Với khẩu hiệu hành động: "Trí tuệ, Dân chủ, Ðoàn kết, Ðổi mới", Ðại hội lần thứ IX của Ðảng họp từ ngày 19-4 đến 22-4-2001, tại Hà Nội. Ðại hội có nhiệm vụ lịch sử nhìn lại chặng đường 71 năm cách mạng Việt Nam; tổng kết năm năm thực hiện Nghị quyết Ðại hội VIII; 15 năm đổi mới đất nước, 10 năm thực hiện chiến lược kinh tế - xã hội; rút ra bài học kinh nghiệm sâu sắc từ đó phát triển và hoàn thiện đường lối, định ra chiến lược phát triển đất nước trong hai thập kỷ đầu của thế kỷ 21; hoạch định phương hướng nhiệm vụ xây dựng Ðảng ta ngang tầm đòi hỏi của dân tộc trong thời kỳ mới; sửa đổi, bổ sung Ðiều lệ Ðảng.
Ðại hội khẳng định trong thế kỷ 20, thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945 thành lập Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, thắng lợi của các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, thắng lợi của sự nghiệp đổi mới và từng bước đưa đất nước quá độ lên CNXH là những thắng lợi vĩ đại. Thực hiện Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế- xã hội (1991 - 2000) và thực hiện Nghị quyết Ðại hội VIII, chúng ta đã đạt được những thành tựu to lớn và rất quan trọng. Kinh tế tăng trưởng khá, tổng sản phẩm trong nước năm 2000 tăng gấp đôi so với năm 1990; kết cấu hạ tầng kinh tế- xã hội và năng lực sản xuất tăng nhiều. Sản xuất đã đáp ứng được các nhu cầu thiết yếu của nhân dân và của nền kinh tế. Từ cơ chế quản lý tập trung quan liêu, bao cấp đã chuyển sang cơ chế thị trường định hướng XHCN với nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Ðời sống các tầng lớp nhân dân được cải thiện. Văn hóa xã hội có những tiến bộ. Tình hình chính trị - xã hội cơ bản ổn định; quốc phòng và an ninh được tăng cường. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng được chú trọng; hệ thống chính trị được củng cố. Quan hệ đối ngoại không ngừng được mở rộng, hội nhập kinh tế quốc tế được tiến hành chủ động và đạt nhiều kết quả tốt... Ðại hội cũng thẳng thắn chỉ ra những yếu kém, khuyết điểm cần khắc phục, sửa chữa.
Ðại hội đã thông qua Báo cáo chính trị với tiêu đề "Phát huy sức mạnh toàn dân tộc, tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa".
Về con đường đi lên CNXH ở nước ta, Ðại hội khẳng định: Ðảng và nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường XHCN trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Về đường lối phát triển kinh tế - xã hội, Ðại hội IX của Ðảng nêu rõ: Ðẩy mạnh CNH, HÐH, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, đưa nước ta trở thành nước công nghiệp; ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất, đồng thời xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp theo định hướng XHCN; phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ nguồn lực bên ngoài và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế để phát triển nhanh, có hiệu quả và bền vững; tăng trưởng kinh tế đi liền với phát triển văn hóa, từng bước cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ và cải thiện môi trường; kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng - an ninh. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2001 - 2010 nhằm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao rõ rệt đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Nguồn lực con người, năng lực khoa học và công nghệ, kết cấu hạ tầng, tiềm lực kinh tế, quốc phòng, an ninh được tăng cường; thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN được hình thành về cơ bản; vị thế của nước ta trên trường quốc tế được nâng cao.
Ðại hội đã bầu BCH T.Ư; đồng chí Nông Ðức Mạnh được bầu làm Tổng Bí thư của Ðảng.
Từ Ðại hội lần thứ IX của Ðảng đến nay, BCH T.Ư Ðảng đã hoàn thành việc cụ thể hóa nghị quyết của đại hội qua các hội nghị T.Ư, cả nước đã dấy lên phong trào thi đua đưa Nghị quyết Ðại hội IX của Ðảng vào cuộc sống, giành được những thành tựu rất quan trọng.
