Về chế độ, chính sách đối với các trường hợp không tái cử, tái bổ nhiệm và cán bộ thôi việc, nghỉ hưu theo nguyện vọng tại Nghị định số 177 gồm 3 nhóm:
(01) Nhóm không đủ tuổi tái cử (còn dưới 30 tháng tính từ thời điểm đại hội đến thời điểm nghỉ hưu), bao gồm:
- Cán bộ giữ chức vụ, chức danh chuyên trách do bầu cử (khoản 1 Điều 2); giữ quy định như Nghị định số 26/2015/NĐ-CP, đồng thời bổ sung quy định đối tượng này bao gồm cả Cán bộ quy định tại khoản này áp dụng đối với cả trường hợp cán bộ đủ điều kiện về tuổi tái cử cấp ủy nhưng không đủ tuổi tái cử các chức danh lãnh đạo chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị-xã hội tại thời điểm bầu cử, đại hội cùng cấp để bầu các chức danh đó.
Việc bổ sung quy định nhằm giải quyết khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn, theo đó do thời gian tổ chức đại hội của các cơ quan tiến hành tại các thời điểm khác nhau dẫn đến có trường hợp đủ tuổi tái cử ở cơ quan, tổ chức nơi công tác nhưng không đủ tuổi tái cử cấp ủy. Theo đó, đối tượng này cũng sẽ được áp dụng chế độ thôi việc, nghỉ hưu trước tuổi.
- Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp trong các cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân và Công an nhân dân giữ chức vụ, chức danh thuộc cơ cấu tham gia cấp ủy, ủy viên chuyên trách Ủy ban kiểm tra cùng cấp (khoản 2 Điều 2);
Bổ sung thuộc đối tượng áp dụng của Nghị định để cải cách thủ tục hành chính, các cơ quan có liên quan không phải ban hành văn bản hướng dẫn thi hành mà có thể thực hiện được ngay khi Nghị định được ban hành, giải quyết ngay đối với các trường hợp thuộc lực lượng vũ trang.
- Công chức giữ chức vụ bổ nhiệm có thời hạn mà chức vụ đang giữ thuộc cơ cấu tham gia cấp ủy cùng cấp (khoản 3 Điều 2).
Bổ sung để giải quyết vướng mắc trên thực tiễn, theo đó có một số chức vụ, chức danh thuộc khối nhà nước (là công chức) nhưng gắn với tiêu chuẩn, điều kiện phải đủ tuổi tái cử cấp ủy.
(02) Nhóm còn đủ tuổi tái cử (từ 30 tháng đến 60 tháng)
Các trường hợp có thời gian công tác tính từ ngày bắt đầu tổ chức đại hội còn từ 30 tháng đến 60 tháng thì đủ tuổi nghỉ hưu nhưng vì sắp xếp nhân sự cấp ủy, bản thân có nguyện vọng nghỉ hưu và được cấp có thẩm quyền đồng ý (khoản 4 Điều 2).
Bổ sung quy định theo chủ trương của Bộ Chính trị, theo đó đối với trường hợp tự nguyện thôi việc, nghỉ hưu trước tuổi thì có cơ chế để động viên, khuyến khích, giải quyết chế độ nghỉ hưu sớm.
(03) Nhóm cán bộ diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý
Cán bộ diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý được cấp có thẩm quyền cho nghỉ công tác, nghỉ hưu theo Thông báo Kết luận số 20-TB/KL ngày 08 tháng 9 năm 2022 của Bộ Chính trị (khoản 5 Điều 2).
Bổ sung quy định theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, tạo cơ sở pháp lý để giải quyết đối với các trường hợp diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý có vi phạm, được cấp có thẩm quyền cho thôi việc, nghỉ hưu sớm.
Bổ sung quy định cho phép áp dụng chế độ đối với trường hợp không bị xử lý kỷ luật nhưng có nguyện vọng thôi việc, nghỉ hưu sớm
Quy định xử lý đối với các trường hợp đã thôi việc, nghỉ hưu trước ngày nghị định này có hiệu lực để giải quyết vướng mắc đối với một số trường hợp đã thôi việc, nghỉ hưu trong thời gian vừa qua.
Về chế độ, chính sách, Nghị định quy định 2 chính sách, cụ thể là:
(01) Chế độ nghỉ hưu trước tuổi;
(02) Chế độ nghỉ công tác chờ đủ tuổi nghỉ hưu.
