Phản ứng chính sách kịp thời, hiệu quả; tập trung phục hồi phát triển sản xuất công nghiệp

Phát biểu ý kiến khai mạc phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, chúng ta đã đi qua 8 tháng, 2/3 thời gian của năm 2023 trong bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực tiếp tục diễn biến nhanh, phức tạp; khó khăn, thách thức tiếp tục nhiều hơn thời cơ, thuận lợi: hậu quả dịch Covid-19 kéo dài; cạnh tranh địa chiến lược, địa kinh tế gia tăng; xung đột tại Ukraine còn phức tạp; tình hình kinh tế thế giới tiếp tục xu hướng bất ổn, tăng trưởng giảm, lạm phát chững lại nhưng vẫn ở mức cao, phục hồi không đều, phân mảnh và nhìn chung khó khăn hơn.

Các đối tác lớn, đặc biệt là Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc vẫn còn khó khăn, vẫn chưa thoát ra khỏi tình trạng lạm phát cao; tăng trưởng dự báo cao hơn nhưng không đều, còn bấp bênh; đặc biệt là vấn đề thách thức về an ninh lương thực, an ninh năng lượng, giá dầu đang tăng cao, biến đổi khí hậu phức tạp, cực đoan.

Ở trong nước, nền kinh tế chịu “tác động kép” từ các yếu tố bất lợi bên ngoài và các hạn chế, tồn tại kéo dài nhiều năm bộc lộ rõ hơn trong khó khăn, một tác động nhỏ từ bên ngoài cũng gây tác động lớn bên trong.

Quang cảnh phiên họp.

Trong khi đó, nước ta là nước đang phát triển, là nền kinh tế đang chuyển đổi, có độ mở cao, quy mô còn khiêm tốn, khả năng thích ứng, sức chống chịu còn hạn chế.

Trong bối cảnh đó, tình hình kinh tế-xã hội tháng 8 tiếp tục xu hướng tích cực, nhiều lĩnh vực đạt kết quả tốt hơn so với tháng 7, trong đó đạt được mục tiêu tổng quát về ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài, bội chi ngân sách được kiểm soát tốt, tạo dư địa cho chính sách tài khóa; an ninh chính trị, độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ được giữ vững; nhiều nước đều muốn nâng cấp quan hệ với Việt Nam, thể hiện vị thế, vai trò, uy tín của đất nước ngày một được nâng lên.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, có được thành tích trên là nhờ sự lãnh đạo của Trung ương Đảng mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chính phủ cùng các cấp, các ngành, các địa phương đã nỗ lực vượt bậc, tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách; vừa triển khai quyết liệt, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm các nhiệm vụ, giải pháp đề ra.

Tuy nhiên, Thủ tướng thẳng thắn chỉ rõ, nền kinh tế còn nhiều khó khăn, còn nhiều vấn đề nội tại như các dự án yếu kém, thua lỗ, ngân hàng yếu kém, trái phiếu doanh nghiệp; vấn đề tăng trưởng liên quan công nghiệp bị phụ thuộc chuỗi cung ứng bên ngoài còn nhiều khó khăn; tăng trưởng tín dụng thấp, tiếp cận tín dụng khó khăn trong khi người dân, doanh nghiệp cần vốn; sản xuất, kinh doanh, thị trường bất động sản khởi sắc nhưng vẫn còn khó khăn.

Thủ tướng đánh giá, nhìn chung 8 tháng, kết quả tháng sau tốt hơn tháng trước, quý sau cao hơn quý trước; tạo đà đạt kết quả cao hơn trong những tháng cuối năm. Tuy nhiên, theo các dự báo, tình hình vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, do đó chúng ta phải bình tĩnh, kiên định, linh hoạt xử lý những vấn đề thách thức lớn đang nổi lên.

