chỉ là thương hiệu” nói về việc xây dựng thương hiệu của Việt Nam khi nó còn mới mẻ. Năm nay tôi làm “Chất xám”. Hai phim này đều đề cập những vấn đề xã hội. Tôi có cảm giác là tôi vô tình tạo ra mạch làm phim về các vấn đề mà dư luận quan tâm, tôi đang đụng vào những vấn đề nóng bỏng.
- Vậy khi “đụng vào những vấn đề nóng bỏng” có khó không, thưa đạo diễn?
- Tất nhiên là khó rồi. Tôi phải đối mặt với hệ thống truyền thông phát triển quá mạnh và luôn được cập nhật từng ngày, từng giờ. Tôi phải tìm hướng đi riêng cho mình để khi phim tung ra không bị lạc lõng, không bị tụt hậu so với báo chí truyền thông. Nghĩa là sau tất cả thông tin mà báo chí đã đưa ra thì phim phải rút ra được điều gì đó cho người xem nó.
Lê Bá Khánh Trình - một nhân vật trong phim “Chất xám”.
- Trong phim “Chất xám” nhân vật nào làm ông ấn tượng?- Đó là Lê Bá Khánh Trình – một cái tên mà ai cũng biết khi anh đoạt điểm tuyệt đối với lời giải độc đáo trong Kỳ thi Toán quốc tế (Luân Đôn) năm 1979. Lê Bá Khánh Trình cũng là học sinh Việt Nam đoạt giải đặc biệt duy nhất từ đó đến nay. Tôi đến gặp anh ấy. Và buổi gặp đó làm cho tôi rất buồn. Tôi nghĩ nhiều về Lê Bá Khánh Trình. Tôi cứ nghĩ rằng anh ấy đã có một khởi đầu tốt như thế, anh ấy sẽ trở thành một nhà khoa học lớn nhưng bây giờ anh lại đi dạy cho những đứa trẻ năng khiếu. Nó như một vòng tròn. Bản thân Lê Bá Khánh Trình cũng được đào tạo như một thứ “gà nòi” để đi thi và bây giờ anh ấy lại quay về đào tạo những đứa trẻ như anh ấy ngày xưa. Tôi rất cảm ơn anh vì anh đã vui vẻ để tôi thực hiện bộ phim này. Tôi cũng muốn cảm ơn những nhân vật trong phim của tôi.
Dù thành công hay chưa thành công, dù hài lòng hay chưa hài lòng khi xuất hiện trên phim nhưng họ đã trở thành những lát cắt để mang lại rất nhiều nghĩ suy cho người xem.
- “Vấn đề nóng bỏng” tiếp theo mà ông sẽ đụng đến là gì?
- Tôi sẽ làm về nông thôn và nông nghiệp. Hiện nhà biên kịch Sĩ Trung đang hoàn thiện kịch bản. Đây là đề tài mà tôi ấp ủ - nó sẽ là một đề tài rất nhạy cảm, rất nóng và rất nhiều vấn đề. Nhiều tới mức mà chúng tôi đang lúng túng không biết bắt đầu từ đâu?
- Cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!
