Đẩy mạnh chuyển đổi số bằng tư duy đi tắt đón đầu, phát triển đột phá về công nghệ

Hội nghị được kết nối trực tuyến toàn quốc từ Trụ sở Chính phủ tới các bộ, ngành, cơ quan Trung ương và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Cùng dự có các đồng chí: Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Công an, Tổ trưởng Tổ công tác triển khai Đề án 06 của Chính phủ; Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông, Phó Chủ tịch Ủy ban.

Quang cảnh Hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Thực hiện các chủ trương, đường lối, chiến lược, chương trình của Đảng, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực triển khai chuyển đổi số để phát triển kinh tế-xã hội. Năm 2020 được xác định là năm khởi động chuyển đổi số quốc gia, là năm tuyên ngôn về chuyển đổi số; năm 2021 là năm tổng diễn tập chuyển đổi số khi công nghệ số được ứng dụng để phát triển các nền tảng phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19; năm 2022 là năm tăng tốc thực hiện chuyển đổi số với nhiệm vụ trọng tâm đẩy mạnh việc đưa người dân lên các nền tảng số “Make in Việt Nam”, đẩy mạnh triển khai Đề án 06.

Để tiếp tục đẩy mạnh triển khai chuyển đổi số bền vững, thực chất, đồng bộ thì dữ liệu số là yếu tố quyết định. Do vậy, chủ đề của năm 2023 - Năm quốc gia về dữ liệu số là “Tạo lập và khai thác dữ liệu số để tạo ra giá trị mới”, từ đó đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong phát triển đất nước. Năm 2023 còn là năm bản lề của giai đoạn 2021-2025.

Có một năm 2023 thành công với việc hoàn thành các mục tiêu quan trọng đã đặt ra đến năm 2025 sẽ tạo lập nền tảng mang tính quyết định đến việc hoàn thành các mục tiêu chiến lược không chỉ giai đoạn 2021-2025 mà còn cho cả giai đoạn đến năm 2030.

Nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương thời gian qua được đền đáp bằng nhiều kết quả bước đầu đáng ghi nhận, giúp nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công theo hướng “lấy người sử dụng làm trung tâm”, nâng cao hiệu quả quản lý, chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo các cấp “dựa trên dữ liệu số”, nâng cao năng suất lao động của đội ngũ công chức, viên chức người lao động của cơ quan nhà nhà nước “dựa trên nền tảng số, dữ liệu số”, đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội, tăng năng suất lao động, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Một số kết quả cụ thể năm 2022: tỷ lệ doanh nghiệp sử dụng hoá đơn điện tử đạt 100% (mục tiêu 100%); tỷ trọng doanh thu thương mại điện tử trong tổng mức bán lẻ đạt 7,5% (7%); tỷ lệ người dân từ 15 tuổi trở lên có tài khoản thanh toán đạt 66% (65%); tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến phát sinh hồ sơ đạt 80% (80%); tỷ lệ hồ sơ thủ tục hành chính nộp trực tuyến đạt 54,34% (50%); tỷ lệ doanh nghiệp sử dụng hợp đồng điện tử đạt 50% (50%); tỷ lệ hộ gia đình có internet cáp quang băng rộng đạt 75% (75); tỷ lệ doanh nghiệp vừa và nhỏ sử dụng nền tảng số đạt 30,07% (30%); tỷ lệ dân số có điện thoại thông minh đạt 85% (85%)…

Hội nghị được kết nối trực tuyến đến các tỉnh, thành phố. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Phát biểu ý kiến khai mạc hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, hội nghị quan trọng này để bàn giải pháp cụ thể, nhiệm vụ trọng tâm nhằm thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia, Đề án về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06).

Thủ tướng nêu rõ, năm 2023 là năm bản lề thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Kế hoạch 5 năm phát triển kinh tế-xã hội 2021-2025, các Nghị quyết chuyên đề của Trung ương, Quốc hội; tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, nhanh, khó lường: cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt hơn, cạnh tranh kinh tế và thương mại ngày càng phức tạp, xung đột Nga-Ukraine chưa biết khi nào kết thúc; hậu quả đại dịch Covid-19 còn phải nhiều năm nữa mới khắc phục được.

