Qua hai cuộc kháng chiến giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước, người dân Đất Mũi đã viết nên những trang lịch sử vẻ vang, hun đúc tinh thần cách mạng và khát vọng vươn lên.
Trong giai đoạn phát triển mới, vận dụng định hướng chiến lược của Trung ương với khai thác tiềm năng và lợi thế 3 mặt giáp biển, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Cà Mau đang nỗ lực làm giàu nhờ biển, vươn lên từ biển, xây dựng quê hương xứng với địa danh cách mạng anh hùng.
KHỞI NGUỒN KHÁT VỌNG PHÁT TRIỂN
Ở vùng địa đầu cực nam với 3 bề là biển, từ bao đời nay, người dân Cà Mau luôn phải gồng lên chống chọi với thiên tai.
Cuộc sống đã hình thành ý chí kiên cường nơi đầu sóng, ngọn gió. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, ý chí ấy đã khởi nguồn cho những thắng lợi vang dội của Khởi nghĩa Hòn Khoai thời kỳ chống thực dân Pháp, đứng đầu là người cộng sản kiên trung Phan Ngọc Hiển; là chiến thắng Đầm Dơi-Cái Nước-Chà Là, đánh dấu sự trưởng thành vượt bậc trong phong trào đấu tranh cách mạng của Đảng bộ, quân và dân Cà Mau những năm tháng chống Mỹ, cứu nước.
70 năm trước, cũng nơi đây, bên bến thuyền Sông Đốc đã chứng kiến 200 ngày đêm lịch sử, đưa tiễn bộ đội và đồng bào miền nam tập kết ra bắc, với bao gửi gắm tin yêu, mong chờ ngày trở lại…Có vị trí chiến lược vô cùng quan trọng, trong thời kỳ kháng chiến, Cà Mau được Trung ương lựa chọn làm căn cứ cách mạng, bao bọc, chở che các đồng chí cán bộ chủ chốt và cơ quan của Xứ ủy Nam Bộ, Trung ương Cục miền Nam.
 |
Bến tập kết về bờ nam Sông Đốc nam nào nay tấp nập tàu thuyền khai thác hải sản. |
Tại đây, đồng chí Lê Duẩn, khi đó là Bí thư Xứ ủy, đã khởi thảo bản “Đề cương Cách mạng miền nam”, làm tiền đề cho Nghị quyết 15 của Đảng (tháng 1/1959) đề ra đường lối chiến lược, với 2 nhiệm vụ trọng tâm là cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền nam. Nghị quyết 15 đã tạo ra sự thay đổi căn bản trong phát triển đường lối cách mạng, kết hợp đấu tranh chính trị và vũ trang, “thắp lửa” cho phong trào Ðồng khởi bùng lên và giành thắng lợi.Trên khắp mảnh đất địa đầu cực nam Tổ quốc này, nơi đâu cũng in dấu những tháng năm người Cà Mau không quản gian nan đi theo Đảng, theo cách mạng.
Địa bàn tỉnh hiện có 29 điểm căn cứ cách mạng được xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia. Trong nhịp sống của vùng quê biển hôm nay, niềm tự hào về truyền thống anh hùng vẫn hiện diện trên những con đường, ngôi trường, địa danh mang tên Phan Ngọc Hiển, Trần Văn Thời; trong hồi ức của người già và bài học lịch sử của thế hệ trẻ.Kể chuyện ngày xưa, đảng viên 57 tuổi đảng Huỳnh Hữu Quảng, ngụ tại ấp Tân Long B, xã Tân Dân, huyện Đầm Dơi, luôn thường trực niềm tự hào và tin tưởng vào sự phát triển của nơi ông gọi là quê hương thứ hai. Ông cho biết, hoàn cảnh lịch sử năm 1954 đã đưa hàng trăm gia đình di cư từ Quảng Nam-Đà Nẵng vào đây, khi đó chỉ có rừng sâu, nước độc, sinh sống dưới chế độ hà khắc của chính quyền Ngô Đình Diệm.
Tại đây, ông được giác ngộ cách mạng, hoạt động tích cực tại vùng căn cứ, trực tiếp tham gia trận đánh Đầm Dơi và được kết nạp Đảng khi mới ngoài 20 tuổi. Sau giải phóng, ông tham gia công tác ở địa phương cho đến khi về hưu. Năm nay đã qua tuổi 80, chứng kiến đổi thay từ chính gia đình cũng như vùng đất giàu truyền thống cách mạng này, ông Quảng bày tỏ, gia đình ông luôn trọn vẹn niềm tin với Đảng.
Ông chia sẻ niềm vui khi công trình Khu di tích chiến thắng Đầm Dơi-Cái Nước-Chà Là được khởi công xây dựng tại địa phương, và được chọn là 1 trong 7 công trình chào mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 17, nhiệm kỳ 2025-2030.Theo Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Ngô Bá Thành, làm sao để Đầm Dơi phát triển xứng với danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nơi có 7 xã anh hùng, 11 Anh hùng Lực lượng vũ trang và 332 Mẹ Việt Nam Anh hùng, luôn là trăn trở của Đảng bộ, chính quyền huyện.
