Cơ hội đi đầu xu hướng điện khí hóa giao thông xanh ở Việt Nam

“Việt Nam có cơ hội đi đầu trong phong trào toàn cầu hướng tới điện khí hóa giao thông cũng như năng lượng xanh. Do đó, nhu cầu về niken ở Việt Nam sẽ tiếp tục tăng khi xu hướng sử dụng xe điện ngày càng nhiều”, ông Scott Williamson - Tổng Giám đốc Blackstone Minerals, công ty thăm dò và khai thác mỏ của Australia dự báo.

Khả quan điện khí hóa giao thông xanh

Dự báo của ông Williamson đã được minh chứng, khi vào ngày 30/3, công ty VinFast (thuộc Tập đoàn Vingroup) và chính quyền bang Bắc Carolina (Mỹ) công bố ký kết ghi nhớ về việc xây dựng cơ sở sản xuất xe điện và pin tại bang này. Dự án có mức đầu tư 2 tỷ USD trong giai đoạn 1, với công suất dự kiến là 150 nghìn xe/năm.

Trước đó, ngày 12/12/2021, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh và Vingroup đã chính thức khởi công Nhà máy Sản xuất Pin VinES tại Khu kinh tế Vũng Áng nhằm mục đích cung cấp pin Lithium dành cho các dòng xe ô-tô điện và bus điện của VinFast.

Việc 1 doanh nghiệp Việt Nam đầu tư mạnh mẽ vào sản xuất xe điện, cho thấy mục tiêu của Việt Nam là đi đầu trong phong trào toàn cầu hướng tới điện khí hóa phương tiện giao thông và thay thế phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch trong tương lai. Với cam kết giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Việt Nam đã và đang tích cực tham gia vào các công ước quốc tế về bảo vệ môi trường, trong đó chú trọng phát triển xe điện thân thiện.

Nhiều báo cáo nghiên cứu gần đây cho thấy, các phương tiện giao thông hoạt động là yếu tố gây phát thải khí nhà kính lớn thứ ba sau ngành năng lượng và nông nghiệp, chiếm tới 18,38% tổng lượng khí nhà kính thải vào bầu khí quyển hằng năm.

Tại tọa đàm trực tuyến “Tương lai phát triển xe điện tại Việt Nam”, ông Đào Công Quyết, đại diện Hiệp hội các nhà sản xuất ô-tô Việt Nam (VAMA), chia sẻ: “Việc phát triển xe điện hóa ở các quốc gia nói chung phụ thuộc vào cơ cấu năng lượng nguồn điện, nhưng các ưu đãi của Chính phủ cũng đóng một vai trò quan trọng. VAMA tin rằng Việt Nam có tiềm năng phát triển xe điện, có thể đạt mức 100% phương tiện cá nhân, xe bus chạy điện vào năm 2045”.

Việc ứng dụng niken rộng rãi trong công nghệ sản xuất pin xe điện sẽ đẩy nhu cầu sử dụng niken tăng lên. Các chuyên gia dự đoán trong 10 năm tới, pin xe ô-tô điện có thể chiếm tới một nửa nhu cầu tiêu thụ niken. Tỷ lệ niken được sử dụng trong sản xuất pin hiện chiếm khoảng 4% sản lượng niken trên thế giới.

Ông Nguyễn Văn Quang, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Mỏ Niken Bản Phúc cho biết: “Tại thị trường trong nước, Công ty Vinfast sẽ sản xuất ắc-quy cho ô-tô điện tại Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh và xe ô-tô điện tại Đình Vũ, thành phố Hải Phòng.

Cũng theo ông Quang, ắc-quy trữ điện và ắc-quy ô-tô là hai lý do chính khiến tiềm năng tiêu thụ niken của Việt Nam trong thời gian tới là rất cao. Công ty TNHH Mỏ niken Bản Phúc hiện đang nỗ lực tạo giá trị gia tăng cho các sản phẩm khai thác và triển khai theo cách thân thiện với môi trường bằng cách sử dụng thủy điện tái tạo, góp phần đưa Việt Nam đi đầu trong cuộc cách mạng điện khí hóa xanh.

Khai thác bền vững cho tương lai

Để đáp ứng nhu cầu phát triển năng lượng xanh của ngành công nghiệp xe điện và phát huy hiệu quả các nguồn tài nguyên, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt kế hoạch khai thác quặng vàng, đồng, niken và molypden đến năm 2025. Theo đó, dự kiến, sản lượng tinh quặng niken khai thác là 118 nghìn tấn. Cả nước sẽ đầu tư, đưa vào hoạt động 2 nhà máy sản xuất niken với tổng sản lượng khoảng 8-11 nghìn tấn/năm.

Nắm bắt xu thế toàn cầu, nhu cầu thị trường, tiềm năng khoáng sản Việt Nam cùng với kinh nghiệm trong ngành khai thác mỏ, Blackstone Minerals đang phát triển các dự án có chu trình liên quan chặt chẽ tại phía bắc nước ta với tầm nhìn trở thành công ty đi đầu trong cuộc cách mạng pin cùng sứ mệnh “Pin xanh cho tương lai tươi sáng” (Green batteries. Brighter Future).

Năm 2019, Blackstone Minerals mua lại 90% cổ phần Công ty TNHH Mỏ Niken Bản Phúc, xã Bản Phúc, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La, triển khai thiết kế, thử nghiệm nghiêm ngặt các quy trình để đáp ứng mọi tiêu chuẩn về môi trường và xã hội của Chính phủ để đạt được các giấy phép cần thiết.

Các nhà máy của Blackstone Minerals sẽ sản xuất kim loại dùng cho pin điện bằng việc tích hợp giữa thượng nguồn (khai thác) và hạ nguồn (tinh luyện) tại Việt Nam. Quá trình này sản xuất ra tiền chất Nickel-Cobalt-Manganate (NCM) dùng cho ngành công nghiệp pin lithium-ion (Li-ion). Đây là quy trình có chứng thực "xanh" từ mỏ khai thác đến khách hàng.

Dự án thượng nguồn có trọng tâm là mỏ niken Bản Phúc ở tỉnh Sơn La. Các hoạt động hiện tại gồm khoan thăm dò, chuẩn bị mẫu thử nghiệm. Dự án hạ nguồn gồm chế biến sâu quặng niken từ thượng nguồn tại xã Gia Phù (huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La).

Để đạt được hiệu quả cao nhất trong khai thác, Blackstone Minerals sử dụng nhiều công nghệ hiện đại như EM (điện từ) và IP (phân cực) để phát hiện niken, kể cả công tác khai thác thăm dò phải khoan sâu từ 700-1000m.

“Hiện, dự án đang tích cực triển khai giai đoạn thử nghiệm để đưa nhà máy hoạt động vào năm 2025. Đặc biệt, dự án chú trọng xây dựng các "mỏ xanh", giảm thiểu chất CO2 ra ngoài khí quyển để tiến tới đạt được mục tiêu không phát thải CO2 trong tương lai”, Tổng Giám đốc Blackstone Minerals, ông Scott Williamson, chia sẻ.