Chuyển đổi số đang là xu hướng, là phong trào có tính toàn cầu, do đó chúng ta phải tranh thủ được xu hướng này. Trong nước, nền kinh tế có những cơ hội, thuận đồng thời có khó khăn, thách thức đan xen, do đó chúng ta xác định khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi; chúng ta đang chịu sức ép đến cùng một lúc đến từ các bên, nhất là bên ngoài, trong đó có cả yếu tố bên trong.

Chuyển đổi số đang là xu hướng, là phong trào có tính toàn cầu, do đó chúng ta phải tranh thủ được xu hướng này.

Thủ tướng Phạm Minh Chính

Nền kinh tế chúng ta quy mô còn khiêm tốn, độ mở lớn, sức chống chịu và thích ứng với những điều kiện mới còn hạn chế; sức ép lạm phát, tỷ giá, lãi suất đang gia tăng; các thị trường xuất khẩu truyền thống bị thu hẹp. Do đó, chúng ta đang đối mặt với nhiều khó khăn liên quan thị trường, cắt giảm lao động, cạnh tranh thương mại… đòi hỏi phải đa dạng hoá thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng để khắc phục những khó khăn thách thức.

Chuyển đổi số là một trong nhiệm vụ chính trị quan trọng góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, tạo động lực phục hồi và thúc đẩy phục hồi kinh tế, góp phần kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả sản xuất, kinh doanh, giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp, tăng năng suất lao động, mở ra không gian phát triển mới.

Vì vậy, chúng ta phải có tư duy đi tắt đón đầu, “đi trước về trước”, phát triển đột phá về công nghệ hiện đại, nguồn nhân lực chất lượng cao, quản trị tiên tiến. Về dữ liệu dân cư, Thủ tướng khẳng định đây là nguồn tài nguyên quý của quốc gia, từ đó chúng ta phải thể chế hoá, cụ thể hoá trong chương trình hành động, biến nguồn tài nguyên này thành nguồn lực, động lực cho sự phát triển trong kỷ nguyên số.

Trên tinh thần đó, Thủ tướng đề nghị các đại biểu đánh giá khách quan, thẳng thắn về thực trạng chuyển đối số, chỉ ra những điểm nghẽn, xác định nguyên nhân và giải pháp khắc phục, chia sẻ những kinh nghiệm hay, bài học quý, nhất là trong triển khai dịch vụ công trực tuyến, kết nối và chia sẻ dữ liệu, phát triển nguồn nhân lực, đổi mới quản trị…; trên cơ sở bám sát thực tiễn và dự báo tình hình, nhất là các công nghệ mới phát triển nhanh như công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo), Blockchain (công nghệ chuỗi-khối), ChatGPT…, đánh giá phản ứng của chúng ta trước những vấn đề mới, tiếp tục có giải pháp phù hợp với điều kiện Việt Nam…

Phát biểu ý kiến kết luận hội nghị, thay mặt lãnh đạo Chính phủ, Ủy ban Quốc gia, Thủ tướng biểu dương những nỗ lực, cố gắng và kết quả đạt được của các bộ, ngành, địa phương; sự chỉ đạo quyết liệt của các thành viên Ủy ban, Tổ công tác triển khai Đề án 06, Bộ Công an, các bộ, ngành, địa phương; sự đồng lòng, ủng hộ, tham gia tích cực của người dân, doanh nghiệp.

Thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu các cấp, các ngành, địa phương cần nâng cao nhận thức về chuyển đổi số, chuyển đổi số là phong trào, phải đi tắt đón đầu, đi trước về trước, nắm bắt xu thế thời đại, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; chọn công nghệ tiên tiến hiện đại, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; chọn quản trị hiện đại; có dữ liệu lớn (Big Data) mới có trí tuệ nhân tạo (AI). Do đó, dữ liệu dân cư là tài nguyên quý quốc gia, do đó phải khai thác nguồn tài nguyên quý này tạo nguồn lực, động lực cho sự phát triển trong kỷ nguyên số.

Thủ tướng nêu rõ, năm 2023, nhiệm vụ chuyển đổi số quốc gia rất nặng nề, đòi hỏi chúng ta phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả hơn; tập trung vào một số vấn đề trọng tâm:

Về quan điểm, chuyển đổi số là quá trình chuyển đổi cả về tư duy, nhận thức và hành động; từ quy mô quốc gia hòa nhập thế giới; chuyển từ thủ công truyền thống sang môi trường số; phải đổi mới căn bản, toàn diện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý, quản trị, điều hành; đổi mới hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, phương thức sống, làm việc của người dân nhằm tăng năng suất lao động, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và quốc gia.

