Cần xem lại quy trình vận hành xả lũ liên hồ chứa dọc sông Ba

Tại huyện Sơn Hòa, đoàn công tác đã đến thăm, trao quà của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho 2 gia đình chị Nguyễn Thị Hồng Thủy và Nguyễn Thiện Ý (ở thôn Thạnh Hội, xã Sơn Hà, huyện Sơn Hòa) có 2 con nhỏ tử vong do lật ca-nô cứu hộ trong lúc chạy lũ, chiều tối 30/11.

Sau khi đi kiểm tra và nghe báo cáo công tác vận hành xả lũ của Nhà máy thủy điện sông Ba Hạ; tình trạng vỡ, sạt lở đập đầu mối kênh chính bắc hệ thống thủy nông Đồng Cam, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nhận xét, việc tỉnh Phú Yên  quyết định cho phép Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ xả lũ với lưu lượng cao nhất 9.400 m3/giây lúc 15 giờ ngày 30/11 là hợp lý.

Theo ông Trần Hữu Thế, Chủ tịch tỉnh Phú Yên, lúc 19 giờ cùng ngày (30/11), triều cường đạt đỉnh cao nhất, do vậy phải xả lũ từ 15 giờ, sau 4 tiếng, nước lũ được thoát ra, tránh được lúc đỉnh triều cao, giảm ngập cho hạ lưu, là một quyết định chính xác.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp, lưu vực sông Ba rộng khoảng 13.000km2, có 283 hồ chứa lớn nhỏ, tích nước 1,6 tỷ m3. Các hồ thủy điện, thủy lợi trên sông Ba đang thực hiện theo quy trình đã được phê duyệt, nhưng khi thực hiện vận hành vẫn còn một số điểm chưa chuẩn. Một số hồ thủy điện thực hiện chưa nghiêm trong việc xả nước đón lũ.

Trong ngày 27/11, khi Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai quốc gia đã có công điện gửi các địa phương ứng phó với đợt mưa lớn, một số hồ vẫn chưa xả nước đón lũ. Hiện nay, các hồ thủy điện, thủy lợi đang nghiêng về bảo đảm an toàn cho hồ chứa, chưa tính toán hỗ trợ cắt lũ, khi lũ về các hồ chứa đã cùng nhau xả, gây áp lực lớn cho Nhà máy thủy điện sông Ba Hạ (bậc thang cuối cùng trên sông Ba) buộc phải xả lũ 9.400 m3/giây. Ngoài ra, việc cắt lũ trên lưu vực sông Ba đạt hiệu quả rất thấp. Trong số 283 hồ chứa trên lưu vực sông Ba hiện chỉ 6 hồ có nhiệm vụ cắt lũ được 530 triệu m3.

Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai sẽ tính toán lại quy trình vận hành liên hồ chứa dọc sông Ba, thậm chí những thời điểm báo động cao, Trung ương phải tham gia chỉ đạo trực tiếp cho khu vực, điều tiết xả và thực hiện xả lũ xen kẽ nhau.

Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp lưu ý, tỉnh Phú Yên là vùng mưa lũ thường xuyên, bất thường, do vậy không thể cắt lũ tuyệt đối mà chỉ giảm lũ, giảm thiệt hại. Do đó, địa phương cần thực hiện đúng cách thức, quy trình thông báo cho người dân chủ động bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản. Ngoài ra, một số cửa sông thoát lũ chính trên sông Ba qua tỉnh Phú Yên đang bị bồi lắng, thu hẹp dòng chảy, cần tính toán khôi phục lại các mặt cắt tự nhiên như trạng thái bình thường.

"Về việc các hồ thủy điện ở Gia Lai đồng loạt xả lũ xuống hạ lưu sông Ba gây thiệt hại cho tỉnh Phú Yên, trước khi quyết định cho các hồ thủy điện Gia Lai xả lũ, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai đã có công văn gửi cho các tỉnh chung quanh và gửi cho tỉnh Phú Yên.

Tuy nhiên hiện nay, có nhiều phương tiện nhanh hơn, khi vận hành mùa lũ, mỗi một giây đều quý nhưng chúng ta tính toán gửi công điện bằng văn bản theo con đường hành chính thông thường sẽ không tiết kiệm được thời gian vàng trong xả lũ", Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nhấn mạnh.

Cao điểm đợt mua lũ trong 2 ngày 30/11 và 1/12, do lượng mưa lớn, kết hợp các thủy điện phía thượng nguồn sông Ba đồng loạt xả lũ, buộc Thủy điện sông Ba Hạ (Phú Yên) phải xả lũ với lưu lượng cao nhất (9.400 m3/giây) đã tạo ra “lũ kép”, gây thiệt hại nặng vùng hạ du.

Theo Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Phú Yên, tính đến 13 giờ ngày 4/12, mưa lũ khiến cho 9 người tử vong; khoảng 58.000 ngôi nhà bị ngập nước, nhiều nhà sập hoàn toàn; hệ thống giao thông, thủy lợi bị hư hỏng nghiêm trọng.