Vi phạm Luật Ðất đai tràn lan
Theo đơn của nhân dân thôn Hoàng Nha, xã Minh Hải (Văn Lâm, Hưng Yên) trong sáu năm qua, cán bộ thôn Hoàng Nha đã bán hàng nghìn m2 đất trái phép; thu, chi không rõ ràng, thiếu dân chủ; có biểu hiện lợi ích nhóm, hành vi tham nhũng, thất thoát... Trước thực tế trên, UBND huyện Văn Lâm đã thành lập Ðoàn kiểm tra "việc giao đất trái thẩm quyền, thu chi tài chính, đầu tư xây dựng thôn Hoàng Nha". Thông qua làm việc với Ðảng ủy, Thường trực HÐND, UBND xã Minh Hải và cán bộ, nhân dân thôn Hoàng Nha, Ðoàn kiểm tra huyện Văn Lâm đã ra Kết luận số 01KL-CTUBND ngày 22-5-2017 có nội dung: Từ năm 2010 đến 2016, lãnh đạo thôn Hoàng Nha đã thực hiện bán đất, xử lý, đổi đất lấy công trình ở các khu vực:
Ao Trạ, khu Ðồng Nội, khu sân bóng, ao cổng Ðông, khu phía sau trường mầm non... cho 26 gia đình, cá nhân với diện tích gần 5.000 m2, tổng số tiền thu về hơn 4,7 tỷ đồng là trái thẩm quyền, vi phạm Luật Ðất đai năm 2003 và Luật Ðất đai năm 2013. Việc lập quỹ trái phép là vi phạm Luật Ngân sách; thu, chi tài chính của lãnh đạo thôn Hoàng Nha là không đúng quy định của Nhà nước.
Thôn Hoàng Nha xây dựng 13 công trình không đúng quy định của Nhà nước về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản. UBND xã Minh Hải đã buông lỏng quản lý về đất đai tại địa phương, để xảy ra việc giao đất, xử lý và thu tiền về đất. Cán bộ địa chính, cán bộ tài chính để xảy ra những tồn tại, vi phạm về đất đai, tài chính là thiếu trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ được giao; buông lỏng quản lý đất đai, thu ngân sách tại địa phương, tạo điều kiện cho cán bộ thôn Hoàng Nha giao đất trái thẩm quyền, lập quỹ trái phép, gây bức xúc cho nhân dân.
Ðoàn kiểm tra đã yêu cầu xuất toán hơn 395 triệu đồng do cán bộ thôn Hoàng Nha chi không đúng quy định; trong đó, có hơn 43 triệu đồng nghiệm thu lớn hơn giá trị theo quy định của Nhà nước, hơn 91 triệu đồng nghiệm thu thừa khối lượng, hơn 193 triệu đồng tiền công giám sát chi cho nhà thầu thi công, hơn 66 triệu đồng tiền lãi mà hợp đồng không quy định, 567 nghìn đồng thanh toán lớn hơn giá trị nghiệm thu...
Ngoài thôn Hoàng Nha, thời gian gần đây, các cơ quan chức năng ở tỉnh Hưng Yên nhận được nhiều đơn thư của công dân ở nhiều địa phương trong tỉnh tố cáo cán bộ thôn, xã "bán" đất trái thẩm quyền, tham nhũng. Qua một số đơn thư và thông tin trên báo chí, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh đã chủ động phối hợp cơ quan chức năng phát hiện, điều tra, xử lý bảy vụ án liên quan đến đất đai, khởi tố 29 bị can; trong đó có năm vụ, 24 bị can liên quan đến việc thôn bán đất trái thẩm quyền.
Các thôn bán đất trái thẩm quyền với diện tích khá lớn, hàng nghìn m2, thu về nhiều tỷ đồng. Ðiển hình như vụ án xảy ra tại thôn Mão Chinh, xã Dương Quang (huyện Mỹ Hào), nguyên Trưởng thôn Mão Chinh Nguyễn Văn Trưởng, cùng một số cán bộ thôn đã tổ chức cho đấu thầu (thực chất là bán đất) 76 suất đất lưu không, thùng vũng thuộc khu vực Ðồng Vai, Bờ Lau thuộc thôn Mão Chinh, với tổng diện tích hơn 8.700 m2 và cho thầu hơn 1.000 m2 thu được hơn 8,2 tỷ đồng, đầu tư vào một số công trình phúc lợi trong thôn. Trong thời gian giữ chức vụ Trưởng thôn Mão Chinh, ông Nguyễn Văn Trưởng đã lập, giả mạo chữ ký của người nhận tiền và tự duyệt chi trên bốn phiếu chi, làm thủ tục thanh, quyết toán không đúng nội dung thực tế để chiếm đoạt hơn 247 triệu đồng.