Với quyết sách đúng, khai thác trúng tiềm năng vùng đất ngập nước ven biển để nuôi trồng thủy sản, từ nhiều nhiệm kỳ, huyện đã mạnh dạn đề ra chủ trương chuyển đổi từ trồng lúa năng suất thấp sang nuôi trồng thủy sản, tạo hướng phát triển mới, hiệu quả kinh tế cao. Đời sống nhân dân được nâng lên đáng kể với thu nhập bình quân đạt 62 triệu đồng/ người/năm, tăng gấp đôi so 10 năm trước.
Đưa ra hình ảnh so sánh, đồng chí Ngô Bá Thành cho biết, nếu như trước đây, đến Đầm Dơi chủ yếu bằng phương tiện đường thủy như ghe, thuyền, thì nay, xe gắn máy, ô-tô đã về tận ấp, xóm, hộ gia đình. Toàn huyện có gần 1.700 km đường giao thông tỏa khắp các địa bàn, với gần 1.000 cây cầu nối qua sông, rạch. 9/15 xã của huyện đã được công nhận nông thôn mới, trong đó, Tân Dân tự hào là xã đầu tiên đạt chuẩn nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao trong tỉnh.
THÚC ĐẨY CÁC VÙNG KINH TẾ ĐỘNG LỰC
Sớm đưa Cà Mau trở thành một trong những trung tâm kinh tế biển, trung tâm năng lượng tái tạo của vùng Đồng bằng sông Cửu Long là mục tiêu phát triển thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Quy hoạch phân chia 3 vùng kinh tế với trọng tâm xoay quanh 3 đô thị động lực của vùng; trong đó có vùng phát triển dịch vụ-đô thị-công nghiệp trung tâm; vùng phát triển đô thị-công nghiệp-kinh tế ngư, nông, lâm nghiệp ven biển phía tây;vùng phát triển công nghiệp-đô thị-kinh tế ngư, nông, lâm nghiệp ven Biển Đông.
Tương ứng với phát triển 3 đô thị động lực trong mỗi vùng là thành phố Cà Mau, thị trấn Sông Đốc và thị trấn Năm Căn. Thành phố Cà Mau được quy hoạch là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa giáo dục, đào tạo của tỉnh. Năm Căn là trung tâm du lịch sinh thái rừng ngập mặn, gắn kết với Khu kinh tế Năm Căn. Đây cũng là điểm cuối của trục hành lang kinh tế quốc gia cũng như hành lang kinh tế ven biển. Sông Đốc là đô thị kinh tế biển, với định hướng phát triển cơ sở hạ tầng và hậu cần nghề cá.
Dịp này, dọc con đường lớn mang tên Nguyễn Tất Thành qua trung tâm thị trấn Năm Căn - cũng là đoạn cuối của Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh, cờ hoa rực rỡ. Hai bên đường là các khu dịch vụ, thương mại, trường học, công sở khang trang cho thấy diện mạo một đô thị sầm uất đang vươn lên mạnh mẽ bên dòng sông Cửa Lớn.
 |
Tìm hiểu tư liệu lịch sử trưng bày trong lòng biểu tượng Con tàu tập kết ra Bắc tại Sông Đốc. |
Trưởng ban Tuyên giáo Huyện ủy Huỳnh Việt Triều cho biết, nhằm tạo bước đột phá về phát triển các ngành thương mại, dịch vụ và du lịch, khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của địa phương, hướng tới năm 2030, trở thành đô thị đặc thù sông nước, Huyện ủy đã ban hành Nghị quyết số 03 ngày 28/8/2021 về phát triển thương mại, dịch vụ và du lịch. Sau hơn 3 năm thực hiện, nhiều hạng mục nhằm đưa Năm Căn trở thành điểm dừng chân lý tưởng trong tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia Mũi Cà Mau đang định hình rõ nét. Một số mặt hàng chủ lực, đặc trưng của địa phương đã khẳng định thương hiệu và có thị trường tiêu thụ ổn định như cua Năm Căn, sò huyết, bánh phồng tôm, tôm, cua giống…
Tự hào về con sông Cửa Lớn cùng cảnh quan sông nước bình yên, đồng chí Huỳnh Việt Triều cho biết thêm, Năm Căn đang tập trung các điều kiện hình thành vùng du lịch sinh thái cộng đồng gắn với lợi thế nông nghiệp, văn hóa, hợp tác xã OCOP.
Mục tiêu đặt ra là, mỗi xã nông thôn mới có tiềm năng du lịch, xây dựng được ít nhất 1 mô hình chuỗi liên kết du lịch nông nghiệp, nông thôn.Trên hành trình từ thành phố Cà Mau qua Năm Căn đi Đất Mũi, có một địa danh không thể bỏ lỡ, đó là bến tàu Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, nơi đưa tiễn quân và dân miền nam tập kết ra bắc năm 1954. 70 năm đã lùi xa nhưng dấu cũ vẫn còn đây - nơi bờ nam sông Ông Ðốc, và nhất là trong tâm trí nhiều người đã chứng kiến cuộc tiễn đưa lịch sử.