Tại phiên họp này, Chính phủ tập trung thảo luận về tình hình kinh tế-xã hội tháng 8 và 8 tháng; nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm tháng 9 và đến cuối năm 2023; tìm giải pháp trọng tâm, mấu chốt tạo đột phá thời gian tới; đồng thời chuẩn bị phục vụ họp Bộ Chính trị, Hội nghị Trung ương 8, Kỳ họp Quốc hội sắp tới.

Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, phân tích kỹ, đánh giá khách quan, sát thực tiễn, ngắn gọn, “hiến kế” những giải pháp hay, hiệu quả; đặc biệt là phân tích những gì làm được, chưa làm được, rút ra bài học kinh nghiệm để thực hiện tốt nhiệm vụ đã đề ra.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên họp.

Theo Tổng cục Thống kê, Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) tháng 8/2023 ước tính tăng 2,9% so tháng trước và tăng 2,6% so cùng kỳ năm trước. Tính chung 8 tháng năm 2023, IIP ước tính giảm 0,4% so cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2022 tăng 9,2%).

Trong tháng 8, cả nước có hơn 14 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, tăng 2,3% so tháng trước và tăng 17,9% so cùng kỳ năm trước.

Bên cạnh đó, cả nước còn có gần 6,3 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, giảm 10,9% so tháng trước và giảm 3,1% so cùng kỳ năm 2022; có 5.178 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh, giảm 24,8% và tăng 37,9%; có 5.216 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, giảm 0,8% và tăng 17,1%; có 1.375 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, giảm 13% và giảm 29,6%.

Tính chung 8 tháng năm 2023, cả nước có 149,4 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động, giảm 0,03% so cùng kỳ năm trước; bình quân một tháng có 18,7 nghìn doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động. Số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 124,7 nghìn doanh nghiệp, tăng 15,6% so cùng kỳ năm trước; bình quân một tháng có 15,6 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

Tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký vào Việt Nam tính đến ngày 20/8/2023 bao gồm: vốn đăng ký cấp mới, vốn đăng ký điều chỉnh và giá trị góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt gần 18,15 tỷ USD, tăng 8,2% so cùng kỳ năm trước. Vốn đầu tư FDI thực hiện tại Việt Nam 8 tháng năm 2023 ước đạt 13,1 tỷ USD, tăng 1,3% so cùng kỳ năm trước. Tổng thu ngân sách Nhà nước tháng 8/2023 ước đạt 97,8 nghìn tỷ đồng. Lũy kế tổng thu ngân sách Nhà nước 8 tháng năm 2023 ước đạt 1.134,2 nghìn tỷ đồng, bằng 70% dự toán năm và giảm 8% so cùng kỳ năm trước.

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 8 ước đạt 515,4 nghìn tỷ đồng, tăng 0,9% so tháng trước và tăng 7,6% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 8 tháng năm 2023, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành ước đạt 4.043,9 nghìn tỷ đồng, tăng 10% so cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2022 tăng 19,2%), nếu loại trừ yếu tố giá tăng 7,7% (cùng kỳ năm 2022 tăng 15,1%).

Bộ trưởng Kế hoạch đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo tình hình kinh tế-xã hội tháng 8.

Trong tháng 8 năm 2023, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa ước đạt 60,92 tỷ USD, tăng 6,7% so tháng trước và giảm 7,9% so cùng kỳ năm trước. Tính chung 8 tháng năm 2023, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa ước đạt 435,23 tỷ USD, giảm 13,1% so cùng kỳ năm trước. Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 8/2023 ước đạt 32,37 tỷ USD, tăng 7,7% so tháng trước và giảm 7,6% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 8 tháng năm nay, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt 227,71 tỷ USD, giảm 10% so cùng kỳ năm trước.

Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa tháng 8 năm 2023 ước đạt 28,55 tỷ USD, tăng 5,7% so với tháng trước và giảm 8,3% so cùng kỳ năm trước. Tính chung 8 tháng năm 2023, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa ước đạt 207,52 tỷ USD, giảm 16,2% so cùng kỳ năm trước. Cán cân thương mại hàng hóa tháng 8 ước tính xuất siêu 3,82 tỷ USD. Tính chung 8 tháng năm 2023, cán cân thương mại hàng hóa ước tính xuất siêu 20,19 tỷ USD (cùng kỳ năm trước xuất siêu 5,26 tỷ USD).

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8 năm 2023.

Phát biểu ý kiến kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá tình hình kinh tế-xã hội tháng 8 tiếp tục xu hướng tích cực, nhiều lĩnh vực đạt kết quả tốt hơn so với tháng 7, duy trì đà “tháng sau tốt hơn tháng trước, quý sau tốt hơn quý trước”, trong đó nổi bật là: kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng được thúc đẩy, các cân đối lớn được bảo đảm…

Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm tháng 9 và những tháng còn lại của năm 2023 và thời gian tới, Thủ tướng nêu rõ, bám sát tình hình, dự báo diễn biến, nhất là giá dầu tăng cao, khủng hoảng lương thực, kịp thời phản ứng chính sách hiệu quả.

Kiên quyết, kiên trì, quyết tâm thực hiện mục tiêu tổng quát đã đề ra, ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng, tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho sản xuất, kinh doanh gắn với giữ ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, đời sống nhân dân.

Về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tiếp tục tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII, các Nghị quyết, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, lãnh đạo chủ chốt; của Quốc hội, Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; kiên quyết bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung; cương quyết loại bỏ những trường hợp nhũng nhiễu, tiêu cực, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm; tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh.

Thủ tướng nhấn mạnh một số nội dung trọng tâm: tập trung thúc đẩy 3 động lực tăng trưởng (đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng) có trọng tâm, trọng điểm; trong đó cần vực dậy phát triển công nghiệp, nhất là công nghiệp chế biến, chế tạo, khắc phục việc đứt gãy về thị trường, chuỗi cung ứng; phát huy lĩnh vực nông nghiệp, dịch vụ.

Tiếp tục thực hiện chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả; phối hợp đồng bộ, chặt chẽ, hài hoà với chính sách tài khoá mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả, nhanh chóng, dứt khoát và các chính sách khác để ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô; chú trọng công tác điều phối kinh tế vĩ mô giữa các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Công thương và Ngân hàng Nhà nước.

Bảo đảm tiến độ, chất lượng xây dựng quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và phải hoàn thành trong năm 2023; tập trung triển khai Quy hoạch điện VIII…; thúc đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp; đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ, khâu giống, bảo đảm an ninh lương thực; đẩy mạnh tiêu dùng trong nước; tuyên truyền, quảng bá, thu hút khách du lịch; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, cải cách thủ tục hành chính, chuyển đổi số và thực hiện Đề án 06…

Nâng cao hiệu quả công tác cải cách thủ tục hành chính gắn với chuyển đổi số, nâng cao hiệu quả các dịch vụ công quốc gia; tạo chuyển biến mạnh mẽ trong chuyển đổi số quốc gia, xây dựng Chính phủ điện tử và Đề án 06; triển khai đồng bộ, hiệu quả các Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển 6 vùng kinh tế-xã hội gắn với đẩy mạnh hoạt động của các Hội đồng điều phối vùng, bảo đảm thực chất, hiệu quả; bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; tập trung trấn áp các loại tội phạm và xử lý vi phạm pháp luật, nhất là tội phạm mạng, “tín dụng đen”…; triển khai hiệu quả các hoạt động đối ngoại, hội nhập quốc tế; đẩy mạnh ngoại giao kinh tế, tìm kiếm thị trường cho sản phẩm xuất khẩu chủ lực.