Siết lại công tác quản lý đất đai
Qua các vụ án nêu trên ở tỉnh Hưng Yên cho thấy, nguyên nhân tình trạng bán đất trái thẩm quyền xảy ra tràn lan là do UBND xã, phường, thị trấn (đơn vị quản lý nhà nước đất công điền ở địa phương) giao cho thôn quản lý đất công điền; trong khi nhu cầu xây dựng cơ sở hạ tầng trong thôn, xóm rất lớn, nhưng nguồn lực huy động trong dân, từ ngân sách có hạn, chưa đáp ứng được nhu cầu. Hơn nữa, chính quyền địa phương buông lỏng quản lý đất đai, hoặc cố tình làm ngơ, thậm chí "bật đèn xanh" cho thôn bán đất. Ðây chính là kẽ hở để nhiều cán bộ thôn lợi dụng việc được giao quản lý đất công điền như: Ao, thùng vũng trong thôn "bán" đất lấy tiền đầu tư làm một số công trình không đúng quy định, tư túi.
Cùng với đó, nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình ở nhiều nơi bị buông lỏng; tình trạng suy thoái đạo đức của một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức, đảng viên ở các thôn, xã. Công tác thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực đất đai, tài chính và xây dựng cơ bản còn nhiều bất cập, hạn chế; có biểu hiện bao che, dẫn đến việc bán đất trái thẩm quyền tràn lan với số lượng, diện tích lớn nhưng không được phát hiện, xử lý kịp thời, hoặc xử lý chưa nghiêm minh.
Một số quy định của pháp luật liên quan việc phát hiện, xử lý tham nhũng còn vướng mắc trong tổ chức thực hiện; chưa có sự phối hợp hiệu quả của thanh tra các cấp với các cơ quan tố tụng trong những vụ việc vi phạm liên quan đến đất đai. Trong nhiều vụ án bán đất trái thẩm quyền, các cơ quan tố tụng chưa quy trách nhiệm hình sự đối với người có chức trách, nhiệm vụ quản lý đất đai ở cấp xã, phường, thị trấn, do vậy những vi phạm về quản lý đất đai chưa được ngăn chặn kịp thời, hiệu quả.
Những năm qua, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên đã phối hợp các cơ quan chức năng tham mưu cho Tỉnh ủy Hưng Yên chỉ đạo, giải quyết hiệu quả nhiều vụ án liên quan đến chính quyền xã bán đất trái thẩm quyền, góp phần ngăn chặn, làm giảm tình trạng này. Tuy nhiên, hiện nay, đơn thư, tố cáo, khiếu nại về đất đai liên quan đến cán bộ thôn ở tỉnh Hưng Yên còn nhiều và xu hướng ngày càng tăng. Hành vi vi phạm Luật Ðất đai tiếp tục biến tướng dưới nhiều dạng, ngoài những vụ việc thôn "bán" đất, đã xuất hiện ngày càng nhiều vụ việc lấn chiếm, mua bán, xây nhà ở trên đất nông nghiệp; chuyển đổi trái phép đất nông nghiệp thành đất ở; những khuất tất trong quản lý đất dôi dư khi dồn thửa, đổi ruộng...
Ðể công tác phòng, chống tham nhũng trong lĩnh vực đất đai đạt hiệu quả, thời gian tới, các cơ quan chức năng tỉnh Hưng Yên cần tăng cường quản lý nhà nước về đất đai, rà soát lại toàn bộ diện tích đất công điền, ao đầm, hồ ở các địa phương; công khai minh bạch việc quản lý, sử dụng đất công điền, quy hoạch sử dụng đất; không nên giao cho thôn ký hợp đồng thuê, thầu đất công điền. Ðồng thời, tăng nguồn vốn hỗ trợ thôn, xóm đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng. Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc, thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm những vụ việc, hành vi bán đất trái thẩm quyền, bao che, tham nhũng, thu hồi triệt để tài sản nhà nước, tập thể, cá nhân bị chiếm đoạt, thất thoát; nhất là việc xử lý nghiêm, quy trách nhiệm hình sự cho những cán bộ xã, phường, thị trấn có trách nhiệm nhưng buông lỏng quản lý để đất đai bị bán trái thẩm quyền, bị chiếm dụng bất hợp pháp.
Bên cạnh đó, tăng cường vai trò của MTTQ các cấp, các cơ quan, đoàn thể và nhân dân trong giám sát thực hiện công vụ; nhất là giám sát đấu thầu, sử dụng đất công điền để minh bạch thời hạn thuê, thầu đất, mục đích sử dụng đất, tránh việc lợi dụng, biến tướng đất công điền, đất nông nghiệp thành đất thổ cư.
Thực hiện nghiêm túc Kế hoạch 93A/KH-UBND của UBND tỉnh Hưng Yên về xử lý những công trình xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp; vi phạm hành lang bảo vệ công trình giao thông, thủy lợi; xây dựng bến bãi tập kết vật liệu xây dựng và khai thác cát trái phép trên sông. Tăng cường sự phối kết hợp giữa các cơ quan thanh tra, kiểm tra với các cơ quan tố tụng để đưa các vụ việc vi phạm pháp luật liên quan đất đai ra xét xử, nhằm răn đe, ngăn chặn tình trạng bán đất trái thẩm quyền, lấn chiếm, tham nhũng trong lĩnh vực đất đai...