Bỏ chính sách tiếp tục công tác cho đến khi đủ tuổi nghỉ hưu để giải quyết thực tiễn, theo đó đối với nhiều trường hợp không đủ tuổi tái cử nhưng vẫn lựa chọn ở lại công tác sẽ rất khó sắp xếp, bố trí vị trí công tác; khuyến khích hưởng chế độ để thôi việc, nghỉ hưu ngay.
Các chế độ, chính sách áp dụng đối với người không đủ tuổi tái cử nghỉ hưu trước tuổi tăng hơn so với Nghị định hiện hành theo nguyên tắc cao hơn so với tinh giản biên chế. Cụ thể tăng từ 3 tháng bình quân lên 5 tháng hiện hưởng cho 20 năm hoặc 15 năm đầu công tác có đóng bảo hiểm xã hội; từ năm tiếp theo được hưởng 0,5 tháng tiền lương/năm có đóng bảo hiểm xã hội; không bị trừ tỷ lệ lương hưu đối với thời gian nghỉ hưu trước tuổi; tăng từ 3 tháng bình quân lên 5 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi.
Về chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị:
Phạm vi điều điều và đối tượng áp dụng của Nghị định là cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị-xã hội từ Trung ương đến cấp huyện; cán bộ, công chức cấp xã; lực lượng vũ trang (gồm Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và cơ yếu) trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp của hệ thống chính trị. Nội dung của Nghị định có 8 chính sách, gồm:
Chính sách 1: Chính sách đối với người nghỉ hưu trước tuổi (Điều 7)
(1) Trường hợp có tuổi đời đủ 10 năm trở xuống so với tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường và đủ 05 năm trở xuống so với tuổi nghỉ hưu trong điều kiện làm việc ở vùng đặc biệt khó khăn và đủ thời gian đóng BHXH bắt buộc để nghỉ hưu thì được hưởng 03 chế độ sau:
Một là, được hưởng trợ cấp hưu trí một lần cho thời gian nghỉ sớm:
- Trường hợp nghỉ trong thời hạn 12 tháng: (1) Nếu có tuổi đời còn từ đủ 05 năm trở xuống đến tuổi nghỉ hưu, được hưởng trợ cấp bằng 01 tháng tiền lương hiện hưởng nhân với số tháng nghỉ sớm; (2) Nếu có tuổi đời còn từ đủ 05 năm đến đủ 10 năm đến tuổi nghỉ hưu, được hưởng trợ cấp bằng 0,9 tháng tiền lương hiện hưởng nhân với 60 tháng.
- Trường hợp nghỉ từ tháng thứ 13 trở đi thì được hưởng bằng 0,5 mức trợ cấp của trường hợp nghỉ trong 12 tháng nêu trên.
Hai là, được hưởng chính sách nghỉ hưu trước tuổi, gồm:
- Được hưởng lương hưu và không bị trừ tỷ lệ lương hưu.
- Được hưởng trợ cấp nghỉ hưu trước tuổi, gồm: (1) Đối với người còn từ đủ 02 năm đến dưới 05 năm đến tuổi nghỉ hưu thì được trợ cấp bằng 05 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ sớm; (2) Đối với người còn từ đủ 05 năm đến đủ 10 năm đến tuổi nghỉ hưu thì được trợ cấp bằng 04 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ hưu sớm.
- Được hưởng trợ cấp theo thời gian công tác có trên 20 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.
(2) Trường hợp có tuổi đời còn dưới 02 năm đến tuổi nghỉ hưu quy định và có đủ thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để được hưởng lương hưu, thì được hưởng chế độ hưu trí theo quy định và không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi.
(3) Cán bộ, công chức, viên chức được nghỉ hưu trước tuổi thuộc đối tượng khen thưởng quá trình cống hiến mà còn thiếu thời gian công tác giữ chức vụ lãnh đạo tại thời điểm nghỉ hưu thì được tính thời gian nghỉ hưu sớm tương ứng với thời gian còn lại của nhiệm kỳ bầu cử hoặc thời gian bổ nhiệm của chức vụ hiện đảm nhiệm để xét khen thưởng quá trình cống hiến. Đối với cán bộ, công chức, viên chức không thuộc đối tượng xét khen thưởng quá trình cống hiến thì được cấp có thẩm quyền xem xét các hình thức khen thưởng phù hợp với thành tích đạt được.