Một số nhiệm vụ cụ thể của các bộ, ngành, địa phương: Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: tập trung chủ động, sáng tạo, kịp thời trong điều hành, quản lý; thực hiện tốt công tác lập, thẩm định, phê duyệt hoặc báo cáo các quy hoạch theo thẩm quyền; đẩy mạnh hơn nữa giải ngân vốn đầu tư công, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn;

Chú trọng giải phóng mặt bằng, chuẩn bị nguyên, vật liệu san lấp, phục vụ các dự án cao tốc. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho sản xuất, kinh doanh. Chủ động có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động bằng các chương trình, kế hoạch, dự án cụ thể.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: tập trung tháo gỡ nút thắt vốn tín dụng; khẩn trương rà soát, hoàn thiện các quy định, điều kiện, thủ tục cho vay, bảo đảm tăng khả năng tiếp cận tín dụng của người dân, doanh nghiệp; lưu ý phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an trong sử dụng cơ sở dữ liệu dân cư để cho vay tín chấp với giá trị phù hợp, góp phần giảm tín dụng đen; tiếp tục phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất, nhất là lãi suất cho vay; chỉ đạo các ngân hàng thương mại phải tháo gỡ thực sự cho khách hàng; thực hiện hiệu quả các gói tín dụng chính sách đã đề ra; đẩy mạnh xử lý các ngân hàng yếu kém.

Bộ Tài chính tập trung báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về vấn đề tăng thu, giảm chi; thực hiện hiệu quả các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí; chủ động nghiên cứu, kịp thời đề xuất các giải pháp phù hợp để hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh thời gian tới; tiếp tục đẩy nhanh hoàn thuế giá trị gia tăng; tiếp tục tăng cường kỷ luật tài chính-ngân sách nhà nước, quản lý chặt chẽ các khoản thu và triệt để tiết kiệm chi, cắt giảm các khoản chi không cần thiết; phối hợp Bộ Công an triển khai hệ thống thanh toán điện tử đối với dịch vụ, nhất là dịch vụ ăn uống.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương đôn đốc, hướng dẫn đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công; thúc đẩy đầu tư tư nhân, thu hút vốn FDI và các dự án đối tác công tư (PPP); Bộ Công thương chủ động triển khai các giải pháp bảo đảm an ninh năng lượng.

Thực hiện các giải pháp phát triển mạnh thị trường trong nước; tổ chức các chương trình quốc gia về khuyến mại, kích cầu tiêu dùng; Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tập trung thực hiện nghiêm túc, quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp chống khai thác bất hợp pháp (IUU), phấn đấu gỡ thẻ vàng của EU trong tháng 10/2023…

Bộ Giao thông vận tải cùng Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp tập trung chỉ đạo triển khai các công trình, dự án giao thông chiến lược, có tính liên vùng, nhất là các dự án cao tốc; Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ động bảo đảm đủ nguồn vật liệu cho làm đường cao tốc.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tập trung thực hiện quyết liệt các giải pháp tăng cường thu hút khách quốc tế, đẩy mạnh quảng bá du lịch. Bộ Khoa học và Công nghệ tập trung nâng cao năng suất lao động; Bộ Y tế bảo đảm đủ nguồn cung thuốc, sinh phẩm y tế, giải quyết nhanh các dự án bệnh viện đang bị chậm trễ.

Bộ Giáo dục và Đào tạo khẩn trương có giải pháp khắc phục hiệu quả tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ tại các địa phương; Bộ Quốc phòng tập trung theo dõi sát tình hình thế giới, khu vực, chủ động các biện pháp xử lý phù hợp, không để bị động, bất ngờ; tăng cường kiểm soát không gian mạng; chủ động công tác cứu hộ, cứu nạn.

Bộ Công an phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước xử lý vấn đề tín dụng đen; làm tốt công tác phòng chống cháy nổ. Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp: tập trung tiếp tục tháo gỡ hiệu quả các dự án, doanh nghiệp thua lỗ, kém hiệu quả, tồn đọng kéo dài mà Bộ Chính trị đã cho ý kiến, nhất là dự án Tisco 2.