Chuyển đổi số là vấn đề mới, khó, phức tạp, cần phải tiếp thu những thành tựu, kinh nghiệm quốc tế và vận dụng sáng tạo, phù hợp điều kiện, hoàn cảnh cụz thể của Việt Nam; phải có tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, “đi trước về trước”, “đi tắt đón đầu”, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, đoàn kết, chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung; phải đổi mới cách làm gắn với trách nhiệm của người đứng đầu các tổ chức, cơ quan, địa phương, Ban chỉ đạo chuyển đổi số các cấp.

Chuyển đổi số là nhiệm vụ trọng tâm, phải được tiến hành thường xuyên, liên tục ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương trên cơ sở huy động sự tham gia tích cực của toàn dân; chuyển đổi số triển khai trên tất cả các lĩnh vực, ngành nghề nhưng phải có trọng tâm, trọng điểm; dễ làm trước, khó làm sau, từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, thực hiện một cách bài bản, thực chất, hiệu quả, tránh tình trạng chồng chéo, đầu tư dàn trải, lãng phí.

Chuyển đổi số phải có cách tiếp cận toàn dân, toàn xã hội, phải lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, chủ thể, làm mục tiêu, động lực, nhằm cung cấp dịch vụ công trực tuyến chất lượng hơn, phục vụ tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp; không phát sinh thêm thủ tục gây phiền hà, tiêu cực, tham nhũng vặt cho người dân, doanh nghiệp.

Chính phủ số là động lực chính, then chốt, dẫn dắt việc xây dựng nền kinh tế số, công dân số, xã hội số, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, các Nghị quyết chuyên đề của Trung ương.

Đề cập một số nhiệm vụ trọng tâm Thủ tướng nhấn mạnh: Ủy ban Quốc gia, Ban Chỉ đạo chuyển đổi số của các bộ, ngành, địa phương: khẩn trương ban hành Kế hoạch chuyển đổi số năm 2023 của Ủy ban, các bộ, ngành, địa phương và tổ chức triển khai thực hiện, nhấn mạnh vào chủ đề “Năm quốc gia về dữ liệu số” (hoàn thành trong quý I/2023); hoạt động của Ủy ban và các Ban chỉ đạo phải thực chất, lựa chọn chủ đề từng phiên họp để đánh giá kỹ những rào cản, nguyên nhân và đưa ra quyết sách tháo gỡ, không hoạt động hình thức, chung chung, kém hiệu quả.

Thủ tướng Yêu cầu:

Việc xây dựng kế hoạch chuyển đổi số phải rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ lộ trình gắn với bố trí nguồn lực phù hợp; các mục tiêu, chỉ tiêu phải định lượng được, dễ hiểu, dễ triển khai, dễ đánh giá, dễ kiểm tra, giám sát; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, kiểm tra, đôn đốc, nghiêm khắc phê bình những cá nhân, đơn vị chậm trễ, không theo đúng kế hoạch…

Đối với các bộ, ngành, địa phương, Thủ tướng yêu cầu tăng cường nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của chuyển đổi số quốc gia; bám sát thực tế, tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung thể chế, cơ chế, chính sách, tạo hành lang pháp lý thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong cả công tác chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện và đánh giá mức độ hoàn thành trong các bộ, ngành, địa phương; kết nối các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành với Trung tâm thông tin, chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; đẩy mạnh việc chia sẻ các thông tin, dữ liệu về kinh tế-xã hội từ các bộ, ngành Trung ương đến địa phương nhằm sử dụng hiệu quả các cơ sở dữ liệu phục vụ công tác tham mưu, đề xuất, hoạch định chính sách.

Đẩy mạnh xây dựng, cập nhật, liên thông, kết nối, chia sẻ các nền tảng số, cơ sở dữ liệu đồng bộ, thực chất, hiệu quả, phục vụ tốt nhất cho người dân, doanh nghiệp.