Chính sách 2: Chính sách nghỉ thôi việc đối với cán bộ, công chức (Điều 9)
Cán bộ, công chức có tuổi đời còn hơn 02 năm đến tuổi nghỉ hưu và không đủ điều kiện hưởng chính sách, chế độ nghỉ hưu trước tuổi, nếu nghỉ thôi việc thì được hưởng 04 chế độ sau:
Một là, được hưởng trợ cấp thôi việc: (1) Nếu nghỉ trong thời hạn 12 tháng thì được hưởng trợ cấp bằng 0,8 tháng tiền lương hiện hưởng nhân với số tháng tính hưởng trợ cấp thôi việc; (2) Nếu nghỉ từ tháng thứ 13 trở đi thì được hưởng bằng 0,4 tháng tiền lương hiện hưởng nhân với số tháng tính hưởng trợ cấp thôi việc (tối đa 60 tháng).
Hai là, được trợ cấp 1,5 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Ba là, được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội hoặc hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
Bốn là, được trợ cấp 03 tháng tiền lương hiện hưởng để tìm việc làm.
Chính sách 3: Chính sách nghỉ thôi việc đối với viên chức và người lao động (Điều 10)
Viên chức và người lao động nghỉ thôi việc được hưởng 04 chế độ như cán bộ, công chức nghỉ thôi việc, chỉ khác chế độ thứ 4 là viên chức và người lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp do quỹ Bảo hiểm thất nghiệp chi trả do tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
Chính sách 4: Chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý thôi giữ chức vụ hoặc được bầu cử, bổ nhiệm vào chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý thấp hơn (Điều 11), thì được bảo lưu mức lương chức vụ hoặc phụ cấp chức vụ lãnh đạo cũ đến hết nhiệm kỳ bầu cử hoặc thời hạn bổ nhiệm.
Chính sách 5: Chính sách đối với người đi công tác ở cơ sở (Điều 12)
Để tăng cường cán bộ, công chức, viên chức ở Trung ương, cấp tỉnh đi công tác ở cơ sở (thời gian 3 năm), Nghị định quy định 5 chế độ, gồm:
(1) Được tiếp tục hưởng tiền lương (bao gồm cả phụ cấp) theo vị trí việc làm trước khi được cơ quan, tổ chức, đơn vị cử đi;
(2) Được hưởng trợ cấp lần đầu bằng 10 tháng lương cơ sở tại thời điểm nhận công tác;
(3) Trường hợp đơn vị công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thì được hưởng chính sách quy định tại Nghị định số 76/2019/NĐ-CP ngày 18/10/2019 của Chính phủ;
(4) Sau khi cán bộ, công chức, viên chức hoàn thành tốt nhiệm vụ tại cơ sở, được tiếp nhận trở lại cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi cử đi hoặc được cơ quan có thẩm quyền bố trí công tác phù hợp không thấp hơn vị trí việc làm trước khi đi tăng cường; đồng thời, được nâng lương vượt 1 bậc và được Bộ, ban, ngành và tỉnh xem xét khen thưởng theo quy định của Luật Thi đua, khen thưởng.
Chính sách 6: Chính sách trọng dụng người có phẩm chất, năng lực nổi trội (Điều 13), gồm:
(1) Được nâng lương vượt 01 bậc;
(2) Được hưởng tiền thưởng do Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị quyết định trong tối đa 50% quỹ tiền thưởng của cơ quan, tổ chức, đơn vị;
(3) Được quan tâm, ưu tiên quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí vào vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả vượt cấp;
(4) Được hưởng chính sách thu hút, trọng dụng người có tài năng làm việc trong các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập nếu đáp ứng đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định tại Nghị định của Chính phủ.
Chính sách 7: Chính sách đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cán bộ, công chức sau khi sắp xếp (Điều 14).
Chính sách 8: Chính sách, chế độ đối với đối tượng thuộc lực lượng vũ trang trong quá trình thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy (Điều 15) như đối với cán bộ, công chức, viên chức và lao động hợp đồng trong cơ quan nhà nước.
Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025; đồng thời giao trách nhiệm hướng dẫn và tổ chức thực hiện cho các Bộ, ngành ở Trung ương; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và các cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý, sử dụng cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong việc ban hành tiêu chí đánh giá và tiến hành thực hiện rà soát tổng thể chất lượng cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuộc phạm vi quản lý.
Trên cơ sở đó, xác định đối tượng phải nghỉ việc do sắp xếp thuộc đối tượng của Nghị định này để sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, tinh giảm biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động.