Tại bến tiễn năm xưa, cụm công trình Tượng đài kỷ niệm chuyến tàu tập kết ra bắc, đã hoàn thành những công đoạn sau cùng. Mô hình con tàu uy nghi vươn về phía biển, mang thông điệp quá khứ, hiện tại và tương lai. Sông Đốc hôm nay đã đổi thay nhiều. Từ một cửa sông với những làng chài nhỏ năm nào, đã hình thành một thị trấn biển nhộn nhịp tàu bè, giao thương sôi động, với dân số gần 40.000 người.
Cây cầu có tổng mức đầu tư hơn 500 tỷ đồng bắc qua sông Ông Đốc đã hoàn thành, mở ra trục giao thông nối liền đến tận bờ Biển Đông của mũi Cà Mau và là tuyến giao thông huyết mạch, kết nối quốc lộ về tận các miền xa, phục vụ tốt nhu cầu đi lại của người dân và vận chuyển hàng hóa.
Dẫn chúng tôi thăm cảng cá đúng lúc tàu thuyền vừa về bến xả hàng, Chủ tịch UBND thị trấn Sông Đốc Đỗ Văn Sử cho biết, nằm ở hạ nguồn sông Ông Đốc, tiếp giáp với vịnh Thái Lan, thị trấn Sông Đốc là nơi có tiềm năng kinh tế biển dồi dào, với đội tàu đánh bắt, khai thác hải sản xa bờ thuộc hàng đông đảo nhất vùng Đồng bằng sông Cửu Long, với hơn 1.140 phương tiện, sản lượng khai thác biển vào khoảng 85.500 tấn/năm…
Nhờ tận dụng tốt lợi thế từ nghề biển mà hàng chục năm qua, nhiều gia đình hành nghề thu mua hải sản nhỏ từ tàu ghe, nay đã trở thành tỷ phú ở miền biển Sông Đốc.Ngoài mũi nhọn là kinh tế biển, Sông Ðốc được thiên nhiên ưu đãi về cảnh quan và lưu giữ trong cộng đồng những nét văn hóa truyền thống đặc sắc, nhiều lễ hội dân gian, làng nghề truyền thống. Thị trấn biển này có vị trí gần các điểm du lịch nổi tiếng, như: Hòn Đá Bạc, đảo Hòn Chuối, cửa biển Cái Đôi Vàm... Ở đây cũng có tuyến tàu cao tốc kết nối với đảo Nam Du, Phú Quốc, phục vụ du lịch liên vùng.
Cà Mau tập trung ổn định chính trị, trật tự xã hội để phát triển kinh tế
Tất cả đang hứa hẹn một thị trấn giàu từ biển và đẹp lên nhờ biển. Tuy nhiên, để Sông Đốc phát triển xứng với tiềm năng, sẽ còn nhiều việc cần sự quan tâm, đầu tư đồng bộ, trong đó, ưu tiên nguồn lực để hoàn thiện các hạ tầng thiết yếu, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, đồng thời gắn với bảo tồn và phát huy những giá trị về văn hóa, lịch sử của vùng đất và con người để nơi đây trở thành nơi tìm về trong lòng du khách.
Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, Cà Mau là miền đất được khai phá muộn nhất ở phương nam, là điểm dừng chân cuối cùng của người Việt trên bước đường nam tiến. Nơi đây cũng đầy ắp di sản văn hóa miền sông nước vừa đậm chất bản địa vừa mang dấu ấn của những người dân khắp mọi miền tụ lại, đặc sắc bậc nhất vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Cà Mau là vùng đất giàu truyền thống cách mạng, lưu truyền nhiều giai thoại, chuyện kể hào hùng về khí chất con người Cà Mau và những chiến công oanh liệt. Khơi dậy và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa, lan tỏa trong cộng đồng, truyền động lực để cấp ủy, chính quyền và nhân dân tỉnh Cà Mau hiện thực hóa các mục tiêu đề ra đến năm 2030, tầm nhìn 2050, để Cà Mau phát triển nhanh, toàn diện và bền vững, gắn với tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số; trở thành địa phương mạnh về biển, phát triển đột phá các ngành kinh tế biển, nhất là kinh tế thủy sản, du lịch, năng lượng tái tạo, hàng hải.Trong điều kiện tỉnh Cà Mau còn nhiều khó khăn, chưa tự cân đối được ngân sách, quy mô nguồn thu nhập thấp; địa bàn nhiều sông ngòi, kênh rạch; biến đổi khí hậu khó lường…,
Cà Mau lại được “bù đắp” bởi truyền thống lịch sử hơn 300 năm đắp bồi, đã minh chứng ý chí kiên cường và khát vọng vươn lên nơi địa đầu thiêng liêng của Tổ quốc. Bước vào giai đoạn mới với tầm nhìn mới, sự năng động, sáng tạo, đột phá của các cấp, ngành, địa phương, sự ủng hộ, đồng hành của người dân sẽ tạo nền móng vững chắc để Cà Mau nắm bắt cơ hội phát triển nhanh và bền vững.