Tập trung hoàn thành và triển khai 53 dịch vụ công thiết yếu (tại Đề án 06 và Quyết định 422, Chỉ thị 05 của Thủ tướng Chính phủ); đồng thời, hoàn thiện quy trình nghiệp vụ, số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính, kết nối các dịch vụ công trực tuyến với Cổng dịch vụ công quốc gia, góp phần giảm thiểu thời gian, tiết kiệm chi phí cho người dân, doanh nghiệp; hạn chế tham nhũng, tiêu cực. Thường xuyên đánh giá kết quả thực hiện thông qua mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp…

Thực hiện nghiêm quy định về bỏ sổ hộ khẩu giấy, sổ tạm trú giấy, tăng cường khai thác thông tin cư trú từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, không yêu cầu người dân cung cấp Giấy xác nhận tình trạng cư trú trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính; các địa phương cũng phải vào cuộc trong việc này…

Đẩy mạnh thương mại điện tử, thanh toán các dịch vụ, chi trả trợ cấp xã hội, hỗ trợ an sinh xã hội không dùng tiền mặt, xác thực tài khoản ngân hàng; rà soát, đánh giá an toàn thông tin, an ninh mạng các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu; khẩn trương khắc phục những hạn chế, bất cập về lỗ hổng bảo mật, đặc biệt là tình trạng lộ lọt thông tin và bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Tập trung đẩy nhanh tiến độ xây dựng các cơ chế, chính sách phù hợp, hiệu quả và có chính sách ưu tiên về đào tạo, tuyển dụng, bố trí, đãi ngộ nhân lực chuyển đổi số, nhất là nhân lực chất lượng cao; hạn chế tình trạng chảy máu chất xám; tăng cường hợp tác quốc tế trong chuyển đổi số, nhất là hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ, thu hút và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Thủ tướng đề nghị:

Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan nghiên cứu, đẩy nhanh tiến độ xây dựng Đề án Trung tâm dữ liệu quốc gia; chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính (Tổng Cục thuế) đẩy mạnh xác thực thông tin công dân giữa cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với cơ sở dữ liệu đăng ký thuế; nghiên cứu triển khai sử dụng định danh điện tử trong các giao dịch thương mại điện tử, gắn định danh điện tử với mã số thuế; tiếp tục hoàn thiện ứng dụng Ứng dụng như thẻ thông hành di chuyển nội địa (VNeID), phấn đấu đến tháng 6/2023 cấp được 40 triệu tài khoản định danh điện tử cho người dân…

Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng, hoàn thiện và trình Chủ tịch Ủy ban Quốc gia phê duyệt Kế hoạch hoạt động năm 2023 (hoàn thành trong quý I/2023); theo dõi, đôn đốc, tổng hợp kết quả thực hiện các nhiệm vụ; khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định quy định danh mục cơ sở dữ liệu quốc gia; việc xây dựng, cập nhật, duy trì và khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia theo trình tự, thủ tục rút gọn; chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông nghiên cứu và có kế hoạch, lộ trình cụ thể trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh với thông tin xấu độc, sai sự thật chống phá Đảng, Nhà nước; làm sạch dữ liệu thông tin thuê bao, giải quyết tình trạng “SIM rác”.

Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông rà soát lộ trình bổ sung, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật liên quan chuyển đổi quốc gia, Đề án 06, đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Chủ trì tổng hợp, tham mưu bố trí vốn đầu tư công cho nhiệm vụ chuyển đổi số năm 2023 và đến năm 2025. Đẩy mạnh chuyển đổi số trong phê duyệt, bố trí vốn, kiểm tra, giám sát, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.

Bộ Tài chính: Nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu thuế đối với hoạt động thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số. Đẩy mạnh sử dụng hóa đơn điện tử, trước mắt tập trung vào các lĩnh vực: hoạt động kinh doanh ăn uống, nhà hàng, khách sạn, dịch vụ giải trí, siêu thị, các cửa hàng bán lẻ.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nhanh chóng ban hành các Thông tư hướng dẫn triển khai sau khi Nghị định thanh toán không dùng tiền mặt được phê duyệt và triển khai trên thực tế bảo đảm thuận tiện, hiệu quả, an ninh, an toàn, nhất là trong sử dụng dịch vụ công, chi trả cho các đối tượng chính sách, thực hiện nghĩa vụ thuế…