"Chạy" và tâm huyết của nhà báo Hữu Thọ

Nhà báo Hữu Thọ là người làm báo tài năng và đầy tâm huyết. Với gần 50 năm tuổi nghề, trưởng thành từ phóng viên "chân đất" như các bạn đồng nghiệp từng nói, rồi đến khi làm quản lý vẫn tiếp tục viết, khi không hoạt động báo chí chuyên nghiệp vẫn tiếp tục viết báo.

Những năm qua, ông đã cho ra đời nhiều tác phẩm báo chí ở nhiều thể loại khác nhau như tiểu phẩm, bút ký, đối thoại phê phán, bình luận... và nhận nhiều giải nhất báo chí. Mười cuốn sách được chọn in và tái bản đợt này gồm "Ðối thoại", "Xiếc", "Mắt sáng lòng trong bút sắc", "Ghế", "Chạy", "Chuyện nhà, chuyện nước", "Ô, dù, lọng", "Chia sẻ", "Ra biển lớn", "Ðèn xanh, đèn đỏ". Ðặc biệt, cuốn "Chia sẻ" mới in xong đã được tái bản. Ðây là cuốn sách tập hợp những bài báo của Hữu Thọ mang phong cách đối thoại, nhằm chuyển tải những thông điệp, thể hiện quan điểm, chính kiến của tác giả cũng như của người làm báo trước những sự kiện, tình huống diễn ra trong xã hội ở nhiều thời điểm và lĩnh vực khác nhau.

"Chạy" - cuốn sách tiêu đề của cả bộ sách khiến người đọc liên tưởng đến những vấn đề hết sức nhạy cảm trong xã hội, đó là hiện tượng chạy chọt như chạy bằng, chạy chức, chạy quyền, chạy tội... Mỗi câu chuyện là một bài báo nhỏ, mang tinh thần đấu tranh với các thói hư tật xấu, dưới ngòi bút sắc sảo của nhà báo Hữu Thọ, vừa dí dỏm vừa phê phán sâu sắc. Thông qua các tiểu phẩm, lão nhà báo đã gieo được vào người đọc niềm tin đẩy lùi tiêu cực. Ông một mực tin tưởng ở sự chiến thắng của những điều tốt đẹp. Ða số các câu chuyện trong cuốn sách đều gần gũi với đời thường, được tác giả chứng kiến hoặc được nghe kể lại, tạo được sự hứng thú, đồng thuận của người đọc. Có ý kiến cho rằng, ở mức độ nào đó, những tiểu phẩm này là những "bài thuốc" kháng sinh, làm lành mạnh thể chất và tinh thần của mỗi người, của cả xã hội.

Cuốn "Chuyện nhà, chuyện nước" tập hợp những tiểu luận, phản ánh, tản văn... khắc họa nhiều mảng đời sống của đất nước những năm đầu thế kỷ XXI, khi nước ta chuyển đổi mạnh mẽ sang cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Giọng văn trong cuốn sách nhẹ nhàng, đôi lúc trầm tĩnh, chứa đựng nhiều cung bậc cảm xúc buồn, vui, chia sẻ, đồng cảm, phê phán đồng thời bộc lộ những tâm tư về đời sống, xã hội cũng như con người của thời đại mới.

Cuốn "Ghế" gồm hai phần, phần một là 141 tiểu phẩm báo chí được viết từ sau Ðại hội toàn quốc lần thứ X của Ðảng, là 141 câu chuyện được nhà báo Hữu Thọ phân tích, bình luận một cách nhẹ nhàng. Phần thứ hai là những cuộc trao đổi, đối thoại về nghề báo với đồng nghiệp, và nói như PGS, TS Nguyễn Thị Minh Thái thì đó là những cuộc đối thoại "sòng phẳng, minh bạch và dũng cảm". Các bài báo của Hữu Thọ trong cuốn sách này đều bàn đến vấn đề lớn trong một bài rất nhỏ. Dù chuyện xưa hay chuyện nay, ông có khả năng thời sự hóa những chuyện đã trở thành vĩnh cửu và vĩnh cửu hóa những chuyện tưởng như thời sự, thậm chí là những chuyện vặt hằng ngày rất dễ bị bỏ qua. Hữu Thọ đã dựng chúng thành những bài báo để người đọc thấy những chuyện đó không hề vụn vặt, không nhạt, trước những câu hỏi hóc búa, ông lại đưa ra được những lý giải sắc sảo, giản dị và đúng đắn.

Trong bộ sách của nhà báo Hữu Thọ đã in từ nhiều năm qua, có tới tám cuốn là tiểu phẩm. Trong những tiểu phẩm đó luôn có "lửa nóng" và sự phê phán nhưng không phải "phê phán cho sướng miệng". Với cương vị là một đảng viên, một nhà báo trách nhiệm, trước hết ông "tự răn mình", góp tiếng nói vào xây dựng Ðảng, xây dựng con người. Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) cũng đề cập tới vấn đề nổi cộm và được dư luận quan tâm hiện nay là tệ nạn tham nhũng. Trong cả trăm bài báo, tiểu phẩm, nhiều bài được nhà báo Hữu Thọ dụng công phê phán nạn tham nhũng, với một niềm tin sẽ chống được sự suy thoái trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên.

 Ông Nguyễn Minh Ý, Phó Giám đốc Trung tâm thông tin và Nghiên cứu khoa học - NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật cho biết: "Bản thân mỗi cái tên trong bộ sách "Chạy" của nhà báo Hữu Thọ đã thể hiện về những vấn đề xã hội, văn hóa, đạo đức con người... Ngoài để tham gia Triển lãm - Hội chợ Sách quốc tế; kỷ niệm 60 năm ngành xuất bản, in, phát hành Việt Nam thì đây là bộ sách phục vụ thiết thực trong quá trình thực hiện Nghị quyết Trung ương 4".

Giáo sư Hoàng Như Mai trước đây từng đánh giá: "Tiểu phẩm đời thường của Hữu Thọ là một mảng đặc sắc trong sự nghiệp báo chí của ông, và là sự cống hiến có bản sắc của Hữu Thọ vào sự nghiệp báo chí thời kỳ đổi mới". Còn nhà thơ Hồng Thanh Quang (Phó Tổng Biên tập báo Công an nhân dân, chuyên đề An ninh thế giới) từng viết: "Hữu Thọ "nhập" thông tin vào mình rất siêu. Và ông xử lý thông tin thường là chuẩn, vừa đúng đường lối vừa "thế thái nhân tình", không bao giờ cứng nhắc. Ông là người viết nhiều về những điều ông biết, nhưng những điều ông biết mà chưa viết ra hoặc viết rồi mà chưa công bố có lẽ còn nhiều hơn bội phần".

Tại Triển lãm - Hội chợ Sách quốc tế - Việt Nam lần thứ 4 (năm 2012) diễn ra tại Hà Nội, bộ sách "Chạy" của Nhà báo Hữu Thọ đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của đông đảo bạn đọc, công chúng.